ΤΟ ΜΕΓΑΛΕΙΟ ΕΝΟΣ ΛΗΣΤΟΥ

    Ένα από τα πρόσωπα της Καινής Διαθήκης, που συγκέντρωσαν την προσοχή των πατέρων της Εκκλησίας και απέσπασαν τα μεγαλύτερα εγκώμια, είναι και ο ληστής, που γνώρισε τον Χριστό πάνω στο σταυρό. Έχοντας ως βάση, κυρίως τους λόγους του Χρυσοστόμου «Εις τον σταυρόν και εις τον ληστήν», θα προσπαθήσουμε να παρουσιάσουμε το πορτρέτο του, ώστε και εμείς να συναισθανθούμε το μεγαλείο του.

    Σύγκριση με τον Πέτρο και τους άλλους αποστόλους.

Ο Πέτρος αρνήθηκε τον Χριστό χωρίς να είναι στον σταυρό· ο ληστής τον πίστεψε ενώ ήταν στο σταυρό.

Ο Πέτρος φοβήθηκε μία παιδίσκη (Ματθ 26,9)· ο ληστής αγνόησε ολόκληρο αφηνιασμένο λαό.

Ο Πέτρος δειλίασε μπρος στη αδυναμία του Χριστού· ο ληστής θαμπώθηκε και μαγνητίσθηκε απ’ αυτήν.

Ο Πέτρος ξέχασε την θεότητα του Χριστού, το Θαβώρ, τα θαύματα του Χριστού, τη χάρη που είχε λάβει να θαυματουργεί ο ίδιος και οι άλλοι μαθητές. Ο ληστής ενώ δεν άκουσε «δεύρο οπίσω μου και ποιήσω σε αλιέα ανθρώπων», ενώ δεν άκουσε αυτό που άκουσαν οι δώδεκα απόστολοι ότι «θα καθίσουν πάνω σε δώδεκα θρόνους και θα κρίνουν τις δώδεκα φυλές του Ισραήλ», ενώ δεν άκουσε ούτε ένα κήρυγμα ούτε μία λέξη, ενώ δεν είδε κανένα θαύμα ούτε την αποκάλυψη της θεότητας στο Θαβώρ, εν τούτοις, ανακάλυψε τον Θεό την ώρα της έσχατης ταπείνωσής του. Τον ομολόγησε ως Θεό, ζήτησε το έλεός του, και έγινε ο πρώτος οικήτωρ του παραδείσου, προσπερνώντας όλους τους άλλους και τερματίζοντας πρώτος.

    Ο λαός δεν τον βοήθησε καθόλου. Αντίθετα με τα όσα έλεγαν τον απέτρεπαν. Κοροϊδεύανε τον Χριστό, τον ειρωνευότανε, τον μυκτηρίζανε, τον εμπαίζανε. Λέγανε· «εσύ που θα γκρέμιζες το ναό και σε τρεις ημέρες θα τον οικοδομούσες ξανά! σώσε τον εαυτό σου· εάν είσαι υιός Θεού κατέβα από τον σταυρό». Μαζί με το λαό ήταν το ιερατείο και οι θεολόγοι και οι νομικοί των Ιουδαίων οι οποίοι λέγανε· «άλλους έσωσε, τον εαυτό του όμως δεν μπορεί να σώσει· εάν είναι βασιλιάς του Ισραήλ, ας κατεβεί από το σταυρό και τότε εμείς θα τον πιστεύσουμε· είχε εμπιστοσύνη στο Θεό, τώρα ας τον σώσει, εάν τον θέλει· διότι είπε ότι είμαι υιός του Θεού» (Ματθ. 27,39-43)

    Ακόμη και ο συνάδελφός του, ο άλλος ληστής, κορόιδευε και ειρωνευόταν τον Χριστό και απιστούσε. «Εις δε των κρεμασθέντων κακούργων εβλασφήμει αυτόν λέγων· ει συ ο Χριστός σώσον σεαυτόν και ημάς» και ο ληστής τον μάλωσε και τον ήλεγξε· «ουδέ φοβή συ τον Θεόν, ότι εν τω αυτώ κρίματι ει; και ημείς μεν δικαίως· άξια γαρ ών επράξαμεν απολαμβάνομεν· ούτος δε ουδέν άτοπον έπραξε. Και έλεγε τω Ιησού· μνήσθητί μου, Κύριε, όταν έλθης εν τη βασιλεία σου» (Λουκ. 23,39-42). Τα λόγια αυτά του σωσμένου ληστού αξίζουν όσο τίποτα· και θα πρέπει να εντρυφήσουμε με μεγάλο ζήλο στα νοήματά τους.

