«Θαῦμα βεβαιωτικὸν» τοῦ ᾿Ορθοδόξου ᾿Εκκλησιαστικοῦ ῾Ημερολογίου

«Τοῖς τῶν Πατέρων οὖν ἐφησυχάσωμεν ῞Οροις, μαρτυρουμένοις καὶ θεοσημείαις τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν» (῾Ιεροῦ Μελετίου Πηγᾶ)1

ΤΟ ΠΑΡΑΤΙΘΕΜΕΝΟ Θαῦμα, τὸ ὁποῖο ἐτελέσθη μαζὶ μὲ ἄλλα εἰς ἀνύποπτον χρόνον (πρὸ τοῦ 1924), ἀποδεικνύει σαφέστατα, ὅπως λέγει ὁ ῞Οσιος Νικόδημος ῾Αγιορείτης, ὅτι «περισσότερον εὐαρεστεῖται ὁ Θεὸς εἰς τὴν Τάξιν τοῦ Πασχαλίου καὶ ἁπλῶς εἰπεῖν τοῦ Καλανταρίου τοῦ ἐδικοῦ μας, παρὰ εἰς τὴν ἀκρίβειαν τοῦ Πασχαλίου καὶ Καλανταρίου τῶν Λατίνων» 2.
᾿Επίσης, μαρτυρεῖ ἀναμφισβητήτως, ὅτι πράγματι ὁ Θεὸς «ἀσχολεῖται μὲ τα ἡμερολόγια»!
Περὶ τοῦ Θαύματος αὐτοῦ γράφονται συνοπτικῶς στὸ ῾Ιερὸ Πηδάλιον τὰ ἑξῆς:
«῞Ορα τὸν Δοσίθεον (Βιβλίον ΙΒʹ, Περὶ τῶν ἐν ῾Ιεροσολύμοις Πατριαρχευσάντων, σελίδι 1192) διηγούμενον, ὅτι εἰς τὸ Βελιγράδιον, εὑρισκομένου ποτὲ τοῦ ῾Ιεροσολύμων Παϊσίου (1645-1660), ἠκολούθησεν ἕνα θαῦμα, βεβαιωτικὸν
μὲν τοῦ ἡμετέρου Καλανδαρίου, ἀναιρετικὸν δὲ τοῦ τῶν Λατίνων· ἤτοι ἡ ζύμη ὑπὸ Λατινίδος μὲν ζυμωθεῖσα κατὰ τὴν ἡμέραν τοῦ προφήτου ᾿Ηλιοῦ, μεταβληθεῖσα δὲ εἰς πέτραν κίσσηρα (ἐλαφρόπετρα) » 2.

