Ο «Μυστικός Δείπνος» του Λεονάρντο Ντα Βίντσι στον Καθεδρικό Ιερό Ναό του Αγίου Γεωργίου Ναυπλίου

  Ο Ιστορικός καθεδρικός ναός του Αγίου Γεωργίου Ναυπλίου, κοσμείται με καταπληκτικές αγιογραφίες του Δημ. Γεωργαντά και του Δ. Κ. Βυζαντίου, στον οποίο φιλοξενείται και ένα μεγάλο αντίγραφο του Μυστικού Δείπνου του Λεονάρντο ντα Βίντσι. Εμπνευσμένος από το πολυσυζητημένο αυτό έργο του Ιταλού ζωγράφου είναι και το εξαιρετικό έργο του Μυστικού Δείπνου που μετέφερε με κατάνυξη στο κέντρο του ναού το βράδυ της Μ.Τετάρτης ο πρωτοπρεσβύτερος π. Βασίλειος Σουλάνδρος και στο οποίο απεικονίζετε καθαρά κατά πολλούς, η Μαρία η Μαγδαληνή.

Την Μεγάλη Τετάρτη το βράδυ, στους Ιερούς Ναούς μας ψάλλεται ο Όρθρος της Μεγάλης Πέμπτης, η Εκκλησία, μας «παρουσιάζει τον Μυστικό Δείπνο, κατά τη διάρκεια του οποίου ο Κύριος παρέδωσε στους Μαθητές και Αποστόλους Του το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Της νίψεως των ποδών των Αποστόλων υπό του Κυρίου, Του Μυστικού Δείπνου, δηλαδή της παραδόσεως σ' εμάς υπό του Κυρίου του Μυστηρίου της θείας Ευχαριστίας, της θαυμαστής προσευχής του Κυρίου προς τον Πατέρα Του και της προδοσίας του Κυρίου υπό του Ιούδα.

Εκείνο το βράδυ της Πέμπτης, πριν ν' αρχίσει το δείπνο ο Ιησούς σηκώνεται από το τραπέζι, αφήνει κάτω τα ιμάτιά του, βάζει νερό στο νιπτήρα και τα κάνει όλα μόνος Του, πλένοντας τα πόδια των Μαθητών Του. Με τον τρόπο αυτό θέλει να δείξει σ' όλους ότι δεν πρέπει να επιζητούμε τα πρωτεία. Μετά τη νίψη των ποδιών λέγει: «όποιος θέλει να είναι πρώτος, να είναι τελευταίος απ' όλους».

Πρώτα πήγε στον Ιούδα και μετά στό Πέτρο, ο οποίος ήταν ο πιο ορμητικός απ' όλους και στην αρχή σταματάει το Διδάσκαλο, αλλά ύστερα όταν τον έλεγξε, υποχωρεί με τη καρδιά του. Αφού έπλυνε τα πόδια όλων, πήρε τα ιμάτιά Του και ξανακάθησε.

Άρχισε κατόπιν να τους νουθετεί να αγαπούν ο ένας τον άλλον και να μη επιζητούν το ποιός θα είναι πρώτος. Στη συνέχεια τους μίλησε για την προδοσία και επειδή θορυβήθηκαν, στρέφεται με ήρεμο τρόπο στον Ιωάννη και τον υπέδειξε.

Κατόπιν πήρε ψωμί στα χέρια Του και είπε: «Λάβετε φάγετε». Το ίδιο έκανε και με το ποτήρι του κρασιού λέγοντας: «Πιέστε απ' αυτό όλοι, γιατί αυτό είναι το αίμα Μου, της νέας Συμφωνίας. Αυτό να κάνετε για να Με θυμάστε». Μετά από αυτή τη στιγμή ο Ιούδας, μόλις έφαγε τον άρτο έφυγε και συμφώνησε με τους αρχιερείς να τους Τον παραδώσει.

Μετά το δείπνο βγήκαν όλοι στο όρος των Ελαιών, όπου ο Χριστός τους δίδαξε τα ανήκουστα και τελευταία μαθήματα και αρχίζει να λυπάται και να ανυπομονεί. Αναχωρεό μόνος Του και, γονατίζοντας, προσεύχεται εκτενώς. Από την πολλή αγωνία γίνεται ο ιδρώτας Του σαν σταγόνες πηχτού αίματος, οι οποίες έπεφταν στη γη. Μόλις συμπληρώνει την εναγώνια εκείνη προσευχή, φθάνει ο Ιούδας με ένοπλους στρατιώτες και πολύ όχλο και αφού χαιρετάει και φιλάει πονηρά το δάσκαλό Του, Τον παραδίδει.

Συλλαμβάνεται λοιπόν ο Ιησούς και τον φέρνουν δέσμιο στους Αρχιερείς Άννα και Καϊάφα. Οι μαθητές σκορπίζονται και ο θερμότερος των άλλων ο Πέτρος τον ακολούθησε ως την αρχιερατική αυλή και αρνείται και αυτός ότι είναι μαθητής Του.

Εν τω μεταξύ ο θείος διδάσκαλος παρουσιάζεται μπροστά στο παράνομο συνέδριο, εξετάζεται για τους μαθητές και τη διδασκαλία Του, εξορκίζεται στο Θεό για να πεί εάν Αυτός είναι πράγματι ο Χριστός και αφού είπε την αλήθεια, κρίνεται ως ένοχος θανάτου, επειδή τάχα βλασφήμησε. Από 'κει και πέρα τον φτύνουν στο πρόσωπο, τον χτυπάνε, τον εμπαίζουν με κάθε τρόπο κατά τη διάρκεια όλης της νύχτας, ως το πρωϊ.

Λίγα λόγια για τον Άγιο Γεώργιο Ναυπλίου

Είναι ο ιστορικότερος ναός του Ναυπλίου, αφού συνεμμερίσθη την τύχη της χιλιόχρονης πόλης και είδε να περνούν εδώ οι επισημότερες στιγμές της Ναυπλιακής ιστορίας. Κτίσμα των Βενετών από τον ΙΣΤ΄ αιώνα έγινε τζαμίεπί Τουρκοκρατίας, μετάχριστιανικός ναός και μετά πάλι τζαμί, έως την απελευθέρωση της πόλης. Στο ναό αυτό έγινε η επίσημη υποδοχή του Morosini, που με την κατάληψη του Ναυπλίου (1686) ονομάσθη «Πελοποννησιακός». Εδώ έγινε η κηδεία των Παλαιών Πατρών Γερμανού (1824), Δημ. Υψηλάντη (1832) που ετάφη στον πρόναο, εδώ η κηδεία του Καποδίστρια (1831), εδώ ακουστήκανε οι ωραιότεροι λόγοι των διδασκάλων του Γένους, που έζησαν και αυτοί στο Ναύπλιο, τα πρώτα χρόνια της Παλιγγενεσίας.

Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΛΕΙΨΑΝΟΘΗΚΗ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ Η ΕΠΟΝΟΜΑΖΌΜΕΝΗ ΣΤΑΥΡΟΘΗΚΗ ΤΟΥ LIMBURG ΕΝΑ ΑΠΟ ΤΑ ΑΡΙΣΤΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΤΕΧΝΗΣ

Η βυζαντινή λειψανοθήκη του Τιμίου Σταυρού, η επονομαζόμενη Σταυροθήκη του Limburg.

Η βυζαντινή λειψανοθήκη του Τιμίου Σταυρού, η επονομαζόμενη Σταυροθήκη του Limburg, είναι ένα από τα αριστουργήματα της βυζαντινής τέχνης.

Η βυζαντινή λειψανοθήκη του Τιμίου Σταυρού ήταν μέρος του βυζαντινού αυτοκρατορικού θησαυροφυλακίου μέχρι το 1204, όταν το θησαυροφυλάκιο λεηλατήθηκε από τους σταυροφόρους της τέταρτης σταυροφορίας και το πολύτιμο αντικείμενο κατέληξε στην Γερμανία, όπου και δωρήθηκε στο μοναστήρι Augustinernonnenkloster Stuben an der Mosel από την οικογένεια του σταυροφόρου ιππότη Heinrich von Ülmen. Σήμερα βρίσκεται στο Μητροπολιτικό Μουσείο της πόλης Limburg an der Lahn. Πολλά άλλα βυζαντινά
θρησκευτικά και καλλιτεχνικά αντικείμενα βίωσαν την ίδια μοίρα, γεγονός που εξηγεί την παρουσία τόσων πολλών από αυτά στη Δύση τον 13^ο αιώνα.

Το Limburg an der Lahn στη Γερμανία.

H Σταυροθήκη του Limburg όπως εκτίθεται στο Μητροπολιτικό Μουσείο.

Η βυζαντινή λειψανοθήκη του Τιμίου Σταυρού έχει σχήμα ορθογώνιο και αποτελείται από δύο τμήματα που συνταιριάζονται μαζί. Το πρώτο τμήμα είναι μία κασετίνα με τεμάχιο Τιμίου Ξύλου σε σχήμα σταυρού και το δεύτερο είναι ένα κάλυμμα που ολισθαίνει και εφαρμόζει πάνω στην κασετίνα. Και τα δύο τμήματα είναι κατασκευασμένα από ξύλο πλατανιάς ενδεδυμένο με χρυσό, σμάλτο και πολύτιμους λίθους. 

Η πίσω πλευρά της Σταυροθήκης του Limburg.

Η εσωτερική κασετίνα είναι πλούσια διακοσμημένη με χρυσές και σμάλτινες πλάκες που τοποθετούνται κατά μήκος του σταυρού και καλύπτουν θήκες με τεμάχια αγίων λειψάνων του Πάθους του Ιησού Χριστού, της Θεοτόκου και του Ιωάννη του Βαπτιστή (τεμάχια αγίων λειψάνων από: τα σπάργανα, το λέντιον, τον ακάνθινο στέφανο, τα πορφυρόν ιμάτιον, την σινδόνην, τον σπόγγον, το μαφόριον της Θεοτόκου, τη ζώνη της Θεοτόκου από τα Χαλκοπράτεια, τη ζώνη της Θεοτόκου από τη Ζήλα και μαλλιά από τον Ιωάννη τον Πρόδρομο).

Η κασετίνα της Σταυροθήκης του Limburg με τεμάχιο του Τιμίου Ξύλου
και άλλα τεμάχια αγίων λειψάνων.

Λεπτομέρεια της κασετίνας της Σταυροθήκης του Limburg.

Λεπτομέρεια της κασετίνας της Σταυροθήκης του Limburg.

Λεπτομέρεια της κασετίνας της Σταυροθήκης του Limburg.
Οι επιγραφές:
ΤΟ ΛΕΝΤΙΟΝ ΤΟΥ ΠΛΑΣΤΟΥΡΓΟΥ ΗΜΩΝ ΙΣ ΧΣ ΤΟΥ Θ(ΕΟ)Υ (πάνω)
ΤΟ ΠΟΡΦΥΡΟΥΝ ΙΜΑΤΙΟΝ ΤΟΥ ΖΩΟΔΟΤΟΥ ΙΣ ΧΣ (κάτω).

 Το κάλυμμα είναι επίσης πλούσια διακοσμημένο με σμάλτο και πολύτιμους λίθους. Στο κέντρο φέρει εννέα χρυσές και σμάλτινες πλάκες και περιμετρικά οχτώ μικρότερες με παραστάσεις αγίων, αγγέλων, της Θεοτόκου κτλ.

Το κάλυμμα της Σταυροθήκης του Limburg με τις επιγραφές.

Επιγραφές, στις άκρες και περιμετρικά της βυζαντινής λειψανοθήκης του Τιμίου Σταυρού επιτρέπουν στο αντικείμενο να ταυτοποιηθεί και να χρονολογηθεί. Η βυζαντινή λειψανοθήκη του Τιμίου Σταυρού ανήκε και είχε δωρηθεί από τον παρακοιμώμενο Βασίλειο, ευνούχο, νόθο γιο του Ρωμανού Α' (919-949), έτσι μπορεί να χρονολογηθεί ανάμεσα στο 968, όταν ο Βασίλειος έγινε παρακοιμώμενος και στο 985, όταν ο Βασίλειος εξορίστηκε  από τον αυτοκράτορα Βασίλειο τον Β' (976-1025).

Οι επιγραφές: 

Περιμετρικά της κασετίνας (η μία πλευρά, η πάνω, στο κάλυμμα της κασετίνας) 

Η επιγραφή περιμετρικά της κασετίνας της Σταυροθήκης του Limburg.

… (στο κάλυμμα)

+ ΟΥ ΚΑΛΛΟΣ ΕΙΧΕΝ Ο ΚΡΕΜΑΣΘΕΙΣ ΕΝ ΞΥΛΩ

(δεξιά κάθετα στην κασετίνα) 

ΑΛΛ ΗΝ ΩΡΑΙΟΣ ΚΑΛΛΕΙ ΧΡΙΣΤΟΣ ΚΑΙ ΘΝΗΣΚΩΝ

ΟΥΚ ΕΙΔΟΣ ΕΙΧΕΝ ΑΛΛ ΕΚΑΛΛΩΠΙΖΕ ΜΟΥ

ΤΗΝ ΔΥΣΘΕΑΤΟΝ ΕΞ ΑΜΑΡΤΙΑΣ ΘΕΑΝ

(αριστερά κάθετα στην κασετίνα)

ΘΕΟΣ ΓΑΡ ΩΝ ΕΠΑ[Σ]ΧΕΝ ΕΝ ΒΡΟΤΩΝ ΦΥΣΕΙ

ΟΝ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ [Ο] ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΕΞΟΧΩΣ

ΣΕΒΟΝ ΕΚΑΛΛΩΠ[Ι]ΣΕ ΤΗΝ ΘΗΚΗΝ ΞΥΛΟΥ

(κάτω οριζόντια στην κασετίνα) 

ΕΝ Ω ΤΑΝΥΣΘΕΙΣ ΕΙΛΚΥΣΕΝ ΠΑΣΑΝ ΚΤΙΣΙΝ 

Στην πίσω πλευρά του Σταυρού

Η επιγραφή στην πίσω πλευρά του Σταυρού της Σταυροθήκης του Limburg.

… + Θ[Ε]ΟΣ ΜΕΝ ΕΞΕΤΕΙΝΕ ΧΕΙΡΑΣ ΕΝ ΞΥΛΩ

ΖΩΗΣ ΔΙ ΑΥΤΟΥ ΤΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΒΡΥΩΝ

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΔΕ Κ[ΑΙ] ΡΩΜΑΝΟΣ ΔΕΣΠΟΤΑΙ

ΛΙΘΩΝ ΔΙΑΥΓΩΝ ΣΥΝΘΕΣΕΙ Κ[ΑΙ] ΜΑΡΓΑΡΩΝ

ΕΔΕΙΞΑΝ ΑΥΤΟ ΘΑΥΜΑΤΟΣ ΠΕΠΛΗΣΜΕΝΟΝ

Κ[ΑΙ] ΠΡΙΝ ΜΕΝ Α[Ι]ΔΟΥ Χ[ΡΙΣΤΟ]Σ ΕΝ ΤΟΥΤΩ ΠΥΛΑΣ

ΘΡΑΥΣΑΣ ΑΝΕΖΩΩΣΕ ΤΟΥΣ ΤΕΘΝΗΚΟΤΑΣ

ΚΟΣΜΗΤΟΡΕΣ ΤΟΥΤΟΥ ΔΕ ΝΥΝ ΣΤΕΦΗΦΟΡΟΙ

ΘΡΑΣΗ ΔΙ ΑΥΤΟΥ ΣΥΝΤΡΙΒΟΥΣΙ ΒΑΡΒΑΡΩΝ

Όπως παραδέχονται σήμερα οι ειδικοί επιστήμονες βυζαντινολόγοι, η Σταυροθήκη του Limburg συνόδευε τους αυτοκράτορες κατά τη διάρκεια πολεμικών εκστρατειών για να προφυλάσσει αυτούς και το στράτευμα.   

Γύρω ἀπό τόν Κύριο ὑπῆρχαν ἑπτά εἶδη κακούργων

Ἁγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς .Ο καλός Σαμαρείτης, πού έσωσε την ανθρωπότητα από τις πληγές, πού της είχαν προξενήσει οι ληστές, έπεσε ο ίδιος στα χέρια τους. Γύρω από τον Κύριο υπήρχαν επτά είδη κακούργων. Το πρώτο είδος αντιπροσωπεύει ο Σατανάς, το δεύτερο οι πρεσβύτεροι και οι άρχοντες του Ισραηλινού λαού, το τρίτο ο Ιούδας, το τέταρτο ο Πιλάτος,

το πέμπτο ο Βαραββάς, το έκτο ο αμετανόητος ληστής πού συσταυρώθηκε μαζί Του και το έβδομο ο ληστής πού μετάνιωσε. Ας σταματήσουμε για λίγο κι ας ατενίσουμε τη συντροφιά αυτή των κακούργων. Ανάμεσα τους στέκεται ό Υιός του Θεού, σταυρωμένος, πληγωμένος κι αιμόφυρτος.
Το πρώτο είδος είναι ο σατανάς. Είναι εκείνος πού θέλει να κάνει το μεγαλύτερο κακό στο ανθρώπινο γένος. Είναι ο πατήρ του ψεύδους, ο κακούργος των κακούργων. 0ι πειρασμοί πού χρησιμοποιεί για να πειράξει τούς ανθρώπους και να τούς κάνει κακό είναι δύο ειδών: τους πειράζει με τις ανέσεις και με τα βάσανα. Στην αρχή πείραξε τον Κύριο στο Όρος των Πειρασμών με την υπόσχεση ανέσεων, με δύναμη και πλούτο- τώρα, στο τέλος, τον πειράζει με τα βάσανα, με το πάθος. Όταν κατατροπώθηκε στον πρώτο πειρασμό, άφησε τον Κύριο, έφυγε μακριά Του. Δεν τον εγκατέλειψε τελείως όμως, αλλά προς καιρόν. Όπως αναφέρει το ευαγγέλιο, «ο διάβολος απέστη απ’ αυτού άχρι καιρού» (Λουκ. δ'13).
Ο καιρός αυτός πέρασε και τώρα ξαναπαρουσιάζεται. Αυτή τη φορά δέ χρειάζεται να εμφανιστεί φανερά, ανοιχτά. Τώρα δουλεύει με ανθρώπους. Χρησιμοποιεί τούς υιούς του σκότους που, τυφλωμένοι από την εκτυφλωτική λάμψη του Χριστού, παραδίδονται στα χέρια του Σατανά. Κι αυτός τούς χρησιμοποιεί σαν όπλο εναντίον του Κυρίου Χριστού. Είναι κοντά τους όμως, είναι δίπλα σέ κάθε γλώσσα πού βλασφημεί το Χριστό, σέ κάθε στόμα πού φτύνει το πάντιμο πρόσωπό Του, σέ κάθε χέρι πού τον μαστιγώνει και του βάζει το αγκάθινο στεφάνι, σέ κάθε καρδιά πού φλέγεται από φθόνο και μίσος εναντίον Του.
Το δεύτερο είδος είναι μια ομάδα κακούργων, είναι οι πρεσβύτεροι του Ισραήλ και οι πολιτικοί, θρησκευτικοί και πνευματικοί άρχοντες. Είναι οι γραμματείς και οι φαρισαίοι, οι Σαδδουκαίοι κι οι ιερείς, με το βασιλιά Ηρώδη επικεφαλής. Ο φθόνος κι ο φόβος τούς έσπρωξε να εγκληματήσουν στον Κύριο. Τούς κατέτρωγε ο φθόνος γιατί ο Κύριος ήταν ισχυρότερος, σοφότερος και καλλίτερος απ’ αυτούς. Είχαν φόβο για τη θέση τους, για την εξουσία, για τη δόξα και τον πλούτο, σε περίπτωση πού οι άνθρωποι θα τάσσονταν με το Χριστό. Γι’ αυτό και κραύγαζαν, «θεωρείτε ότι ουκ ωφελείτε ουδέν; ίδε ο κόσμος όπίσω αυτού άπήλθεν» (Ιωάν. ιβ'19). Ήταν από το φόβο, την αδυναμία και το φθόνο τους.
Ποιό ήταν το χειρότερο από τα κακουργήματά τους ενάντια στον Κύριο; Το ότι τον συνέλαβαν και τον θανάτωσαν χωρίς νόμιμη δίκη και καταδίκη. Αναφέρεται στο ευαγγέλιο: «Τότε συνήχθησαν οι αρχιερείς και οι γραμματείς και οι πρεσβύτεροι του λαού εις την αυλήν του αρχιερέως του λεγομένου Καϊάφα, και συνεβουλεύσαντο ίνα τον Ιησού δόλω κρατήσωσι και αποκτείνωσιν» (Ματθ. κστ'3-4). Δεν συζητούν μεταξύ τους τί κατηγορίες να του προσάψουν και πώς θα τον σύρουν στο δικαστήριο, αλλ’ ίνα τον Ιησού δόλω κρατήσωσι και αποκτείνωσιν. Το μόνο πού τους ένδιαφέρει είναι να τον συλλάβουν με δόλιο τρόπο και να τον θανατώσουν. Όταν ο νομοταγής Νικόδημος τούς συμβουλεύει πώς στον Κύριο πρέπει πρώτα να δοθεί ακρόαση στο δικαστήριο, για να του γνωρίσουν σέ τί τον κατηγορούν, απορρίπτουν την εισήγησή του με δυσαρέσκεια και ειρωνικά χαμόγελα (βλ. Ίωάν. ζ'50-52).

Τρίτος κακούργος ήταν ο Ιούδας, ο φαινομενικός απόστολος αλλά στην ουσία επαίσχυντος προδότης. Ο Σατανάς συμμετείχε στην άδικη αιματοχυσία του Χριστού από μίσος για το Θεό και τον άνθρωπο. Οι πρεσβύτεροι και οι άρχοντες του Ισραήλ συμμετείχαν από φθόνο και φόβο. Ο Ιούδας συνδέεται με τη συντροφιά του Σατανά και των πρεσβυτέρων του λαού από απληστία. Το έγκλημά του συνίσταται στο ότι πρόδωσε το Διδάσκαλο και Ευεργέτη Του για τριάντα αργύρια. Αργότερα αναγνώρισε ο ίδιος το λάθος του στους ίδιους πρεσβυτέρους, πού τον είχαν δωροδοκήσει για την πράξη της προδοσίας: «Ήμαρτον παραδούς αίμα αθώον... και ρίψας τα αργύρια εν τω ναώ ανεχώρησεν, και απελθών απήγξατο» (Ματθ. κζ'4-5). Ο οικτρός θάνατός του μαρτυρεί το τραγικό σφάλμα του. Όπως αναφέρεται στις Πράξεις των Αποστόλων γι’ αυτόν, «και πρηνής γενόμενος ελάκησε μέσος, και εξεχύθη πάντα τα σπλάγχνα αυτού» (Πράξ. α'18). Κι αφού κρεμάστηκε έπεσε κάτω, άνοιξε η κοιλιά του και τα σπλάχνα του χύθηκαν έξω.
Τέταρτος κακούργος ήταν ο Πιλάτος, εκπρόσωπος του Καίσαρα στην Ιερουσαλήμ,πού κατά κάποιο τρόπο εκπροσωπούσε τον άθεο ειδωλολατρικό κόσμο στην καταδίκη του Υιού του Θεού. Ο Πιλάτος περιφρονεί τους Ιουδαίους κι οι Ιουδαίοι περιφρονούν τον ίδιο. Στην αρχή δεν έχει καμιά διάθεση ν’ αναμιχτεί στην καταδίκη του Χριστού: «Λάβετε αυτόν υμείς και κατά τον νόμον υμών κρίνατε αυτόν» (Ίωάν. ιη' 31), είπε στους κατήγορους του Χριστού. Αργότερα παίρνει θέση υπέρ του Χριστού και, μετά από μια μορφή δίκης, λέει στους Ιουδαίους: «Εγώ ούδεμίαν αιτίαν ευρίσκω κατ’ αυτού» ( Ιωάν. ιη'38) Τελικά, υποχωρώντας σέ απειλές όπως, «εάν τούτον απόλυσης, ουκ ει φίλος του Καίσαρος» (ιθ'12), ο Πιλάτος «επέκρινε γενέσθαι το αίτημα αυτών» (Λουκ. κγ'24) και δίνει διαταγή να μαστιγωθεί και να σταυρωθεί ο Χριστός.
Το έγκλημα του Πιλάτου συνίσταται στο ότι μπορούσε να προστατέψει τον Δίκαιο και δεν το έκανε. Ο ίδιος είπε στον Κύριο: «Ουκ οιδας ότι εξουσίαν έχω σταυρώσαι σε και εξουσίαν έχω απολύσαί σε;» (Ίωάν. ιθ'10). Με τη δήλωσή του αυτή ο Πιλάτος παίρνει αιώνια πάνω του την ευθύνη για το θάνατο του Χριστού. Τί είναι εκείνο πού σπρώχνει τον Πιλάτο να κάνει το έγκλημα αυτό και τί είναι αυτό πού τον κατατάσσει κι αυτόν στη χορεία των άλλων κακούργων; Είναι η μικρόνοια κι ο φόβος του. Η μικρόνοια για την προστασία του δίκαιου, καθώς κι ο φόβος για τη θέση του και για την εύνοια του Καίσαρα.
Πέμπτος κακούργος είναι ο Βαραββάς. Εκείνη την εποχή ήταν στη φυλακή «διά στάσιν τινά... και φόνον» (Λουκ. κγ'19). Είχε κατηγορηθεί για ανατρεπτικές ενέργειες και για φόνο και ήταν υπόδικος στον Ιουδαϊκό και τον Ρωμαϊκό νόμο, με προβλεπόμενη ποινή το θάνατο. Προσωπικά δεν είχε αμαρτήσει με κανένα τρόπο ενάντια στο Χριστό. Εκείνοι πού αμαρτάνουν είναι οι Ιουδαίοι, αυτοί πού τον βάζουν πάνω από το Χριστό, πού τον προτιμούν αντί γι’ Αυτόν. Ο Πιλάτος σκέφτηκε να χρησιμοποιήσει το Βαραββά σαν μέσο για να σώσει το Χριστό από τη θανατική καταδίκη. Οι Ιουδαίοι όμως χρησιμοποιούν το Χριστό για να σώσουν το Βαραββά. Ο Πιλάτος έθεσε στους Ιουδαίους το δίλημμα να διαλέξουν το Χριστό ή το Βαραββά, στην ουσία δηλαδή, το Θεό ή έναν εγκληματία; Αλλά «όμοιος ομοίω αεί πελάζει». Έτσι οι κακούργοι διάλεξαν τον κακούργο.

Ο έκτος κακούργος, όπως κι ο έβδομος, είναι εκείνοι πού συσταυρώθηκαν με το Χριστό, ο ένας στ’ αριστερά κι ο άλλος στα δεξιά Του στο Γολγοθά. Ο προφήτης Ησαΐας το είχε προφητέψει αυτό: «Και μετά άνομων ελογίσθη» (Ήσ. νγ'12). Ο ένας απ’ αυτούς, αν και βρίσκεται στο κατώφλι του θανάτου, βλασφημεί, ο άλλος όμως προσεύχεται.
Εδώ έχουμε δύο ανθρώπους με την ίδια τύχη: κι οι δύο τους είναι καρφωμένοι στο σταυρό, κι οι δύο τους πρόκειται να εγκαταλείψουν αυτόν τον κόσμο και δεν περιμένουν τίποτα πια απ’ αυτόν. Υπάρχει όμως μια μεγάλη διαφορά. Εδώ είναι η απάντηση σ’ όλους αυτούς πού λένε: Βάλε τούς ανθρώπους στις ίδιες υλικές συνθήκες, δώσε σ’ όλους την ίδια τιμή και τα ίδια υπάρχοντα, κι όλοι τους θα έχουν το ίδιο πνεύμα.
Ο ένας εγκληματίας, πού σέ λίγο δέ θα ανασαίνει, εμπαίζει τον Υιό του Θεού: «Ει συ ει ο Χριστός, σώσον σεαυτόν και ημάς» (Λουκ. κγ'39).Ο άλλος όμως ικετεύει τον Κύριο:«Μνήσθητί μου, Κύριε, όταν ελθης εν τη βασιλεία σου» (Λουκ. κγ'42). Ο πόνος της σταύρωσης σκοτώνει τον ένα σωματικά και ψυχικά. Του άλλου όμως σκοτώνει μόνο το σώμα, η ψυχή του σώζεται. Ο σταυρός του Χριστού στον έναν είναι σκάνδαλο, στον άλλον σωτηρία.
Αυτά είναι τα επτά είδη των κακούργων γύρω από το Χριστό. Κύριε, βοήθησε μας να παρατηρήσουμε τη δική μας ζωή προτού καταδικάσουμε τούς κακούργους αυτούς πού κάρφωσαν τον Θεό της αγάπης στο σταυρό.
’Άς διερωτηθούμε: μήπως ανήκουμε κι εμείς στην ομάδα αυτή;
’Άς ήμασταν τουλάχιστο σαν τον έβδομο απ’ αυτούς, εκείνον πού μετάνιωσε πάνω στο σταυρό και μέσα στους φοβερούς πόνους του αναζήτησε και βρήκε τη σωτηρία από τις αμαρτίες του.
Από το βιβλίο ''Καιρός Μετανοίας''Αγ.Νικολάου Βελιμίροβιτς(Εκδ.Πέτρου Μπότση)

Μά ποιός ήταν επιτέλους ο Ιούδας

ΜΑ ΠΟΙΟΣ ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ ΗΤΑΝ Ο ΙΟΥΔΑΣ

Πρόσωπο τραγικό. Στιγματισμένο I διαχρονικά στήν άνθρώπινη ιστο­ρία. Ταυτισμένο μέ τήν άχαριστία, τήν προδοσία, τήν άπώλεια. Πορεία ζωής πού τή σφράγισε ή κόλαση της αυτοχειρίας, άκριβώς τις ίδιες ώρες πού ό Χριστός χάριζε σ' ολόκληρη τήν άνθρωπότητα τόν Παράδεισο διά της θυσίας τοΰ Σταυρού Του.

Δέν γνωρίζουμε πολλά γιά τόν μα­θητή αύτόν. 'Ελάχιστες οί πληροφορί­ες πού καταγράφουν οί ιεροί Εύαγγελιστές. Καταγόταν άπό τήν Καριώθ της Ιουδαίας - γι αύτό και Ισκαριώτης. Κα­ταγόταν δηλαδή άπό τό Νότιο Βασίλειο, τήν Ιουδαία, σέ άντίθεση μέ τούς ύπόλοιπους μαθητές πού ήταν άπό τό Βόρειο Βασίλειο, Γαλιλαίοι.

Ανταποκρίθηκε και έκείνος στήν κλή­ση τοϋ Κυρίου και συγκαταλέχθηκε στόν στενό κύκλο τών 12 μαθητών Του.

Όμως όσες πληροφορίες κι άν πα­ραθέσουμε γιά τό πρόσωπο αύτό, τά έρωτήματα πού καίνε τό έσωτερικό ό­λων είναι δύο. Πώς και γιατί; Πώς έφθασε έως τήν προδοσία και γιατί φά­νηκε τόσο σκληρός και άμετανόητος; Τί συνετέλεσε και άπό μαθητής έγινε προ­δότης; Άπό δούλος, δόλιος; Άπό Από­στολος, υιός άπωλείας;

Στό πέρασμα τών χρόνων πολλοί προσπάθησαν ν' άπαντήσουν σ' αύτά τά έρωτήματα, νά έρμηνεύσουν ποικιλότροπα τήν πράξη του. Ό εύαγγελιστής Ιωάννης ώστόσο ρίχνει άρκετό φώς στή σκοτεινή ψυχή τοϋ προδότη μ' ένα του λόγο. «Κλέπτης ήν», γράφει, «και τό γλωσσόκομον είχε και τά βαλλόμενα έβάσταζεν» (Ιω. ιβ' 6). Είχε πάθος ό Ιούδας! Πάθος τό όποιο άφηνε έπιμελώς ένεργό. Πάθος τό όποιο δέν προσπάθησε νά νικήσει. Πάθος γιά τό όποιο δέν έπεσε στά πό­δια τοϋ Κυρίου, γιά νά πάρει δύναμη πρός άναχαίτισή του. Έβλεπε τις θε­ραπείες τών τυφλών, τών παραλύτων, τών λεπρών. Έβλεπε τις άναστάσεις τών νεκρών και παρόλα αύτά δέν ζη­τούσε άπό τόν Κύριο νά άπαλλάξει κι αύτόν άπό τήν τύφλωση της φιλαργυ­ρίας, τή λέπρα της φιλοχρηματίας και τή νέκρωση της πλουτομανίας.

Ψυχρός στά κηρύγματα τοΰ Διδα­σκάλου του περί πλούτου. Αδιάφοροςμπροστά στό «ούδεΐς δύναται δυσί κυρίοις δουλεύειν» (Λουκ. ις' 13). Άκαμ­πτος μπροστά στό «δυσκόλως οί τά χρήματα έχοντες είσελεύσονται εις τήν βασιλείαν τών ούρανών» (Λουκ. ιη' 24). Ασυγκίνητος μπροστά στήν προτροπή «καταμάθετε τά κρίνα τοϋ άγροϋ» (Ματθ. ς 28).

