Η θεία Μυσταγωγία

Η υμνογραφία της Μ. Εβδομάδας είναι συγκινητική και άφθαστη. Το πανάγιον Πνεύμα φώτισε το νού και την καρδιά των ποιητών των ύμνων δίνοντας έτσι τροφή στο πλήρωμα της Εκκλησίας. Μέχρι το τέλος αυτού του κόσμου θα ψάλλονται τα γλυκύτατα αυτά «τραγούδια του Θεού», όπως έλεγε ο Παπαδιαμάντης τους ύμνους.

Θα ερμηνεύσουμε ένα από τους πιο κατανυκτικούς ύμνους της Μ. Πέμπτης.

«Μυσταγωγών σου Κύριε τους Μαθητάς, εδίδασκες λέγων. Ω φίλοι, οράτε, μηδείς υμάς χωρίσει μου φόβος· ει γαρ πάσχω, αλλ’ υπέρ του κόσμου· μη ουν σκανδαλίζεσθε εν εμοί· ου γαρ ήλθον διακονηθήναι, αλλά διακονήσαι, και δούναι την ψυχήν μου, λύτρον υπέρ του κόσμου. Ει ουν υμείς φίλοι μου εστε, εμέ μιμείσθε· ο θέλων πρώτος είναι, έστω έσχατος, ο δεσπότης, ως ο διάκονος· μείνατε εν εμοί, ίνα βότρυν φέρητε· εγώ γαρ ειμι της ζωής η άμπελος».

Μετάφραση του ύμνου.

« Θέλοντας Κύριε να εισάγεις τους μαθητές σου στο μυστήριο             (του σταυρού) έλεγες: Φίλοι μου, προσέξτε! Κανένας φόβος ας μη σας χωρίσει από μένα. Γιατί αν πάσχω αυτό γίνεται για τη σωτηρία του κόσμου. Να μη κλονιστεί λοιπόν η πίστη σας σε μένα. Γιατί δεν ήλθα για να υπηρετηθώ, αλλά να υπηρετήσω και να προσφέρω τη ζωή μου ως λύτρο για τον κόσμο. Εάν λοιπόν εσείς είστε φίλοι μου να με μιμηθείτε. Όποιος θέλει να είναι πρώτος, ας είναι τελευταίος· ο κύριος ας είναι όπως ο υπηρέτης. Μείνετε ενωμένοι μαζί μου (όπως το κλήμα στην κληματαριά) για να κάνετε σταφύλια, γιατί εγώ είμαι το αμπέλι που δίνει τη ζωή».

Η πρώτη λέξη του ύμνου «μυσταγωγών» οδηγεί τη σκέψη στο Μυστικό δείπνο και το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας που παρέδωσε ο Κύριος στους Αποστόλους την Μ. Πέμπτη. Εδώ όμως αναφέρεται σε ένα άλλο μυστήριο. Το μυστήριο του Σταυρού και των Παθών του Κυρίου.

Το μυστήριο του Σταυρού ήταν ακατάληπτο στους αγγέλους και τους ανθρώπους. Δεν μπορούσε κανείς να σκεφτεί ότι ο Θεός θα σαρκωνόταν και σαν ένας από τους πιο αδύνατους ανθρώπους θα περνούσε αφάνταστες δοκιμασίες, φρικτούς πόνους και στο τέλος σταυρικό θάνατο. Και οι ίδιοι οι μαθητές του πίστευαν ότι ο Μεσσίας θα ερχόταν ως ένας παντοδύναμος βασιλιάς που θα ίδρυε ένα πανίσχυρο κράτος και θα υπέτασσε όλους τους εχθρούς του. Δεν μπορούσαν να παραδεκτούν ότι η δύναμη και η δόξα του Χριστού θα ήταν ο σταυρός.

Ο Κύριος προετοιμάζει τους μαθητές του για τα όσα θα έβλεπαν κατά τις ημέρες του πάθους του. Βλέπει ότι υπήρχε ο κίνδυνος του σκανδαλισμού, του κλονισμού δηλ. της πίστεως τους. «Φίλοι μου, προσέξτε! Κανένας φόβος ας μη σας χωρίσει από μένα. Γιατί αν πάσχω αυτό γίνεται για τη σωτηρία του κόσμου. Να μη κλονιστεί λοιπόν η πίστη σας σε μένα». Μη τα χάνετε. Η σταύρωση δεν είναι αδυναμία αλλά ο σκοπός του ερχομού μου στη γη. Ο θρόνος της δικής μου βασιλείας είναι ο Σταυρός. Μόνο με αυτό τον τρόπο  της θυσίας μου θα σώσω τον κόσμο. Έγινα ο τελευταίος και ο υπηρέτης όλων με τη θυσία και την ταπείνωση. Αυτά τα δυό πρέπει να μιμηθείτε. Ο υμνογράφος έχει σαν βάση την ευαγγελική περικοπή που ακούσαμε την Ε΄ Κυριακή των Νηστειών (Μαρκ. 10, 32-45) στην οποία ο Κύριος μιλά για τα πρωτεία και για την ταπείνωση.

Ο ύμνος τελειώνει με το: «Μείνατε εν εμοί, ίνα βότρυν φέρητε· εγώ γαρ ειμι της ζωής η άμπελος». Τα λόγια αυτά βρίσκονται στο ευαγγέλιο του Ιωάννη (15,1-5). Η ένωση του Χριστού με τους μαθητές και τους πιστούς μέσα στην Εκκλησία παρουσιάζεται με την ένωση των κλάδων του αμπελιού με τον κεντρικό κορμό του. Όσο παραμένουν ένωμένοι δέχονται τους χυμούς, μεγαλώνουν και παράγουν καρπούς, τα εύχυμα σταφύλια. Η εικόνα αυτή όπως και η πρώτη λέξη του ύμνου, όπως αναφέραμε, μας παραπέμπει στο Μυστήριο της θείας Κοινωνίας με το οποίο ενωνόμαστε με τον Χριστόν και αποκτούμε την αιώνια ζωή.