* * *

ΔΙΗΓΕΙΤΑΙ ὁ ῾Ιερὸς Δοσίθεος ῾Ιεροσολύμων (1669—1707), ὅτι ὅταν κάποτε ὁ Πατριάρχης ῾Ιεροσολύμων Παΐσιος (1645—1660) εὑρίσκετο στὸ Βελιγράδι συνέβη τὸ ἑξῆς θαῦμα, τὸ ὁποῖο ἐπιβεβαίωσε, ὅτι ἡ ῾Ημερολογιακὴ Μεταρρύθμισις, τὴν ὁποία εἶχε κάμει ὁ Πάπας Γρηγόριος ΙΓʹ τὸ 1582, δὲν ἦταν εὐάρεστη στὸν Θεό.
Μία γυναίκα τοῦ Παπικοῦ δόγματος (Λατινὶς) ἤθελε νὰ ζυμώση κατὰ τὴν 20ὴ ᾿Ιουλίου, ὁπότε τελεῖται ἡ μνήμη τοῦ ῾Αγίου Προφήτου ᾿Ηλιοὺ καὶ εἶναι ἀργία γιὰ τοὺς ᾿Ορθοδόξους.
Τότε, μία εὐσεβὴς ᾿Ορθόδοξος γυναίκα τῆς εἶπε·. «Σήμερόν ἐστιν ἡ ἑορτὴ τοῦ ᾿Ηλιοὺ τοῦ Προφήτου καὶ μὴ ἅπτου ἔργων».
῾Η Λατινὶς ἀπήντησε·. «Δέκα παρῆλθον ἡμέραι ἀπὸ τῆς ἑορτῆς ᾿Ηλιοὺ τοῦ Προφήτου» (τότε ἡ ἡμερολογιακὴ διαφορὰ ἦταν δέκα καὶ ὄχι δεκατριῶν ἡμερῶν)3.
῎Ετσι λοιπὸν ἄρχισαν νὰ φιλονεικοῦν μεταξύ τους γιὰ τὸ θέμα, ἄν καλῶς προσετέθησαν ἀπὸ τοὺς Παπικοὺς οἱ δέκα ἡμέρες, καὶ στὸ μεταξὺ ἄρχισε τὸ ζύμωμα ἡ Λατινίς.᾿Αλλά, ὤ τοῦ θαύματος !... μεταβλήθηκε τὸ ζυμάρι στὰ χέρια της σὲ κίσηρα (ἐλαφρόπετρα) !...
Καὶ ἀκούσθηκε στὴν Σερβία τὸ θαῦμα αὐτὸ καὶ μοιράσθηκαν οἱ ἄνθρωποι μεταξύ τους αὐτὴν τὴν πέτρα, γιὰ ἀπόδειξι τοῦ μεγάλου αὐτοῦ Θαύματος.
῾Ο Πατριάρχης Παΐσιος ἔλαβε καὶ αὐτὸς ἕνα μέρος ἀπὸ τὴν πέτρα, τὸ ὁποῖο μέχρι τώρα εὑρίσκεται κρεμασμένο στὴν Εἰκόνα τοῦ ῾Αγίου Προφήτου ᾿Ηλιοὺ στὸ Μοναστήρι του στὴν ῾Ιερουσαλήμ 4.

* * *

Σχόλιον ἐπὶ τοῦ Θαύματος ὑπὸ Εὐγενίου Βουλγάρεως «Κατὰ τὸ 1645, ὅτε ἐξεδήμησε πρὸς Κύριον ὁ Πατριάρχης ῾Ιεροσολύμων Θεοφάνης, Πατριάρχης τῆς ῾Αγίας Πόλεως εἶχε προχειρισθῆ ὁ Παΐσιος, ἄνδρας ἔνθεος, ὁ ὁποῖος μετῆλθεν ἐπ᾿ ἀρκετὸν καὶ τὸν ἀσκητικὸν βίον, καθ᾿ ὑπερβολὴν ἀκτήμων, ὥστε, κατὰ τὸ
εὐαγγελικόν, οὔτε πήραν, οὔτε τίποτε ἄλλο νὰ ἀποκτήσει, καὶ περὶ τὰ θεῖα ζηλωτὴς καὶ ἀνδρεῖος κατὰ τὴν ψυχήν, ὅπως μαρτυρεῖ περὶ αὐτοῦ ὁ Δοσίθεος (εἰς τὸ Περὶ τῶν ῾Ιεροσολύμοις Πατριαρχευσάντων, Βιβλ. ιβʹ, Κεφ. βʹ, παραγρ. βʹ), τοῦ ὁποίου τὶς
ἴδιες λέξεις ἐγὼ θὰ παρεθέσω....
῏Ητο, λοιπόν, ἀναγκαία, ὅσον τίποτε ἄλλο, καθὼς ἐγὼ νομίζω, διὰ τοὺς Σέρβους ἡ πετροποιΐα ἀπὸ τὴν ζύμη, γιὰ νὰ μείνουν ἑδραῖοι καὶ στερεοί, ὅπως ἡ πέτρα αὐτὴ
στὴν ὁμολογία τῆς ὀρθῆς καὶ Πατροπαραδότου Πίστεως· οὔτε τὴν παλαιὰν ζύμη τῆς εὐσεβείας, τὴν ὁποίαν ἐκ τῶν προγόνων παρέλαβον, σὲ ζύμη νέαν καὶ πρόσφατον
τὴν τοῦ Παππισμοῦ νὰ μεταβάλλουν, ὑποχωροῦντες στὴ βία τῶν φρατόρων, οἱ ὁποῖοι πρὸ πολλοῦ ἀγωνίζονται νὰ μεταζυμώσουν αὐτοὺς καὶ μὲ παντοίους τρόπους νὰ ψηλαφοῦν τὴν πληγή.
Σὲ κανένα δὲ νὰ μὴ φανῆ, ὅτι ὑπῆρξε μιὰ τόσο μεγάλη θαυματουργία περιττὴ ἐξ αἰτίας μιᾶς μικρᾶς καινοτομίας περὶ τὸ Καλανδάριον (ἡμερολόγιον). Καθ᾿
ὅτι ἐξάπαντος καὶ ῾῾μικρὰ ζύμη, ὅλον τὸ φύραμα ζυμοῖ᾿᾿ (Αʹ Κορ. εʹ 6) » 5.