Άλλά δέν μένει μόνο έστω παθητικά άδιάφορος. Κάποια στιγμή, προφασι- ζόμενος τόν έλεήμονα, τόν φιλεύσπλα­χνο και τόν φιλόπτωχο, ξεσπά ύπο- κριτικά και έλεγκτικά έναντίον τοϋ Ίη- σοϋ: «Διατί τοϋτο τό μύρον ούκ έπρά- θη τριακοσίων δηναρίων και έδόθη πτωχοίς;» (Ιω. ιβ' 5). Προσβάλλει και μέμφεται τόν Κύριο αύτός πού δέν ξέ­ρει τί θά πει άγάπη, μιά και τά πάντα τά μετρά, τά έκτιμδ και τά άποτιμά σέ άργύρια.

Ό Ιούδας! Δέν είναι μονάχα ό Ιούδας τών Εύαγγελίων. Δέν είναι μονάχα ό προδότης μαθητής. Δέν είναι μονάχα ό άλλοπρόσαλλος καταδότης τών τρι­άκοντα άργυρίων. Είναι δυστυχώς ή μορφή κι ό χαρακτήρας πού ύπάρχει φόβος νά έκδηλώσουμε άλλος λίγο κι άλλος πολύ στή ζωή μας. "Ισως και γΓ αύτό νά τόν άποστρεφόμαστε μετά μα­νίας. Γιατί μάς έμφανίζει πτυχές τοϋ έαυτοϋ μας πού μάς τρομάζουν, πού δέν θέλουμε κάν νά τις ξέρουμε.

Γιατί έκλεγμένος, διαλεγμένος ήταν κι εκείνος. 'Εκλεγμένοι σέ κάποιο βαθμό και έλεημένοι είμαστε κι έμεΐς. Μαθητής έκεΐνος. Μαθητές κι έμείς. "Οχι βέβαια στόν στενό κύκλο τών 12 μαθητών τοϋ Κυρίου, άλλά ώστόσο βαπτισμένοι χρι­στιανοί, μέλη τής άγίας 'Εκκλησίας τοϋ Χριστοϋ. Έχουμε άρκετές ομοιότητες μέ τόν Ιούδα. Άλλά μήπως τοΰ μοιάζούμε και στό άλλο χαρακτηριστικό; Ποιός άπό μάς δέν έχει πάθη; Ποιός δέν αισθάνεται ότι ύπάρχει κάτι πού, παρά τόν άγώνα και τήν προσπάθειά του, κάποτε τόν νικά και τόν ύποδουλώνει;

Μπορεί νά μήν είναι ή φιλοχρημα­τία, όπως στόν Ιούδα. Μπορεί νά εΐναι ή λαιμαργία. Ή φιληδονία. Ή φιλοπρωτία. Ή φιλοδοξία. Ή έκδικητικότητα. Ό θυμός.

Πάθη! Πάθη πού δέν τά πολεμάμε. Πού τά άμνηστεύουμε στόν έαυτό μας. Πού τά δικαιολογούμε. Πού τά σκεπά­ζουμε ή τά άποκρύπτουμε. Πάθη γιά τά όποια ϊσως νά μήν καταφύγαμε στή χάρη τοΰ Κυρίου ένώπιον τοΰ Πνευματικού γιά νά άπαλλαγοϋμε. Πάθη τά όποια προσπαθήσαμε, ένδεχομένως, νά καμουφλάρουμε κάνοντας έπίθεση έπικριτική σέ άλλους γιά παρόμοιες συμπεριφορές. Πάθη πού συνιστούν κίνδυνο νά οδηγηθούμε άκόμη και σέ προδοσία τοϋ Χριστοϋ.

Γι' αύτό, καθώς θά παρακολουθούμε γιά άλλη μιά φορά κι έφέτος τήν κα­θοδική πορεία τοΰ 'Ισκαριώτη άπό τή θέση τοϋ μαθητή σ' αύτή τοϋ προδότη, καθώς θά τόν δοϋμε νά βαδίζει άπό τή χάρη στήν άπώλεια, νά άφυπνιστοΰμε και νά συγκλονισθούμε. Νά παρακαλέ­σουμε θερμά τόν Κύριο νά μάς άπαλλάξει άπό τό όποιο πάθος μας. Νά τό έκθέσουμε μέ ταπείνωση και μετάνοια ένώπιόν Του διά τοϋ Μυστηρίου τής ιεράς 'Εξομολογήσεως.

Νά άκούσουμε τις όποιες άφυπνιστικές παρατηρήσεις Του και τις γεμάτες άγάπη παραινέσεις Του διά τοϋ Πνευματικού. Γιατί θά είναι πραγματικά τραγικό, ένώ έπικρίνουμε τή συμπεριφορά τοϋ Ιούδα, νά μιμού­μαστε τήν ολέθρια πορεία του στήν αιώ­νια άπώλεια και καταστροφή.

Πρεσβυτέρα Pres Nota Katras

Περιοδικό “Ο ΣΩΤΗΡ”

"Μνήσθητι μου, Κύριε.. "

ΜΕΓΑΛΗ ΤΕΤΑΡΤΗ

Η Μεγάλη Τετάρτη είναι αφιερωμένη στην μεταστροφή της πόρνης, που άλειψε με μύρο τα πόδια του Χριστού.  

Νωρίς το απόγευμα ψάλλεται η Ακολουθία του Ευχελαίου.

Το βράδυ ψάλλεται ο Όρθρος της Μεγάλης Πέμπτης.
Η νίψη των ποδών των Αποστόλων από τον Ιησού - ο Μυστικός Δείπνος -
η προσευχή του Κυρίου στον Κήπο της Γεσθημανή - η προδοσία του Ιούδα.

Του Δείπνου σου του μυστικού σήμερον, Υιὲ Θεού,
κοινωνόν με παράλαβε·
ου μη γαρ τοις εχθροίς σου το Μυστήριον είπω·
ου φίλημα σοι δώσω καθάπερ ο Ιούδας·
αλλ' ως ο ληστὴς ομολογώ σοι·
Μνήσθητι μου, Κύριε, εν τη βασιλεία σου.

Ότε οι ένδοξοι μαθηταί εν τω νιπτήρι του δείπνου εφωτίζοντο,

τότε Ιούδας ο δυσσεβής, φιλαργυρίαν νοσήσας, εσκοτίζετο·
και ανόμοις κριταίς σε τον δίκαιον Κριτήν παραδίδωσι.
Βλέπε χρημάτων εραστά, τον δια ταύτα αγχόνη χρησάμενον·
φεύγε ακόρεστον ψυχήν, την Διδασκάλω τοιαύτα τολμήσασαν.
Ο περί πάντας αγαθός, Κύριε, δόξα σοι.

[Ρωμανός ο Μελωδός]

Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος Η συμπεριφορά του Ιησού προς τον Ιούδα

Τί απαντά λοιπόν προς αυτόν ο Σωτήρας; «Συ το είπες». Με φωνή γεμάτη από μακροθυμία έλεγξε τη σκηνοθεσία του πονηρού. Μπορούσε βέβαια να πει προς αυτόν: «Τί λες σιχαμερέ και πονηρέ; τί λες, δούλε των χρημάτων και γνήσιε συνεργάτη του διαβόλου; Τολμάς να υποκρίνεσαι άγνοια; Τολμάς να κρύβεις εκείνα που δεν μπορούν να κρυβούν; Μήπως δεν το ήξερα που κατέστρωνες τα πανούργα σχέδιά σου εναντίον της θεότητας; Μήπως δεν σε είδα με τον οφθαλμό της θεότητας να επισκέπτεσαι τους αρχιερείς; Μήπως δεν σε άκουα, αν και ήμουν απών, να λες, “Τί θέλετε να μου δώσετε, για να σας παραδώσω αυτόν;” (Ματθ. 26, 15). Μήπως δεν γνωρίζω και πόσο με πούλησες; Γιατί λοιπόν μετά τον έλεγχο εξακολουθείς να δείχνεις την ίδια αδιαντροπιά; Γιατί προσπαθείς να καλύψεις εκείνα που θέλεις να κάνεις; Σ’ εμένα όλα είναι φανερά». Ενώ μπορούσε έτσι ν’ απαντήσει ο Χριστός, όμως δεν μίλησε έτσι, αλλά μίλησε με απλότητα, ανεξικακία και καλωσύνη, «Συ το είπες», διδάσκοντάς μας έτσι πως να συμπεριφερόμαστε προς τους εχθρούς μας.

Όμως μετά από τόση θεραπεία εξακολούθησε ο Ιούδας να ασθενεί, όχι όμως εξαιτίας της αδιαφορίας του ιατρού, αλλ’ εξαιτίας της αδιαφορίας του ασθενή. Διότι ο Κύριος του πρόσφερε όλα τα φάρμακα της σωτηρίας, όμως αυτός δεν θέλησε να τη δεχθεί, αλλά, γνωρίζοντας μόνο τη φιλαργυρία, αγάπησε περισσότερο τον χρυσό παρά τον Χριστό, και έγινε αγαπητός και προσιτός σ’ εκείνους που του πρόσφεραν το μισθό.

«Και, αφού πλησίασε ο Ιούδας, είπε στο Χριστό: “Χαίρε, δάσκαλε”, και τον φίλησε» (Ματθ. 26, 49). Παράξενος αυτός ο τρόπος της προδοσίας, που συνοδεύεται από φίλημα και προσφώνηση. «Ο Ιησούς τότε είπε σ’ αυτόν· Φίλε, γιατί ήρθες;» (Ματθ. 26, 50). Γιατί μου λες να χαίρομαι, τη στιγμή που προτίμησες να με λυπήσεις; Γιατί με τα λόγια ενδιαφέρεσαι για μένα, ενώ με πληγώνεις με τις πράξεις σου; Με ονομάζεις δάσκαλο, ενώ δεν είσαι μαθητής; Γιατί καταχρηστεύεις τους κανόνες της αγάπης; Γιατί κάνεις σύμβολο προδοσίας το σύμβολο της ειρήνης; Ποιόν μιμήθηκες και έκανες αυτό; Έτσι είδες προηγουμένως την πόρνη να φιλά τα πόδια μου; Έτσι είδες τους δαίμονες να υποτάσσονται; Γνωρίζω ποιος σου υπέδειξε την οδό του δολερού φιλήματος: Ο διάβολος σε συμβούλεψε τον τρόπο αυτού του εναγκαλισμού, και συ πείσθηκες στα λόγια του κακού συμβούλου και πραγματοποιείς το θέλημά του.

«Φίλε, γιατί ήρθες;» Πραγματοποίησε τις κακές συμφωνίες που έχεις κάνει με τους Φαρισαίους. Εκτέλεσε το συμβόλαιο της πωλήσεως. Υπόγραψε εκείνο που υπαγόρευσες. Παράδωσε Εκείνον που εκούσια παραδίδεται. Απόκτησε πλέον μαζί με το βαλάντιο των χρημάτων και το βαλάντιο της αδικίας. Παραχώρησε τη θέση σου στο ληστή που πρόκειται να την πάρει με την ομολογία του, εκείνη που έχασες εσύ με την προδοσία.