    «Ουδέν άτοπον έπραξε»! Ο ληστής διαπίστωσε ότι ήταν αθώος ο Χριστός και όμως σταυρώθηκε. Αυτό το άδικο τον μαγνήτισε. Πόσο μεγάλη η δύναμη της αδικίας. Αιχμαλώτισε ένα ληστή, έμπειρο και δεξιοτέχνη στο ν’ αποφεύγει τη σύλληψη. Ο Χριστός πριν σπάσει τις πέτρες των μνημείων έσπασε την πέτρινη καρδία του ληστή. Με την αθωότητά του, με το ότι έπασχε άδικα, και με την ανεξικακία του. «Πάτερ, άφες αυτοίς· ου γαρ οίδασι τι ποιούσι» (Λουκ. 23,34).

    Ο ληστής δείχνει αντοχή, θάρρος, πίστη, και ευσέβεια, σε ασυνήθιστο βαθμό. Ενώ είναι σταυρωμένος, ενώ τα καρφιά τον τρυπούν, ενώ το αίμα χύνεται συνεχώς, ενώ είναι νηστικός, διψασμένος, αφυδατωμένος από την αιμορραγία, και ως εκ τούτου άκρως εξαντλημένος και ξεθεωμένος, εν τούτοις είναι κύριος του εαυτού του, έχει τα λογικά του τετρακόσια. Αδιαφορεί για τα βάσανά του και φροντίζει για τα βάσανα του Χριστού. Διδάσκει, νουθετεί, ελέγχει, πάνω από το σταυρό. Προσεύχεται θεολογικώτατα. Ένα πράγμα μόνο τον στεναχωρεί· ότι ο αθώος Χριστός, τιμωρείται το ίδιο, μ’ αυτόν που υπήρξε ρεμάλι και παλιάνθρωπος.

    Ο ληστής επίσης εξομολογείται σωστά. Κατηγορεί τον εαυτό του, ομολογεί τις αμαρτίες του. Κανείς δεν τον ανάγκασε, κανείς δεν τον πίεσε, αλλά ό ίδιος, από μόνος του, κάνει ό,τι κάνει. Εφαρμόζει αυτό που λέγει ο προφήτης Ησαΐας· «λέγε συ τας αμαρτίας σου πρώτος, ίνα δικαιωθής» (Ησ.43,26). Δεν δικαιολογεί τον εαυτό του, δεν τον θεωρεί αθώο, δεν λέγει ότι άλλοι τον παρέσυραν, δεν θεωρεί ότι είναι θύμα δικαστικής πλάνης ή της κακίας της κοινωνίας, όπως συνηθίζουν να λένε οι κατάδικοι, ούτε λέγει ψέματα, για να ελαφρύνει τη θέση του και να κερδίσει τη συμπάθεια του Χριστού. Θεωρεί ότι δικαίως και αυτός και ο συνάδελφος του καταδικάστηκαν· «άξια γαρ ων επράξαμεν απολαμβάνομεν» λέγει. Και, επειδή η εξομολόγηση του ληστού ήταν σωστή, απέσπασε τη θεία δωρεά. «Και είπεν αυτώ ο Ιησούς· αμήν λέγω σοι, σήμερον μετ’ εμού έση εν τω παραδείσω» (Λουκ. 23,43). Ποιος βασιλιάς παίρνει για συνοδό του ένα διάσημο κακούργο; Κι όμως ο Χριστός παίρνει για συνοδό ένα ληστή. Όχι γιατί παρέμεινε ληστής αλλά γιατί μετανόησε. Γιατρός μεγάλος είναι αυτός που θεραπεύει ανίατες αρρώστιες. Και ο Χριστός θεραπεύει, την ανίατη ανθρωπίνως, ασθένεια της αμαρτίας. Αρκεί να θελήσουμε και να μετανοήσουμε.