1. Émile Legrand, Lettres De Mélétius Pigas, Paris 1902, σελ. 155, «Τόμος ᾿Αλεξανδρινὸςπερὶ τοῦ Πασχαλίου».
῾Ο Διδάσκαλος τοῦ Γένους Εὐγένιος Βούλγαρις, ᾿Αρχιεπίσκοπος Σλαβονίου καὶ Χερσῶνος (1716-1806).
2. ῾Οσίου Νικοδήμου ῾Αγιορείτου, ῾Ιερὸν Πηδάλιον, σελ. 9, ὑποσημ. εἰς τὸν Ζʹ ᾿Αποστολικὸν Κανόνα.
3. Κατὰ τὸ 1582, ἔτος τῆς Παπικῆς Μεταρρυθμίσεως, ἡ διαφορὰ μεταξὺ ᾿Ιουλιανοῦ
καὶ Γρηγοριανοῦ ῾Ημερολογίου ἦταν 10 ἡμερῶν, ἡ ὁποία ἔκτοτε βαίνει συνεχῶς
αὐξανομένη κατὰ μίαν ἡμέραν ἀνὰ αἰῶνα, ἐκτὸς ἐὰν τὸ τελευταῖο ἔτος τοῦ αἰῶνος («ἐπαιώνιον ἔτος» ) εἶναι δίσεκτον, δηλαδὴ διαιρεῖται διὰ τοῦ 4 (π.χ. τὸ 1600, τὸ 2000, τὸ 2400). ῾Η νῦν διαφορὰ τῶν 13 ἡμερῶν θὰ διατηρηθῆ μέχρι τοῦ ἔτους 2099. Οἱ ἑπόμενες διαφορὲς θὰ ἀκολουθήσουν τὴν ἑξῆς πορεία: κατὰ τὸ διάστημα 2100-2199 θὰ εἶναι 14 ἡμέρες· τὸ διάστημα 2200-2299 θὰ εἶναι 15 ἡμέρες· τὸ διάστημα 2300-2499 θὰ εἶναι 16 ἡμέρες κλπ.
• Σημειωθήτω, ὅτι τὸ 1583, στὸν «᾿Αλεξανδρινὸν Τόμον», ὁ ῾Ιερὸς Μελέτιος Πηγᾶς ἐχαρακτήριζε τὴν διαφορὰ τῶν 10 ἡμερῶν ὡς «δεκαθήμερον ἔκτρωμα» (Émile Legrand, ἔνθ᾿ ἀνωτ., σελ. 141).
4. ῾Ιεροῦ Δοσιθέου ῾Ιεροσολύμων, Περὶ τῶν ἐν ῾Ιεροσολύμοις Πατριαρχευσάντων/
«Δωδεκάβιβλος», Βιβλίον ΙΒʹ, Κεφάλαιον Βʹ, §βʹ, τ. Ϛʹ, σελ. 105-106, ἔκδ. Β. Ρηγοπούλου, Θεσσαλονίκη 1983.

5. Εὐγενίου Βουλγάρεως, ᾿Εκκλησία ῾Αγίων — Θαυμάτων — Διωγμῶν (᾿Επιστολὴ Εὐγενίου τοῦ Βουλγάρεως πρὸς Πέτρον τὸν Κλαίρκιον περὶ τῶν μετὰ τὸ Σχίσμα ῾Αγίων τῆς ᾿Ορθοδόξου ᾿Ανατολικῆς ᾿Εκκλησίας καὶ τῶν γινομένων ἐν αὐτῇ), ἐκδόσεις «ΤΗΝΟΣ», ᾿Αθῆναι 1993, σελ. 63-65, ὑπογραμ. ἡμέτ. (νεοελληνικὴ ἀπόδοσις).