Λόγοι περὶ συγχωρήσεως. Πατερικές διδαχές

Λόγοι περὶ συγχωρήσεως

Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κρονστάνδης λέγει γιὰ τὴν συγχώρεση: «“Τότε προσελθῶν αὐτῷ ὁ Πέτρος εἶπε· Κύριε, ποσάκις ἁμαρτήσει εἰς ἐμὲ ὁ ἀδελφός μου καὶ ἀφήσω αὐτῷ; Ἕως ἑπτάκις; Λέγει αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς· οὐ λέγω σοι ἕως ἑπτάκις, ἀλλὰ ἕως ἑβδομηκοντάκις ἑπτά”.
Ὁ Καρδιογνώστης Κύριος ξέρει ὅτι οἱ ἄνθρωποι εἶναι ὑποκείμενοι σὲ συχνὲς πτώσεις, ἀλλὰ καὶ ὅτι συχνὰ μεταμελοῦνται καὶ σηκώνονται. Γι᾽ αὐτὸ καὶ μᾶς ἐντέλλεται νὰ συγχωροῦμε συχνὰ τὶς παραβάσεις τους. Ἀλλὰ καὶ ὁ Ἴδιος πρῶτος ἐκπληρώνει τὸν ἅγιο λόγο Του. Ὅσες φορὲς πηγάζει ἀπὸ τὴν καρδιά σου ἡ λέξη μετανοῶ, Ἐκεῖνος εὐθὺς σὲ συγχωρεῖ».1

Ὁ Μέγας Βασίλειος τονίζει γιὰ τὴν συγχωρητικότητα: «Ὁ χρεωφειλέτης τῶν μυρίων ταλάντων θὰ πετύχαινε τὴν ἐξόφληση τοῦ χρέους, ἐὰν ὁ ἴδιος δὲν εἶχε ἀνανεώσει γιὰ τὸν ἑαυτό του τὴν εἴσπραξη ἐξ αἰτίας τῆς ἀπανθρωπιᾶς τοῦ χρέους ἀπὸ τὸν συνάνθρωπό του.
Πρέπει νὰ προσέξουμε νὰ μὴ πάθουμε κι ἐμεῖς τὸ ἴδιο, μὲ τὸ νὰ μὴ συγχωρέσουμε στοὺς χρεῶστες μας τὴν ὀφειλή, ὅταν ἐπιτύχουμε τὴ χάρη ἀπὸ τὸν Θεό, γιὰ νὰ παραμείνει νόμιμο σὲ μᾶς τὸ δῶρο».2

Ὁ Γέροντας Παΐσιος σὲ ἐρώτηση «Γέροντα, δὲν μπορῶ νὰ συγχωρήσω εὔκολα τοὺς ἄλλους» εἶχε ἀπαντήσει: «Ἐσὺ δὲν θέλεις νὰ σὲ συγχωρῆ ὁ Χριστός; Πῶς δὲν θέλω, Γέροντα; Τότε, γιατί κι ἐσὺ δὲν συγχωρεῖς τοὺς ἄλλους; Αὐτὸ πρόσεξέ το πολύ, γιατί στενοχωρεῖ τὸν Χριστό.
Εἶναι σὰν νὰ σοῦ χάρισε δέκα χιλιάδες τάλαντα κι ἐσὺ νὰ μὴ θέλης νὰ χαρίσης στὸν ἄλλον ἑκατὸ δηνάρια. Νὰ λὲς μὲ τὸν λογισμό σου: “Πῶς ὁ Χριστός, ποὺ εἶναι ἀναμάρτητος μὲ ἀνέχεται συνέχεια, καὶ ἀνέχεται καὶ συγχωρεῖ δισεκατομμύρια ἀνθρώπους, κι ἐγὼ δὲν συγχωρῶ ἕνα ἄνθρωπο;”. Ἡ δικαιοσύνη τοῦ Θεοῦ εἶναι ἡ ἀγάπη, ἡ μακροθυμία· δὲν ἔχει καμμία σχέση μὲ τὴν ἀνθρώπινη δικαιοσύνη. Αὐτὴν τὴν δικαιοσύνη τοῦ Θεοῦ πρέπει νὰ ἀποκτήσουμε».3

 Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος σὲ μία ἐπιστολὴ πρὸς κάποια Θεοδώρα ἔγραφε: «Ἐκεῖνος, ποὺ ἀπαιτοῦσε ἀπὸ τὸν σύνδουλό του τὰ ἑκατὸ δηνάρια, δὲν ἔβλαψε τόσο ἐκεῖνον, ὅσο καίρια ἐπλήγωσε τὸν ἴδιο τὸν ἑαυτό του, ἀφοῦ μὲ τὴν πρὸς τὸν σύνδουλό του τσιγγουνιά ματαίωσε τὴν διαγραφὴ δέκα χιλιάδων ταλάντων, ἔτσι ἐκεῖνος ποὺ παραβλέπει τὶς ἁμαρτίες τοῦ πλησίον, κάνει πιὸ ἐπιεικεῖς γιὰ τὸν ἑαυτό του τὶς μελλοντικὲς εὐθύνες, καὶ ὅσο πιὸ μεγάλα ἁμαρτήματα συγχωρήσει, τόσο μεγαλύτερης συγγνώμης θὰ ἀξιωθεῖ καὶ αὐτός. Καὶ δὲν εἶναι μόνο σὲ αὐτὸ ἡ διαφορά, ἀλλὰ καὶ στὸ ὅτι, ἐνῶ δίνει χάρη σὲ δοῦλο, παίρνει δωρεὰ ἀπὸ τὸν Δεσπότη».4  