«Τότε πλησίασαν τον Ιησού και τον συνέλαβαν» (Ματθ. 26, 50). Και έτσι πραγματοποιούνται τα προφητικά εκείνα λόγια· «Με περικύκλωσαν όπως οι μέλισσες την κηρήθρα και κατακάηκαν όπως καίγονται τα αγκάθια από τη φωτιά» (Ψαλμ. 117, 12), και αλλού πάλι «Με περικύκλωσαν πολλοί σκύλοι, και με απέκλεισαν όπως οι καλοθρεμμένοι ταύροι» (Ψαλμ. 21, 17). Αλλ’ όμως πόσο μεγάλη είναι η ανεξικακία, που ταιριάζει μόνο σ’ Αυτόν. Στον ουρανό τα Χερουβίμ και τα Σεραφίμ δεν τολμούν να αντικρύσουν την υπερβολική δόξα Του και γι’ αυτό με τις πτέρυγές τους, σαν ακριβώς με χέρια, καλύπτουν τα πρόσωπά τους. Στη γη, ανεχόταν το σώμα Του να συλληφθεί, από χέρια παράνομα.

Είδατε Ποιού μακρόθυμου και φιλάνθρωπου Κυρίου δούλοι γίνατε; Γίνεσθε λοιπόν τέτοιοι προς τους εχθρούς σας, τους συνδούλους σας, όπως είδατε τον Κύριο να συμπεριφέρεται προς τους εχθρούς Του. Διότι πρόκειται και σεις να προσκληθείτε σε πνευματικό δείπνο. Πρόκειται να καθίσετε σ’ αυτό μαζί με τον Κύριο. Ας μη βρεθεί ανάμεσά σας κανένας Ιούδας ως προς τη συμπεριφορά. Όλοι πλησιάστε την Τράπεζα με γαλήνη και ειρήνη. Όλοι ας τρέξουμε κοντά στον Σωτήρα με καθαρή συνείδηση. Διότι Αυτός είναι η νηστεία των πιστών και το συμπόσιο. Αυτός είναι ο χορηγός της τροφής και η ίδια η τροφή. Αυτός είναι ο Ποιμένας και το πρόβατο. Σ’ Αυτόν ανήκει η δόξα στους αιώνες των αιώνων. Αμήν.

(Αγ. Ιωάννου Χρυσοστόμου, Εις την προδοσίαν του Ιούδα, Λόγος Γ΄. Ε. Π.Ε τ. 35, σ. 627-635)

Ο “Μυστικός δείπνος” του Χριστού και ο “Δείπνος ο μυστικός” του λαού- Ο Ιούδας του Ευαγγελίου και ο Ιούδας του Βάρναλη…

“Του δείπνου σου του μυστικού, σήμερον Υιέ Θεού, κοινωνόν με παράλαβε. ου μη γαρ τοις εχθροίς σου το μυστήριον είπω, ου φίλημα σοι δώσω, καθάπερ ο Ιούδας. αλλ’ ως ο ληστής ομολογώ σοι. μνήσθητί μου, Κύριε, εν τη βασιλεία σου.”

 κατά ΛΟΥΚΑΝ ευαγγέλιο – Κεφάλαιο 22…

22:1 Ηγγιζεν δε η εορτή των αζύμων η λεγομένη πάσχα. 2 και εζήτουν οι αρχιερεις και οι γραμματεις το πως ανέλωσιν αυτόν, εφοβουντο γαρ τον λαόν. 3 Εισηλθεν δε Σατανας εις Ιούδαν τον καλούμενον Ισκαριώτην, οντα εκ του αριθμου των δώδεκα. 4 και απελθων συνελάλησεν τοις αρχιερευσιν και στρατηγοις το πως αυτοις παραδω αυτόν. 5 και εχάρησαν και συνέθεντο αυτω αργύριον δουναι. 6 και εξωμολόγησεν, και εζήτει ευκαιρίαν του παραδουναι αυτον ατερ οχλου αυτοις.

Caravaggio, "Το φιλί του Ιούδα"

Ψαλμὸς 129…

“ Ἐκ βαθέων ἐκέκραξά σοι, Κύριε, Κύριε εἰσάκουσον τῆς φωνῆς μου.

Ἰούδας ὁ παράνομος Κύριε, ὁ βάψας ἐν τῷ δείπνῳ τὴν χεῖρα, ἐν τῷ τρυβλίῳ μετὰ σοῦ, ἐξέτεινεν ἀνόμως τὰς χεῖρας, τοῦ λαβεῖν ἀργύρια, καὶ ὁ τοῦ μύρου λογισάμενος τιμήν, σὲ τὸν ἀτίμητον οὐκ ἔφριξε πωλῆσαι, ὁ τοὺς πόδας ὑφαπλώσας ἐπὶ τὸ νίψαι, τὸν Δεσπότην κατεφίλησε δολίως, εἰς τὸ προδοῦναι τοῖς ἀνόμοις, χοροῦ δὲ Ἀποστόλων ῥιφείς, καὶ τὰ τριάκοντα ῥίψας ἀργύρια, σοῦ τὴν τριήμερον Ἀνάστασιν οὐκ εἶδε, δι’ ἧς ἐλέησον ἡμᾶς.”

Giotto, δυο πίνακες:"Το φιλί του Ιούδα" και "το κόψιμο του αυτιού του δούλου"

 -Και μια διαφορετική (επαναστατική) εκδοχή για την “προδοσία” του Ιούδα από τον Κώστα  Βάρναλη:

Οι λόγοι του Εσταυρωμένου

πρώην Σεβ. Μητροπολίτου Πατρών κ. Νικοδήμου,
Μηνύματα Μεγάλης Εβδομάδος,
Εκδ . Αποστολική Διακονία, Αθήνα, 1996, σελ. 228-239

Ο Β' ΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΕΣΤΑΥΡΩΜΕΝΟΥ

«Καί ἔλεγε τῷ Ἰησοῦ· μνήσθητί μου, Κύριε, ὅταν ἔλθῃς ἐν τῇ βασιλείᾳ Σου. Καί εἶπεν αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς · Ἀμήν λέγω σοι· σήμερον μετ ' ἐμοῦ ἔσῃ ἐν τῷ Παραδείσῳ »

( Λουκ . κγ' 42-43)

Το μίσος και ο φθόνος των εχθρών του Κυρίου είχε κορυφωθή τόσον, ώστε δεν επεζήτουν απλώς την θανάτωσίν Του. Ουδέ αυτός ο ατιμωτικός σταυρικός θάνατος τους ικανοποιεί. Ήθελαν και πέραν τούτου να Τον εξευτελίσουν. Και εφρόντισαν να συσταυρωθούν μετ ' Αυτού και δυό κακούργοι, εις εκ δεξιών και εις εξ ευωνύμων, εν τω μέσῳ δε των κακούργων ο Κύριος.

Περί των συσταυρωθέντων τούτων ληστών, γνωρίζομεν εκ του ιερού Ευαγγελίου, ότι ο ένας μεν εβλασφήμει τον Σωτήρα, λέγων «εἰ σύ εἶ ὁ Χριστός, σῶσον σεαυτόν καί ἡμᾶς », ενώ ο άλλος επέπληττε τον βλασφημούντα, λέγων «οὐ δέ φοβῇ σύ τόν Θεόν, ὅτι ἐν τῷ αὐτῷ κρίματι εἶ; καί ἡμε ῖς μέν δικαίως ( πάσχομεν )· ἄξια γάρ ὧνἔ πραξαμεν ἀπολαμβάνομεν, οὖτος δέ οὐδέν ἄτοπον ἔπραξε». Προς δε τον Ἴησουν έλεγε «μνήσθητί μου, Κύριε, ὅταν ἔλθῃς ἐν τῇ βασιλείᾳ Σου». Και ήκουσε παρ' Αυτού το παρήγορον και βαρυσήμαντον εκείνο· «ἀμήν λέγω σοι· σήμερον μετ ' ἐμοῦ ἔσῃ ἐν τῷ παραδείσῳ».

Είναι λίαν ενδιαφέρον, αγαπητοί, να εμβαθύνωμεν σήμερον εις τους λόγους τούτους του ευγνώμονος ληστού και εις την απάντησιν του Σωτήρος προς αυτόν.

1. Είναι γνωστόν ότι πολλάκις ο πόνος, αι θλίψεις και αι δυστυχίαι φέρουν τον άνθρωπον εις συναίσθησιν των αμαρτιών του και τον οδηγούν πλησιέστερον προς τον Θεόν . Φαίνεται ότι ο ληστής ούτος, ευρισκόμενος εις την φυλακήν, ησθάνετο τύψεις συνειδήσεως δια τα κακουργήματά του, δια τα οποία είχε καταδικασθή υπό της ανθρώπινης δικαιοσύνης. Τώρα δε που πρόκειται επί του Γολγοθά να υποστή την ποινήν της σταυρώσεως, βλέπει ίσως δια πρώτην φοράν τον Κύριον, περί του οποίου ασφαλώς πολλά θα είχεν ακούσει. Τον παρατηρεί μετά προσοχῆς και διακρίνει, κάτω από το αιματωμένον Του πρόσωπον, ότι διαλάμπει ουράνια δόξα. Θαυμάζει ασφαλῶς την πραότητα και την ηρεμίαν με την οποίαν δέχεται ο Κύριος τους εναντίον Του χλευασμούς και ονειδισμούς. Τον ακούει έπειτα να προσεύχεται υπέρ των θανάσιμων εχθρών Του, λέγων «Πάτερ, ἄφες αὐτοῖς · οὐ γάρ οἴδασι τί ποιοῦσι». Όλα αυτά του προξενούν βαθυτάτην εντύπωσιν και τον ενισχύουν να πιστεύση τα όσα θαυμάσια και υπερανθρώπινα είχε ακούσει να λέγουν περί Αυτού. Κατ' αυτόν δεν τον τρόπον επηρεαζόμενος από την προσωπικότητα και το υπέροχον μεγαλείον του Κυρίου, αρχίζει να Τον βλέπη με σεβασμόν πολύν · και εντός ολίγου ο απλούς σεβασμός του αυξάνει και ολοκληρώνεται εις πίστιν προς Αυτόν, με όλας τας θαυμάσιας εκδηλώσεις μιας ζώσης πίστεως.

Και δεν λέγω περί της ευλαβούς ευαισθησίας του, η οποία δεν του επέτρεψε να ακούη αδιαμαρτυρήτως τας βλασφημίας του άλλου συσταυρωθέντος ληστού · ούτε περί του φόβου του Θεού, περί του οποίου του ωμίλησε («οὐ δέ φοβῇ σύ τόν Θεόν;») δια να τον βοηθήση να συνέλθη και εκείνος και να μη αποθάνη με τας βλασφήμους λέξεις εις το στόμα. Αλλ ' ούτε αναφέρομαι εις την βαθειάν του συναίσθησιν και την ειλικρίνειαν με την οποίαν ωμολόγει την ενοχήν του («ἡμεῖς μέν δικαίως, ἄξια γάρ ὧν ἐπράξαμεν ἀπολαμβάνομεν»).

