Η αμαρτία είναι μορφή αγάπης (2ο μέρος)

4 Οκτωβρίου 2013

Ας δούμε το θέμα πιο συγκεκριμένα, στην περί­πτωση πρώτα του διαβόλου. Ο διάβολος, ζητώντας να επιτύχει μια κατακτητική ισοθεΐα, έφτασε σε τέ­τοιο βαθύ τραυματισμό της αγάπης, ώστε ξέπεσε όχι μόνο από την κοινωνία με τον Θεό αλλά και από την κοινωνία με τα άλλα πονηρά πνεύματα, για να κατα­λήξει τελικά σε μια τραγική μορφή μοναξιάς που τον αλλοτριώνει από την ίδια του την ύπαρξη, με άλλα λόγια τον κάνει να ζει έξω από τον προορισμό του, δηλαδή τραγικά.

Η τραγικότητα αυτή του διαβόλου επιτείνεται κι από το γεγονός ότι, ζητώντας μια αυτοεπιβεβαίωση της υπάρξεώς του, με άλλα λόγια ένα νόημα γι’ αυτήν, εντείνει την κακοποιό του δραστηριότητα, ενώ ταυ­τόχρονα νιώθει ότι τελικά οι ενέργειές του αυτές είναι μάταιες, εφόσον η αγάπη δεν συντρίβεται. Έτσι ο διάβολος περιάγεται σε μια κατάσταση όμοια με το ψυχόγραμμα του κομπλεξικού, ο οποίος, σαν άλλος Σίσυφος, μάταια προσπαθεί να κορεσθεί.

Το χειρότερο όμως για τον διάβολο είναι η αδιά­πτωτη αγάπη του Θεού που εκδηλώνεται προς αυτόν, εφόσον ο διάβολος ήταν και εξακολουθεί να είναι δη­μιούργημά του. Η αγάπη του Θεού είναι για τον διά­βολο η πραγματική κόλασή του. Τρεις λόγοι συντρέ­χουν γι’ αυτό. Ο πρώτος είναι ότι ο διάβολος χρω­στάει την ύπαρξή του και την τωρινή διατήρησή του στη ζωή σε Αυτόν τον οποίο πολεμά. Ο δεύτερος εί­ναι η αίσθηση από μέρους του της ματαιότητας της ανταρσίας του εναντίον του Θεού, πράγμα που αποδεικνύεται από το γεγονός ότι ο Θεός εξακολουθεί να τον αγαπά. Η αγάπη αυτή του Θεού, που ποτέ δεν ανεστάλη, μαρτυρεί κατά τον πιο πειστικό τρόπο ότι η ανταρσία του διαβόλου δεν έθιξε στο παραμικρό τον Θεό. Ο τρίτος λόγος, που σχετίζεται με τον προηγού­μενο, θα λέγαμε ότι είναι το μαρτυρικό ανεξόφλητο χρέος του διάβολου απέναντι στον Θεό. Αν ο Θεός υπέστελλε απέναντι στον διάβολο την αγάπη Του, ως είδος τιμωρίας, τότε ο διάβολος θα είχε ένα είδος ικα­νοποιήσεως ότι για την παράβασή του δέχτηκε μια κάποια ποινή, πράγμα που θα τον έκανε να νιώθει ότι κατά κάποιον τρόπο εξόφλησε το χρέος του. Το γεγονός όμως ότι ο Θεός δεν ανέστειλε την αγάπη Του, η παρουσία της, δημιουργεί αυτό το βαρύ ανε­ξόφλητο χρέος, που, χρησιμοποιώντας την αγιογραφική ρήση, θυμίζει το πυρ της κολάσεως: «Εάν ουν πεινά ο εχθρός σου, ψώμιζε αυτόν, εάν διψά, πότιζε αυτόν· τούτο γαρ ποιών άνθρακας πυρός σωρεύσεις επί την κεφαλήν αυτού » (Ρωμ. 12, 2ο).

Κάτι ανάλογο ισχύει και για τη λεγομένη κόλαση, στην οποία θα οδηγηθούν οι αμαρτωλοί κατά τα έ­σχατα. Πρώτα απ’ όλα πρέπει να σημειωθεί εδώ ότι η κόλαση δεν είναι κάτι που θα συμβεί στο μέλλον, αλλά κάτι που αρχίζει από το παρόν, μια και η αμαρτία είναι και δημιουργεί κόλαση. Διαφορετικά μένει άλυ­το το περίφημο ερώτημα που ξεκινά από την Παλαιά Διαθήκη «τι ότι η οδός ασεβών ευοδούται» (Ιερεμ. 12, 1), γιατί από την άλλη, με την παραπάνω διατύ­πωση, δημιουργείται η εντύπωση ότι  η αμαρτία δεν αποτελεί εξ ορισμού τραγωδία.

Η κόλαση που ζει εδώ ο άνθρωπος της αμαρτίας σχετίζεται με το ποσοστό της παραχαράξεως της αγάπης από μέρους του. Συνίσταται δε η κόλαση αυτή στη λίγη ή πολλή αδυναμία του να κοινωνήσει με άλ­λους ανθρώπους, με το περιβάλλον του και με τον ίδιο τον εαυτό του. Η μοναξιά του είναι μια μορφή πνευ­ματικού θανάτου. Και ζει το θάνατο αυτόν όσο χρόνο αρνείται να μετανοήσει, δηλαδή να γυρίσει ξανά στο χώρο της αγάπης.

Στα έσχατα οι αμαρτωλοί, ανάλογα με την κοινω­νία που είχαν από εδώ με τον Θεό, θα τοποθετηθούν σε αντίστοιχη θέση απέναντί του. Ανάλογα με την α­πόσταση που θα διαλέξουν οι ίδιοι για να τοποθετη­θούν απέναντι στον Θεό θα είναι και η κόλασή τους. Η κόλασή τους με αυτό θα προσαυξάνει από την α­γάπη του Θεού, που δεν θα πάψει ποτέ να χορηγείται.

Στον νέο και αιώνιο αυτόν τρόπο ζωής των αμαρ­τωλών, οι αμαρτωλοί δεν θα νιώθουν αδικημένοι, για­τί οι ίδιοι και από μόνοι τους θα διαλέξουν τη θέση τους απέναντι στον Θεό. Ταυτόχρονα όμως δεν θα υ­πάρχει και μετάνοια, γιατί διαφορετικά θα ήταν αδια­νόητο να έχουν υποστεί εσωτερική αλλαγή και ταυτόχρονα να αποστασιοποιούνται από τον Θεό. Τούτο βέβαια δεν σημαίνει ότι  δεν θα υπάρχει μεταμέλεια. Η μεταμέλεια όμως αυτή δεν θα οδηγεί στη μετάνοια, γιατί δεν θα συνδέεται με την αναθεώρηση των κινή­τρων τους αλλά των πράξεών τους. Δηλαδή θα ήθε­λαν να μην είχαν κάνει τις πράξεις που έκαναν, χωρίς ωστόσο να απορρίπτουν το κίνητρο που τους οδήγη­σε σε αυτές.

(Ηλίας Βουλγαράκης, Σχεδίασμα για την Αγάπη, εκδ. Μαΐστρος, σ. 15-22).