Στὸν βίο τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου, ποὺ ἔγραψε ὁ Μέγας Ἀθανάσιος λέγει: «Σὰν ἀγαθός, ποὺ εἶναι ὁ Θεός, ὅσα κάνει, τὰ κάνει γιὰ τὸν ἄνθρωπο. Κι ὅσα κάνει ὁ ἄνθρωπος, γιὰ τὸν ἑαυτό του τὰ κάνει, καὶ τὰ καλὰ καὶ τὰ κακά. Γιὰ νὰ μὴ θαυμάζης ὅμως τὴν εὐτυχία τῶν κακῶν ἀνθρώπων, γνώριζε ὅτι, ὅπως οἱ πόλεις τρέφουν τοὺς δημίους καὶ δὲν ἐπαινοῦν τὴν κακίστη τους προαίρεσι, ἀλλὰ τοὺς χρησιμοποιοῦν, γιὰ νὰ τιμωροῦν τοὺς ἀξίους τιμωρίας· κατὰ τὸν ἴδιο τρόπο βέβαια καὶ ὁ Θεὸς ἐπιτρέπει στοὺς πονηροὺς νὰ καταδυναστεύουν τὰ βιωτικά, ὥστε διὰ μέσου αὐτῶν νὰ τιμωροῦνται οἱ ἀσεβεῖς. Ὕστερα ὅμως καὶ αὐτοὺς τοὺς παραδίδει στὴν κρίσι, ἐπειδὴ ὄχι ἀπὸ ὑπηρεσία πρὸς τὸν Θεό, ἀλλὰ ἀπὸ ὑποδούλωσι στὴν πονηρή τους προαίρεσι ἔκαναν τόσα δεινὰ στοὺς ἀνθρώπους».5

Καὶ πάλι ὁ Γέροντας Παΐσιος μιλώντας γιὰ τὸν ἄδικο θὰ πῆ: «Ὁ ἄδικος, καὶ γενικὰ κάθε ἔνοχος, ὅταν δὲν ζητήση συγχώρηση, ταλαιπωρεῖται ἀπὸ τὴν συνείδησή του καὶ ἐπιπλέον ἀπὸ τὴν ἀγανάκτηση τοῦ ἀδικημένου. Γιατί, ὅταν ὁ ἀδικημένος δὲν τὸν συγχωρήση καὶ γογγύζει, τότε ὁ ἄδικος ταλαιπωρεῖται πολύ, βασανίζεται.
Δὲν μπορεῖ νὰ κοιμηθῆ. Σὰν νὰ τὸν χτυποῦν κύματα καὶ τὸν φέρνουν σβούρα. Εἶναι μυστήριο πρᾶγμα τὸ πῶς τὸ πληροφορεῖται! Ὅπως, ὅταν ἕνας ἀγαπᾶ κάποιον καὶ τὸν σκέφτεται μὲ τὴν καλὴ ἔννοια, ἐκεῖνος τὸ πληροφορεῖται, ἔτσι καὶ σὲ αὐτὴν τὴν περίπτωση. Ὦ, ὁ γογγυσμὸς τοῦ ἄλλου τὸν κάνει ἄνω κάτω! Καὶ μακριὰ νὰ εἶναι δὲν μπορεῖ νὰ ἡσυχάση, ὅταν εἶναι ἀγανακτισμένος ὁ ἄλλος ἐξ αἰτίας του».6

 Ὁ ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητὴς στὴν ἑρμηνεία του στὸ “Πάτερ ἡμῶν” γράφει: «Ἐκεῖνος, ποὺ δὲν συγχώρησε τελείως ἐκείνους, ποὺ τοῦ ἔφταιξαν καὶ δὲν παρουσίασε τὴν καρδιά του στὸ Θεὸ καθαρὴ ἀπὸ λύπη καὶ λαμπερὴ ἀπὸ τὸ φῶς τῆς συμφιλιώσεως μὲ τὸν πλησίον, δὲν θὰ ἐπιτύχει νὰ λάβει τὰ καλά, ποὺ ἐζήτησε μὲ τὴν προσευχή του, καὶ θὰ παραδοθεῖ μὲ δίκαιη κρίση στὸν πειρασμὸ καὶ στὸν πονηρό, γιὰ νὰ μάθει νὰ καθαρίζεται, ὅταν ἁμαρτάνει, μὲ τὸ νὰ ἀφαιρεῖ τὶς μομφές, ποὺ ἔχει ἐναντίον τῶν ἄλλων». 7


1.Ἁγ. Ἰωάννου τῆς Κρονστάνδης «Ἡ ἐν Χριστῷ ζωή μου», Ἐκδ. Ἀστέρος σελ. 240.
2. Βασιλειανὸ Ἀποθησαύρισμα, Ἐκδ. Φωτοδότες σελ. 623.
3. Γέροντος Παϊσίου Ἁγιορείτου Λόγοι τόμ. Ε΄ σελ. 222.
4.Ἰ. Χρυσοστόμου Ε.Π.Ε. τόμ. 38 σελ. 213
5.Ὁ Μέγας Ἀντώνιος, Ἐκδ. Ρηγοπούλου σελ. 269.
6. Γέροντος Παϊσίου Ἁγιορείτου, Λόγοι τόμ. Α´ σελ. 86. 7.Φιλοκαλία τόμ. Β΄σελ. 267.

Ὀρθόδοξος Τύπος ἀρ. φυλ. 1998, 15 Νοεμβρίου 2013