Ομιλώ μόνον δι' όσα διεκήρυξε περί του Χριστού ο εκ δεξιών ούτος ληστής, λέγων ὅτι «οὗτος οὐ δέν ἄτοπον ἔπραξεν». Οποίαν ομολογίαν περί του Κυρίου αποτελούν τα λόγια αυτά! Οποίαν θαρραλέαν μαρτυρίαν περί αυτοῦ ! Ο ληστής ομολογεῖ μεγαλοφωνότερον την αθωότητα του Χριστού παρά ο Πιλάτος... («ἀθῶος εἰμι ἀπό τοῦ αἵματος τοῦ δικαίου τούτου»), παρά ο Ιούδας... («ἥ μαρτον παραδοῦς αἷμα ἀθῶον »).

Ανεξερεύνητοι, αδελφοί, αι βουλαί του Θεού ημ ῶ ν . Ενώ κανείς άλλος δεν ομιλεί περί του Χριστού· ενώ οι απόστολοι Τον εγκατέλειψαν και διεσκορπίσθησαν · ενώ αι άγιαι και πισταί γυναίκες κλαίουν σιωπηλαί παρά τον σταυρόν · ενώ ο λαός και οι άρχοντες Τον εμπαίζουν και Τον ονειδίζουν ενώ όλος ο κόσμος απορρίπτει αυτόν, ένας τέως κακούργος ομολογε ῖ μετά παρρησίας την αθωότητα αυτού: «οὗτος -λέγει- οὐδέν ἄτοπον ἔπραξεν ». Πέτρε, ο ληστής επρολαβε την παρά σου επανάληψιν της προφητικής διακηρύξεως του Ησαΐου, ότι ο Χριστός «ἁμαρτίαν οὐκ ἐποίησεν, οὐ δέ εὑρέθη δόλος ἐν τῷ στόματι αὐτοῦ». Κύριε, ο ληστής κατενόησε πρώτος ποία είναι η αρμόζουσα απάντησις εις το ερώτημά Σου «τίς ἐξ ὑμῶν ἐλέγχει μέ περί ἁμαρτίας ;» και διεκήρυξεν αυθορμήτως ότι Συ «οὐ δέν ἄτοπον ἔπραξες ». Η σημασία της διακηρύξεως αυτής είναι μεγίστη . Διακηρύσσεται το ηθικόν μεγαλείον και η απόλυτος αγιότης της προσωπικότητος του Κυρίου. Και είναι τόσον υπέροχον το ηθικόν κάλλος της όλης ζωής του Σωτήρος Χριστού, ώστε και οι πολέμιοι της θεότητός Του το ομολογούν... Εχθροί και φίλοι, οπαδοί και πολέμιοι αναγνωρίζουν ότι είναι ασύγκριτον το ύψος της αγιότητος του Χριστού. Δεν κατανοούν όμως πολλοί ότι αύτη ακριβώς η υπεράνθρωπος ηθική υπεροχή του Χριστού μαρτυρεί περιτράνως περί της θεότητός Του.

Αλλ' ο ληστής το κατανοεί σαφώς και προχωρεί ακόμη περισσότερον. Αφού μετενόησε και επίστευσε, ατενίζει τώρα με τους ημιθανείς οφθαλμούς του τον εσταυρωμένον Κύριον και Του απευθύνει λέξεις προσευχής. «Μνήσθητί μου, Κύριε, ὅ ταν ἔ λθης ἐ ν τῆ βασιλείᾳ σου». Τον ονομάζει Κύριον . Ομολογεί Αυτόν βασιλέα έχοντα βασιλείαν . Βασιλεία όμως του Χριστού ούτε εφαίνετο τότε ούτε ηκούετο . Τουναντίον, κρεμάμενος ο Κύριος επί του σταυρού, ενεφανιζε θέαμα απογοητευτικόν, φαινόμενον τελείας αδυναμίας και εγκαταλείψεως. Η βασιλεία Του ωνειδίσθη και εχλευάσθη ... ακάνθινος στέφανος... επιγραφή: ο βασιλεύς των Ιουδαίων. Αλλ' ο ληστής εν τούτοις καλεί αυτόν Κύριον και Βασιλέα: «Μνήσθητί μου, Κύριε, ὅ ταν ἔ λθῃς ἐ ν τῇ βασιλείᾳ σου». Παρά το ξύλον του σταυρού εδιδάχθη περισσότερα παρ ' όσα οι Γραμματείς και οι Αρχιερείς έμαθον εκ της μελέτης της Γραφής. Εντός μιας ώρας προήχθη ούτος εν τη μετανοία και τη πίστει πολύ περισσότερον παρ ' όσον ο Ιούδας επί τρία έτη...

Ο Ιούδας από απόστολος έγινε δολοφόνος. Ο ληστής από δολοφόνος μεταβάλλεται εις απόστολον . Αναμφιβόλως και δια την πίστιν ταύτην του ληστού ισχύει ο λόγος του Κυρίου προς τον Πέτρον «μακάριος εἰ Σίμων βάρ Ἰωνᾶ, ὅτι σάρξ καί αἷμα οὐκ ἀ πεκάλυψε σοί, ἄλλ' ὁ Πατήρ μου ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς ».

Μεγάλη ήτο η πίστις του Εκατοντάρχου εκείνου... («οὐδέ ἐν τῷ Ἰσραήλ τοσαύτην πίστιν εὗρον»). Μεγάλη και η πίστις της Χαναναίας ... (ὦ γύναι, μεγάλη σου ἡ πίστις...). Αλλ ' εκείνοι εγνώρισαν τον Χριστόν κατά την εποχήν των θαυματουργικών Του ενεργειών, ενώ ο ληστής Τον βλέπει επί Σταυρο ῦκρεμάμενον ... Όπως βραδύτερον έλεγεν ο Απόστολος Παύλος και όπως πάντοτε παρατηρείται, ο Εσταυρωμένος είναι «Ἰουδαίοις μέν σκάνδαλον, Ἕλλησι δέ μωρία, αὐτοῖς δέ τοῖς κλητοῖς ... Θεο ῦ δύναμις καί Θεοῦ σοφία». Εκ των πρώτων δε κλητών και εκλεκτών διακρίνεται ο επί του σταυρού ληστής και η ομολογία του και η πίστις του τόσον εις την απόλυτον αγιότητα του Κυρίου, όσον και εις την θεότητά Του.

2. Ο Κύριος ιδιαιτέρως συγκινείται από την ομολογίαν αυτήν του ληστού και άπαντα εις αυτήν. Ενώ εις πολλάς άλλας στιγμάς του θείου δράματος εμφανίζεται σιωπών σιωπά όταν ομιλούν κατ' Αυτού οι ψευδομάρτυρες· σιωπά όταν φιλοπαίγμων και ειρωνευόμενος ο Πιλάτος Τον έρωτα «Σύ εἰ ὁ βασιλεύς τῶν Ἰουδαίων ;»· σιωπά όταν οι στρατιώται Τον εμπαίζουν και Τον χλευάζουν σιωπά όταν, ενώ αναβαίνει εις τον Γολγοθάν, πίπτη από το βάρος του Σταυρού· σιωπά όταν δέχεται τους μυκτηρισμούς και χλευασμούς των στρατιωτών σιωπά ακόμη όταν ο άλλος εκ των ληστών Τον βλασφημή και λέγη «εἰ σύ εἰ, ὁ Χριστός, σῶ σον σεαυτόν καί ἡμᾶς». Αλλ ' όταν ακούη του ληστού τούτου την ευγνώμονα και πιστήν ομολογίαν, τότε πλέον ομιλεί ο Κύριος. Δεν θέλει να αφήση αναπάντητον μιαν τοιαύτην ομολογίαν. Και του απευθύνει την παρήγορον διαβεβαίωσιν «Ἀμήν λέγω σοί, σήμερον μετ' ἐμοῦ ἔσῃ ἐν τῷ Παραδείσω . Σήμερον δεν με συνακολουθείς μόνον εις τον θάνατον, αλλά και εις την ζωήν θα με ακολουθήσης . Δεν με συντροφεύεις μόνον εις την ατίμωσιν, μόνον εις τον εξευτελισμόν, μόνον εις το πάθος, αλλά και εις τον ουρανόν και εις την δόξαν · σήμερον μετ ' εμού ἔ ση ἐν τῷ Παραδείσῳ».

Φωνή παρήγορος, φωνή ενθαρρυντική, φωνή η οποία τόσον επηρεάζει τον ευγνώμονα ληστήν, ώστε του ελαφρύνει τους πόνους. Ενώ δε οι πόνοι αυξάνουν, εκείνος αρχίζει να κατέχεται από τον πόθον της εκπληρώσεως της υποσχέσεως του Κυρίου, αρχίζει ασφαλῶς να νοσταλγή τον παράδεισον και να προσμένη την ώραν του θανάτου δια να γίνη πραγματικότης εκείνο που είπεν ο Κύριος «Ἀμήν λέγω σοί, σήμερον μετ' ἐμοῦ ἔσῃ ἐν τῷ Παραδείσῳ ». Και όταν βλέπη τον ήλιον να σκοτίζεται, το σκότος να καταλαμβάνη την γην, την γην να σείεται· και όταν ακούη την φωνήν του Κυρίου να λέγη «Πάτερ, εἰς χεῖράς σου παραθήσομαι τό πνεῦμά μου»· και όταν κατόπιν έρχωνται οι στρατιώται, δια να κατεαγώσι δια των χειρών αυτών τα σκέλη των ληστών, εκείνος παρακολουθεί όλα αυτά, και αν εγνώριζε την φράσιν του Παύλου, θα επανελάμβανε : «ἐπιθυμίαν ἔχω εἰς τό ἀναλῦσαι καί σύν Χριστῷ εἶναι».· Ας κάνουν το ταχύτερον το έργον τους οι στρατιώται διότι το τέλος του έργου αυτού δεν θα είναι δι' εμέ θάνατος, αλλά θα είναι ζωή, θα είναι παράδεισος, διότι ο Χριστός με διεβεβαίωσεν «Ἀμήν λέγω σοί, σήμερον μετ ' ἔ μον ἐση ἐν τῷ Παραδείσω». Ιδού φωνή παρήγορος η οποία και αυτήν την σκληρότητα του θανάτου την ελαφρύνει, φωνή η οποία τον άνθρωπον τον εμπνέει, τον εμψυχώνει, τον εξευγενίζει, τον εξιδανικεύει. Ο ληστής παρά τον σταυρόν του Κυρίου έμαθε τόσα όσα ημείς οι χριστιανοί δυσκόλως μανθάνομεν, ή μάλλον όσα πολλοί εξ ημών αγνοούν η ατελώς γνωρίζουν. Οποία διαφορά προς τον άλλον ληστήν, τον βλασφημούντα μέχρι της τελευταίας στιγμής! Οποία διαφορά και υπεροχή ασύγκριτος! Οι δυό λησταί, οι πλαισιώνοντες τον Εσταυρωμένον Χριστόν, εμφανίζουν δυό καταστάσεις τελείως διαφορετικός! Αλλά έτσι είναι όσον ο άνθρωπος δεν έχει λάβει γνώσιν του Χριστού, μπορεί να έχη μιαν αδιάφορον στάσιν . Αλλ ' αφ' ης στιγμής Τον γνωρίσει, θα λάβη θέσιν η εκ δεξιών ή εξ ἀριστερών Αυτού, ή μετά του Χρίστου ή κατ' Αυτού. Και οι σταυροί οι ένθεν και ένθεν παρά τον Σταυρόν του Κυρίου στηθέντες εμφανίζουν, τρόπον τινά ως εν εικόνι, την όλην κοινωνίαν η οποία λαμβάνει θέσιν έναντι του Χριστού· και είτε αποδέχεται τον Σωτήρα, είτε πολεμεί και υβρίζει Αυτόν. Και πράγματι. Οι άνθρωποι λαμβάνουν οι μεν την θέσιν της πίστεως και της αποδοχής της εν Χριστώ σωτηρίας, οι δε την θέσιν της αρνήσεως και εχθρικής εν γένει στάσεως. Οι μεν ακολουθούν την στενήν και τεθλιμμένην οδόν την απάγουσαν εις την ζωήν, οι δε την πλατείαν πύλην και την ευρύχωρον οδόν την απάγουσαν εις την απώλειαν .