    Ο ληστής αναγνωρίζει και ομολογεί την θεότητα του Χριστού. Ενώ οι μαθητές του Χριστού τον εγκαταλείψανε και τον αρνηθήκανε, όλοι εκτός του Ιωάννου του θεολόγου, ενώ το πλήθος των Ιουδαίων, το ποικίλως ευεργετηθέν από το Χριστό, γεμάτο αχαριστία τον κοροϊδεύει, τον ειρωνεύεται, τον βλασφημεί, και ζητεί έξαλλο τη σταύρωση του, προτιμώντας τον Βαραββά απ’ αυτόν, ενώ οι θρησκευτικοί αρχηγοί των Ιουδαίων πλειοδοτούν σε εμπάθεια και μισαλλοδοξία κατά του Χριστού, ο ληστής, παραμένοντας ακλόνητος και άκαμπτος στο φρόνημά του, γίνεται κήρυκας και απόστολος της θείας φύσεως του Χριστού. «Μνήσθητί μου,Κύριε, όταν έλθης εν τη βασιλεία σου» κραυγάζει μ’ όλη τη δύναμη της ψυχής του. Είναι σαν να λέγει· «ας σε βλασφημούν Κύριε, ας σε ειρωνεύονται, ας σε εμπαίζουν, ας μη σε αναγνωρίζουν ως Θεό, ας ζητούν λυσσασμένα να σε σταυρώσουν. Εγώ σε ομολογώ Κύριο και Θεό μου, σε αγαπώ, σε πιστεύω, σε δοξολογώ, και σε ικετεύω να με θυμηθείς, όταν έλθεις στη βασιλεία σου».

    Η κραυγή του ληστού, «μνήσθητί μου, Κύριε, όταν έλθεις εν τη βασιλεία σου» και η διαπίστωση, του εμπείρου και νοήμονος, Ρωμαίου ειδωλολάτρου αξιωματικού, «αληθώς Θεού υιός ην ούτος», η οποία έγινε μετά τα φοβερά σημεία που ακολούθησαν τη θανάτωση του Ιησού (Ματθ. 27,51-54), είναι τα δύο πρώτα ισχυρά ραπίσματα και μαστιγώματα, της συνειδήσεως και του φρονήματος των Ιουδαίων. Ναι ο Χριστός είναι ο Θεός. Ναι είναι ο βασιλιάς των βασιλευόντων και ο Κύριος των κυριευόντων. Και γνώρισμα του αληθινού βασιλιά είναι να πεθαίνει υπέρ των υπηκόων του. «Ο ποιμήν ο καλός την ψυχήν αυτού τίθησιν υπέρ των προβάτων» (Ιω. 10,11). Και σύμβολο και σημείο και θυρεός του αιωνίου βασιλιά, που θα φανεί σαν προπομπός και κήρυκάς του, όταν έρθει στη δευτέρα παρουσία του (Ματθ. 24,30), είναι ο τίμιος σταυρός. Ο ληστής είναι ο πρώτος που το αναγνώρισε και το αντιλήφθηκε, και χωρίς να σκανδαλισθεί ούτε να λιποψυχήσει, ομολόγησε τη θεότητα του Χριστού. Ο ληστής είναι ο πρώτος που εννόησε αυτό που δεν εννόησε ο απόστολος Πέτρος ή δεν θέλησε να εννοήσει· ότι «ει τις θέλει οπίσω μου ελθείν, απαρνησάσθω εαυτόν και αράτω τον σταυρόν αυτού και ακολουθείτω μοι» (Ματθ. 16,24). Δικαίως λοιπόν είναι ο πρώτος οικήτωρ του παραδείσου!

ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΑΠ. ΒΑΔΡΑΧΑΝΗΣ
ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗΣ