Ο άγιος Γρηγόριος Παλαμάς, ο φωστήρας της Ορθοδοξίας,

Ο άγιος Γρηγόριος Παλαμάς, ο φωστήρας της Ορθοδοξίας, στήριξε την Εκκλησία με τους αγώνες του υπέρ της επικράτησης της «υγιαινούσης διδασκαλίας»1και της προάσπισης της δυνατότητας θεώσεως του ανθρώπου απέναντι στον διαρκή κίνδυνο αυτοθεώσεως2. Ο άγιος Γρηγόριος άρχισε την συγγραφή των Λόγων και των Ομιλιών του χάριν υπακοής σε ουράνια οπτασία που είδε και κατόπιν θείας υποδείξεως. Η διδασκαλία του αγίου υποκινήθηκε από την επιθυμία του να προασπίσει την Ορθόδοξη πίστη, τον ησυχασμό και της δυνατότητα θεώσεως του ανθρώπου. Οκυριότερος λόγος συγγραφής των Ομιλιώντου, σύμφωνα με τον ίδιο τον άγιο, ήταν να φυγαδεύσει από την ψυχή των ανθρώπων που τις ακούνε με επιμέλεια, κάθε κακία.Ο άγιος Γρηγόριος στις Ομιλίες του ως μέθοδο χρησιμοποιεί κυρίως την τυπολογική και αναγωγική ή αλληγορική. Ο βασικός σκοπός των Ομιλιών του αγίου ήταν η θεραπεία του ανθρώπου από τα πάθη του και η πνευματική του μεταμόρφωση. Επίκεντρο της διδασκαλίας του αγίου Γρηγορίου ήταν ο άνθρωπος, χάριν του οποίου δημιουργήθηκε ο ορατός και αόρατος κόσμος από τον Θεό.Οι παραβολές του Κυρίου αποτέλεσαν μεγάλο κομμάτι της διδασκαλίας Του, μέσα από τις οποίες προσπάθησε να συνδέσει τη διδασκαλία Του με τις ανάγκες των ανθρώπων και όχι απλά να κάνει μια στείρα εξήγηση των Γραφών. Με τη χρήση των παραβολών ο Ιησούς επιθυμούσε να φανερώσει με απλές καθημερινές εικόνες τα μυστήρια της 1Α ́Τιμ1.10.2Βλ. Μαντζαρίδου, «Ο άγιος Γρηγόριος στην ιστορία και το παρόν», σ. 59.
93βασιλείας των ουρανών. Η μεταφορική γλώσσα που χρησιμοποιείται στις παραβολές βοηθάει τους ανθρώπουςνα κατανοήσουν τις δύσκολες ή σύνθετες έννοιες και ιδέες. Ο άγιος Γρηγόριος χρησιμοποίησε στις Ομιλίες του τις παραβολές του Κυρίου για να διδάξει στο ποίμνιό του με απλό και κατανοητό τρόπο τις θείες αλήθειες.Ο άγιος χρησιμοποιώντας τις παραβολές επιθυμούσε να δείξει στους ανθρώπους που τον άκουγαν μέσα από απλές καθημερινές εικόνες τα μυστήρια της βασιλείας των ουρανών. Με την παραβολή του Τελώνη και Φαρισαίου παρουσιάζει στο ποίμνιό του τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να προσευχόμαστε. Ο άνθρωπος θα είναι λυτρωμένος αν αφήσει την κακία και καταφύγει μέσω της προσευχής στην ευσπλαχνία του Θεού.Επιπρόσθετα ο άγιος Γρηγόριος χρησιμοποιώντας τις παραβολές προτρέπει το ακροατήριό του με τον τρόπο της ζωής τους να αποφεύγουν τα πάθη και να βαδίζουν δίπλα στον Χριστό την οδό της αρετής. Μέσα από τις δύο παραβολές του θερισμού ο άγιος θέλει να δείξει στον κόσμο πόσο σημαντικό είναι κατά τη διάρκεια της ζωής τους να μην πασχίζουν μόνο για τις επίγειες φροντίδες αλλάνα φροντίζουν και το πνεύμα τους. Ο άγιος Γρηγόριος διδάσκειμέσα από τιςΟμιλίεςτου τους ανθρώπους να δείχνουν συμπάθεια ακόμα και σε εκείνους που τους φέρθηκαν άδικα, γιατί με αυτό τον τρόπο καθίσταται άπρακτη η κακία του διαβόλου εναντίον τους. Τα θαύματα αποτελούν την έκφραση της παντοδυναμίας, της σοφίας και της πρόνοιας του Θεού και κατέχουν ουσιώδη λόγο στην Παλαιά και Καινή Διαθήκη. Η αγάπη του Θεού για την πάσχουσα ανθρωπότητα εκδηλωνόταν μέσα από την ενέργεια θαυμάτων.