Αλλά, δόξα τω Θεῶ, αυτή η διάκρισις είναι δυνατόν να τακτοποιηθή, αύτη η απόστασις είναι δυνατόν να γεφυρωθή . Τώρα εφ ' όσον ζώμεν επί της γης δεν υφίσταται η αμετάβλητος εκείνη κατάστασις, περί της οποίας ελέχθη υπό του Κυρίου ότι «μεταξύ ἡμῶν καί ὑμῶν χάσμα μέγα ἔστηρικται ». Τώρα το παράδειγμα του ληστού πληροφορεί, ότι είναι δυνατόν, αν το θελήση ο άνθρωπος, να μεταφερθή από την κατάστασιν της κατάρας εις την ευλογίαν, από τον θάνατον εις την ζωήν, από την κόλασιν εις τον παράδεισον . Ιδού ένας ληστής κατώρθωσε να μεταφερθή από την εξαθλίωσιν εις την δόξαν και εις τον ουρανόν . Αλλά πως το κατώρθωσε; Μόνον δια του Χριστού. Ο Χριστός μόνον δύναται να εμπνέη δια του λόγου Του και να ενισχύη δια της χάριτός Του, ώστε οι αμαρτωλοί να γίνωνται άγιοι. Και χρησιμοποιεί προς τούτο όλας τας ευκαιρίας και όλα τα μέσα. Δεν παραλείπει μέχρι της τελευταίας στιγμής να δώση εις τον αμαρτωλόν άνθρωπον την ευκαιρίαν της μετανοίας και επιστροφής, όπως δεν παρέλειψεν από του Σταυρού να ελκύση τον συσταυρωθέντα και ετοιμοθάνατον ληστήν . Και εν τοιαύτ ῃ περιπτώσει, ποίος ηδύνατο να ισχυρισθή ότι δεν είναι και εις αυτόν προσιτή η χάρις και η σωτηρία; Το έλεος του Κυρίου παρακολουθεί τον άνθρωπον πάσας τας ημέρας του βίου αυτού και δια μέσου όλων των συνθηκών της ζωής, από των πλέον ευχάριστων μέχρι των πλέον οδυνηρών, όπως ο σταυρός του εις τον Παράδεισον ανυψωθέντος ληστού .

Και ημείς λοιπόν, αγαπητοί, οι διδαχθέντες από το παράδειγμα του ευγνώμονος ληστού τας υψηλάς αύτας αληθείας, ας θελήσωμεν να τον μιμηθώμεν εις την πίστιν, εις την μετάνοιαν και εις την σταθεράν χριστιανικήν θέσιν και ομολογίαν, δια να μετάσχωμεν και ημείς της τιμής και της σωτηρίας, της οποίας εκείνος ηξιώθη .

Ναι, Δέσποτα, Κύριε Ιησού Χριστέ ο Θεός ημών, ος επί του ζωοποιού ξύλου κρεμάμενος τω ευγνώμονι ληστή την εις τον Παράδεισον οδοποιήσας είσοδον, ιλάσθητι και ημίν τοις αμαρτωλοίς και αναξίοις δούλοις Σου· και αξίωσον όπως συσταυρωθώμεν και νεκρωθώμεν ταις του βίου ηδοναίς, ίνα και συζήσωμεν εν Σοι . Δος ίνα τον παλαιόν αποθέμενοι άνθρωπον, τον νέον ενδυσώμεθα και Σοι ζήσωμεν τω ημετέρ ῳ Δεσπότη, και ούτω τοις Σοις ακολουθούντες προστάγμασιν εις την αιώνιον ανάπαυσιν καταντήσωμεν ένθα πάντων ἐστι τῶν ευφραινομένων η κατοικία. Επιθυμούμεν και ημείς, Κύριε, ως ο ληστής, απάντησιν εις την προσευχήν μας ταύτην · και θέλομεν να ειπής εν καιρώ δι ' έκαστον εξ ημών· «Ἀμήν λέγω σοί, σήμερον μετ' ἐμοῦ ἔσῃ ἐν τῷ Παραδείσῳ».

Να προσεύχεσαι για όλους και περισσότερο για αυτούς που ξεσηκώθηκαν εναντίον σου.

Κάποτε, ένας άρχοντας της τσαρικής αυλής, πήγε να συμβουλευτεί έναν περίφημο τότε για την αρετή του, ιερέα της Πετρούπολης.
-Πάτερ, πες μου, τι να κάμω; Έχω πολλούς εχθρούς. Με μισούν «ματαίως»• χωρίς κανένα λόγο. Με συκοφαντούν στον Τσάρο. Κινδυνεύω να χάσω την δουλειά μου.

Αν ο Τσάρος πεισθή και με απολύσει, που θα σταθώ; Πως θα ζήσω; Σας παρακαλώ, συμβουλέψετέ με. Τι να κάμω;
-Να προσεύχεσαι. Για όλους. Και περισσότερο για αυτούς που ξεσηκώθηκαν εναντίον σου. Και στο σπίτι. Αλλά και στην Εκκλησία, στην θεία λειτουργία. Έχει μεγάλη σημασία αυτό.
-Και τι θα βγει με αυτό, πάτερ; είπε πικραμένος.
-Θα το ιδείς. Τα «ψίχουλα», οι μαργαρίτες -οι μερίδες που βγάζει ο ιερέας στην προσκομιδή, όταν διαβάζει ονόματα- συμβολίζουν τις ψυχές των ανθρώπων• ζώντων και κεκοιμημένων. Και κάποια στιγμή, αυτές τις μερίδες ο παπάς τις ρίχνει μέσα στο άγιο ποτήριο, με τα λόγια: «Απόπλυνε, Κυριε, τα αμαρτήματα των ενθάδε μνημονευθέντων δούλων σου, τω Αίματί Σου τω Αγίω». Δηλαδή παρακαλεί τον Χριστό να ξεπλύνει με το Αίμα Του τις ψυχές των ανθρώπων που μνημόνευσε.
Και πρόσθεσε:
– Γι αὐτό, αν θέλεις, άκουσέ με. Γράψε τα ονόματα εκείνων που σε επιβουλεύονται σε ένα χαρτί και δώσε τα στον ιερέα, να τα μνημονεύει στη λειτουργία• και θα το ιδείς! Από τότε πέρασαν μια, δυό, τρεις εβδομάδες. Μετά από ένα μήνα, νάτος, πάλι στον παπά. Και πέφτοντας μπροστά στα πόδια του, εξομολογήθηκε:
– Θαύμα, πάτερ! Θαύμα! Θαύμα! Δεν θα το πιστέψετε! Έκανα αυτό που μου είπατε. Και, να! Αυτοί που μέχρι τώρα με μισούσαν, και ήθελαν το κακό μου, τώρα μου συμπεριφέρονται με τέτοιο σεβασμό, μου δείχνουν τέτοια αγάπη που δεν ξέρω, πως να το εξηγήσω. Το στόμα τους, που πρώτα ήταν όλο χολή, τώρα στάζει μέλι. Όπου και να σταθούν, μόνο καλές κουβέντες λένε για μένα!
Και ο σεβάσμιος γέροντας συμπέρανε:
-Είδες, λοιπόν! Σου το έλεγα. Άφησε το θέμα σου στο Θεό και θα το ιδείς. Τώρα το βλέπεις, ολοκάθαρα, πόσο ο Θεός φροντίζει για μας.Παντοτε λοιπόν, και συ «εν ψαλτηρίω» να το ανοίγεις το κάθε σου πρόβλημα. Να προσεύχεσαι. Ιδιαίτερα για «τους εχθραίνοντάς σοι ματαίως» (Ψαλμ. 3,8)• δηλαδή για εκείνους που, χωρίς κανένα λόγο, σε επιβουλεύονται. Και ο Θεός, θα τους κάνει φίλους σου

Πηγη:inagiounikolaoutouneou.gr

Επιμέλεια θέματος: Δέσποινα Σεμερτζίδου

Γιατί έχει μεγάλη σημασία η μνημόνευση των ονομάτων ζώντων και κεκοιμημένων;

Μερικοί ρωτούν γιατί μνημονεύουμε τα ονόματα των κεκοιμημένων και των ζώντων στις προσευχές που κάνουμε γι’ αυτούς. Ο Θεός σαν παντογνώστης που είναι, δεν ξέρει τα ονόματά τους και τις ανάγκες τους;Όμως αυτοί που μιλούν και σκέπτονται έτσι, ξεχνούν ότι την προσευχή δεν την κάνομε για ενημέρωση του Θεού. Φυσικά ο Θεός δεν έχει ανάγκη τέτοιας ενημερώσεως. Άλλη είναι η σημασία αυτής της προσευχής.
Προσευχόμεθα υπέρ των ζώντων και των μεταστάντων και τους μνημονεύουμε με τα ονόματά τους, για να δείξουμε, ότι τους αγαπάμε με όλη μας την καρδιά. Γιατί δεν είμαστε απλώς συγγενείς ή φίλοι ή γνωστοί, αλλά «αλλήλων μέλη». Μέλη της Μιάς Εκκλησίας. Του Ενός Μυστικού Σώματος του Χριστού. Υπάρχει τεράστια διαφορά ανάμεσα στη μηχανική και απαθή μνημόνευση των ονομάτων και στην ολοκάρδια προσευχή. Το ένα απέχει από τον άλλο, όσο ο ουρανός από τη γη. Η προσευχή πρέπει να είναι ειλικρινής εκδήλωση αγάπης. Η αγάπη είναι η πρώτη και μεγάλη εντολή. Γι’ αυτό ο Θεός τη δέχεται. Και γι’ αυτό την περιμένει! Η αγάπη για τους ζώντες και κεκοιμημένους αδελφούς μας είναι χρέος. Το πρώτο από όλα. Κάθε λέξη στην προσευχή, κάθε λέξη που πηγάζει από τα βάθη της καρδιάς, έχει πολλή δύναμη: «Πολύ ισχύει δέησις δικαίου ενεργουμένη», λέγει η Αγία Γραφή.
Και αν έχει τόση μεγάλη σημασία η μνημόνευση των ονομάτων ζώντων και κεκοιμημένων σε οποιαδήποτε προσευχή, πόσο μεγαλύτερη σημασία και αξία έχει, όταν μνημονεύονται τα ονόματα στην ιερότερη προσευχή, στη Θεία Λειτουργία; Στη Θεία Λειτουργία ο ιερέας επισφραγίζει τη μνημόνευση των ονομάτων ζώντων και κεκοιμημένων με τα λόγια «Απόπλυνον, Κύριε, τα αμαρτήματα των ενθάδε μνημονευθέντων δούλων Σου τω αίματί Σου τω αγίω».

Άγιος Ιωάννης της Κροστάνδης

 

www.orthodoxmathiteia.blogspot.gr

Μακάριοι οι ελεήμονες, ότι αυτοί ελεηθήσονται

Ο Ιησούς Χριστός λέει: «Παντί τω αιτούντί σοι δίδου».
Αυτό σημαίνει πως πρέπει να ευεργετούμε και να ελεούμε όλους, χωρίς να διακρίνουμε τους ανθρώπους από την κατάστασή τους, το κοινωνικό παρελθόν τους ή τη θρησκεία τους. Πρέπει να δίνουμε την ελεημοσύνη μας στον καθένα που την έχει πραγματικά ανάγκη. Ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος λέει πως πρέπει να είμαστε σπλαχνικοί προς τους φτωχούς και εκείνους που είναι δυστυχισμένοι από οποιαδήποτε αιτία. Σαν άνθρωποι πρέπει να δίνουμε την ελεημοσύνη μας στους άλλους ανθρώπους, οποία κι αν είναι η αιτία που τους κάνει να ζητιανεύουν, είτε είναι χήρες και ορφανά είτε εξορίστηκαν από την πατρίδα τους, είτε υποφέρουν από την αυταρχικότητα των κυβερνώντων είτε από τη σκληρότητα των προϊσταμένων, είτε από την απανθρωπιά των φοροεισπρακτόρων είτε από την απληστία των εχθρών, είτε από την αρπαγή της περιουσίας τους είτε από την απώλεια που είχαν λόγω ναυαγίου. Όλοι τους έχουν δικαίωμα και μερίδιο στη συμπάθειά μας. Κοιτάζουν με προσμονή τα χέρια σου, όπως κοιτάζουμε όλοι μας τα χέρια του Θεού όταν ζητάμε κάτι. Είναι πολύ καλύτερα ν’ ανοίξει κανείς το χέρι του σε κάποιον ανάξιο, παρά να στερήσει την ελεημοσύνη του από εκείνον που την έχει ανάγκη, από φόβο να μην απατηθεί.
Πρέπει να βοηθάμε τους ανθρώπους όχι από ματαιοδοξία ή από έπαρση κι αλαζονεία, όχι από την επιθυμία μας να μας ευχαριστούν και να μας ευγνωμονούν οι ευεργετούμενοι ή για να λάβουμε ανταπόδοση, αλλά με ανιδιοτέλεια, για να ευχαριστήσουμε το Θεό, αλλά κι από αγάπη για τον πλησίον μας. Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος γράφει πως η ελεημοσύνη που μολύνθηκε από την αρρώστια της ματαιοδοξίας δεν είναι πια ελεημοσύνη, αλλά κομπασμός και σκληροκαρδία. Γιατί όταν δίνεις με υπερηφάνεια είναι σα να διασύρεις δημόσια τον αδελφό σου.
Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος λέει στη δέκατη τρίτη ομιλία του στη Β΄ προς Κορινθίους Επιστολή πως η ελεημοσύνη δε συνίσταται μόνο στο να δίνεις χρήματα, αλλά και στο να τα δίνεις με αίσθημα χριστιανικής συμπάθειας. Πρέπει να κάνουμε το καλό και να παρέχουμε τη βοήθειά μας θεληματικά, πρόθυμα, καρδιακά, με σεβασμό και ανυπόκριτη αγάπη προς τους φτωχούς. Δεν πρέπει να μας κατέχει κανένα αίσθημα περιφρόνησης, αγανάκτησης ή οργής κι εκνευρισμού. «Έκαστος καθώς προαιρείται τη καρδία, μη εκ λύπης ή εξ ανάγκης· ιλαρόν γαρ δότην αγαπά ο Θεός» (Β’ Κορ. θ’ 7). «Διάθρυπτε πεινώντι τον άρτον σου και πτωχούς αστέγους εισάγε εις τον οίκον σου», λέει κι ο προφήτης Ησαΐας (κεφ. νη’ 7). Κι όλα αυτά πρέπει να τα κάνεις με την καρδιά σου, όπως λέει ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος. Ο απόστολος Παύλος μας δίνει το μέτρο, πως πρέπει να ενεργούμε σ’ αυτές τις περιπτώσεις: «ο παρακαλών, εν τη παρακλήσει, ο μεταδιδούς, εν απλότητι, ο προϊστάμενος, εν σπουδή, ο ελεών, εν ιλαρότητι» (Ρωμ. ιβ’ 8).
Όταν συμπεριφέρεσαι έτσι, η προθυμία σου θα διπλασιάσει την αξία της καλής σου πράξης. Όταν όμως η καλή αυτή πράξη γίνεται με λύπη ή από ανάγκη, δεν μπορεί να φέρει χαρά. Όταν κάνεις το καλό πρέπει να έχεις χαρά, όχι θλίψη ή γογγυσμό. «Ελεημοσύνη δε σημαίνει απλά το να δίνεις χρήματα, λέει ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, αλλά να το κάνεις με ζήλο, με χαρά, με ένα αίσθημα ευγνωμοσύνης προς το πρόσωπο που δέχεται τη δωρεά σου. Αν κάποιος δε δίνει με τέτοια διάθεση, θα ήταν καλύτερα να μην έδινε τίποτα, γιατί τότε αυτό που δίνει δεν είναι ελεημοσύνη αλλά ανώφελο και άχρηστο έξοδο. Τότε μόνο λέγεται και είναι ελεημοσύνη μια καλή πράξη, όταν δίνεται με χαρά, όταν σκέφτεσαι πως από αυτά που δίνεις εσύ ωφελείσαι πολύ περισσότερο» (Ομιλία 1η στην προς Φιλιππησίους Επιστολή).
Το καλό πρέπει να το κάνεις χρησιμοποιώντας τη δική σου περιουσία κι όχι κάποιου άλλου, στην οποία δεν έχεις κανένα νόμιμο δικαίωμα. Και θα πρέπει να είναι περιουσία που αποκτήθηκε με τίμια δουλειά, όχι με κλοπές, άπατες και ψέματα. Για να δώσουμε πολλή ελεημοσύνη, πρέπει να περιορίσουμε τα έξοδά μας. Για παράδειγμα δεν πρέπει ν’ αγοράζουμε ακριβά κι εξεζητημένα πράγματα, εφόσον μπορούμε να κάνουμε και χωρίς αυτά. Γιατί αυτό που μας περισσεύει ανήκει στους φτωχούς κι όταν το ξοδεύουμε ασυλλόγιστα είναι σα να τους το αφαιρούμε. Πρέπει να κάνουμε πάντα το καλό και να βοηθάμε τους άλλους. Να μην περιορίζεται ο ζήλος μας αυτός από τις τυχόν δυσκολίες που θα συναντήσουμε στην άσκηση της ελεημοσύνης. Λέει ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος: «Η πίστη σου κι η ελεημοσύνη σου να μη μειωθούν». Δε λέει να κάνεις το καλό μια φορά, δυο, τρεις, δέκα ή εκατό φορές, αλλά πάντα. «Το έργο αυτό να μην το εγκαταλείψεις» (Ομιλία στην προς Φιλιππησίους Επιστολή).
Όταν δίνεις ελεημοσύνη, καλό είναι να κάνεις διάκριση ανάμεσα στους πραγματικά φτωχούς και σε εκείνους που φαίνονται φτωχοί. Πρέπει να δίνεις όση περισσότερη βοήθεια μπορείς, ανάλογα με τη δύναμή σου. Πρέπει να δίνεις προτεραιότητα στους περισσότερο φτωχούς, σε εκείνους που αξίζουν περισσότερο τη βοήθειά σου, στους κοντινούς και τους συγγενείς σου πρώτα κι υστέρα στους ξένους. Επειδή δεν είναι εύκολο να τα γνωρίζεις πάντα αυτά τα πράγματα με ακρίβεια, μερικοί εκκλησιαστικοί πατέρες μας συμβουλεύουν να εμπιστευόμαστε εκείνους που είναι έμπειροι για να μας πουν πού θα δώσουμε την ελεημοσύνη μας. Αυτό όμως δεν πρέπει να μας γίνει πρόβλημα. Δεν πρέπει να ψάχνουμε πολύ το θέμα των φτωχών, γιατί έτσι μπορεί να στερήσουμε από τη βοήθειά μας και εκείνους που έχουν πραγματικά ανάγκη. Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος λέει πως δεν υπάρχει παράδειγμα κάποιου υπερβολικά ακριβοδίκαιου ανθρώπου που να έπεσε πάνω σ᾽ έναν άγιο. Υπάρχει όμως το αντίθετο, δηλαδή να συναντήσει κανείς έναν απατεώνα. Γι᾽ αυτό, εκείνο που σας συμβουλεύω είναι να ενεργούμε σε όλα με απλότητα.
Τέλος θα ήθελα να πω ότι δεν πρέπει να λογαριάζουμε πως κάνουμε κάτι σπουδαίο όταν δίνουμε ελεημοσύνη, αλλά μάλλον να πιστεύουμε πως απλά είμαστε διαχειριστές των αγαθών του Θεού. Ποτέ δε θα γίνεις τόσο γενναιόδωρος όσο ο Θεός, λέει ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος. Ακόμα κι αν μοιράσεις ολόκληρη την περιουσία σου, ακόμα κι αν μαζί με την περιουσία σου παραδώσεις και τον εαυτό σου πάλι δεν έκανες τίποτα σπουδαίο. Γιατί ό,τι κι αν δώσει ο άνθρωπος, ακόμα και τον ίδιο του τον εαυτό, τα παίρνει πίσω από Εκείνον. Όσα περισσότερα και να Του δώσεις, εκείνα που θα σου γυρίσει πίσω θα είναι περισσότερα. Και βέβαια δεν πρόκειται να δώσεις τίποτα δικό σου, αφού «πάσα δόσις αγαθή και παν δώρημα τέλειον άνωθεν εστί καταβαίνον».
Ας κλείσουμε λοιπόν λέγοντας: «Μακάριοι οι ελεήμονες, ότι αυτοί ελεηθήσονται».
Μακάριοι κι ευτυχισμένοι είναι εκείνοι που είναι εύσπλαχνοι κι ελεούν τους φτωχούς, γιατί αυτοί θα ελεηθούν από το Θεό. Αχ! και να ήξερες τι μεγάλη ανταπόδοση σε περιμένει για την ελεημοσύνη που δίνεις στους φτωχούς! Θα σου δείξει ο Θεός έλεος κατά την ήμερα της κρίσης ενώπιον αγγέλων και ανθρώπων και θα κληρονομήσεις τη βασιλεία των ουρανών που έχει ετοιμαστεί από καταβολής κόσμου. Αμήν.
Αγ. Ιωάννου της Κρονστάνδης, απόσπασμα από το βιβλίο «Οι Μακαρισμοί»
Επιμέλεια θέματος:ΝΟΤΑ ΧΑΡΑΣ