Ιερά γυναικεία Μονή Αγίου Στεφάνου Μετεώρων Οι Άγιοι Στέφανος και Χαράλαμπος σκέπουν το θεσσαλικό κάμπο

Στην άκρη ενός απόκρημνου και αιωνόβιου βράχου, στην μοναδική σε όλη την οικουμένη «Μοναστική Πολιτεία των Βράχων», βρίσκεται κυριολεκτικά σαν αετοφωλιά γαντζωμένη στην απεραντοσύνη του θεσσαλικού κάμπου, η ιστορική Ιερά γυναικεία Μονή του Αγίου Στεφάνου Μετεώρων.

Η ιστορία της Μονής

Η Μονή σύμφωνα με την παράδοση και με μια επιγραφή που σωζόταν παλαιότερα στην είσοδο της, συνδέεται με τον ασκητή Ιερεμία και η αρχή της ανάγεται στην τελευταία δεκαετία του 12ου αιώνος (1192). Ως κτήτορες της Μονής αναφέρονται ο Όσιος Αντώνιος ο οποίος μόνασε στις αρχές του 15ου αιώνα και ο Όσιος Φιλόθεος ο οποίος μόνασε στα μέσα του 16ου αιώνα. Η μονή κατά τη διάρκεια της μακραίωνης ιστορικής της πορείας βρήκε αρωγή και προστασία από τους
αριστοκρατικούς οίκους της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και από τους ηγεμόνες των παραδουνάβιων χωρών. Το 1398 ο ηγεμόνας της Βλαχίας Βλατισλάβος δώρισε στη Μονή ένα ανεκτίμητο θησαυρό: την Κάρα του Αγίου Χαραλάμπους, ο οποίος έγινε και ο δεύτερος προστάτης Άγιος της Μονής. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο αναγνωρίζοντας την προσφορά της ιστορικής αυτής Μονής στην Ορθοδοξία, της χορήγησε σταυροπήγιο και την ανακήρυξε «Σταυροπηγιακή» και επειδή έτυχε της υψηλής βοηθείας και προστασίας δυναστικών οίκων της δόθηκε και ο τίτλος «Βασιλική». Η Μονή διακρίθηκε για την μεγάλη της προσφορά κατά τους εθνικούς αγώνες της πατρίδος μας και ιδιαίτερα την περίοδο του Μακεδονικού Αγώνα, όπου χρησίμευσε ως αρχηγείο και κρησφύγετο των Μακεδονομάχων, ενώ την περίοδο της γερμανικής κατοχής η Μονή βομβαρδίσθηκε (1943) καταστράφηκε ο ναός του Αγίου Χαραλάμπους και ο ηγούμενος της Μονής συνελήφθη και φυλακίσθηκε. Το 1961 η Μονή μετατράπηκε σε γυναικεία και εγκαταστάθηκε νέα αδελφότητα. Οι δυσκολίες που είχαν να αντιμετωπίσουν ήταν μεγάλες και οι συνθήκες διαβίωσης τους ιδιαίτερα αντίξοες. Πρώτο μέλημα των μοναζουσών ήταν να οργανώσουν κοινοβιακά τη Μονή και να τη βελτιώσουν οικοδομικά.

Η Μονή σήμερα

Η Μονή είναι η πιο εύκολα προσπελάσιμη σε όλο το μοναστικό συγκρότημα των Αγίων Μετεώρων. Φτάνοντας ο προσκυνητής στον προαύλιο χώρο της Μονής, αντικρίζει απέναντι από την είσοδο το νέο καθολικό (αγιορείτικου τύπου) το οποίο τιμάται στον Άγιο Χαράλαμπο και το οποίο κτίσθηκε το 1798 επί ηγουμένου Αμβροσίου. Οι εσωτερικές τοιχογραφίες του νάρθηκα είναι έργα του διακεκριμένου αγιογράφου Βλάση Τσοτσώνη ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη η αγιογράφηση και των υπόλοιπων χώρων του καθολικού. Το τέμπλο του καθολικού είναι περίφημης τέχνης, αφού είναι όλο ξυλόγλυπτο φιλοτεχνημένο το 1814 από Μετσοβίτες τεχνίτες. Το παλαιό καθολικό της Μονής είναι ένας μικρός και κατανυκτικός ναός που τιμάται στο όνομα του Αγίου Στεφάνου. Είναι ρυθμού μονόκλιτης βασιλικής και κτίσθηκε το 1350. Ανακαινίσθηκε και επεκτάθηκε εν μέρει το 1545 επί των ημερών του Οσίου Φιλοθέου. Αριστερά είναι το επιβλητικό συγκρότημα όπου στεγάζει την παλαιά τράπεζα, που σήμερα έχει μετατραπεί σε ένα πρότυπο σύγχρονο Μουσείο με εκθέματα τα πιο αξιόλογα κειμήλια της Μονής και τα κελιά της αδελφότητας. Μερικά από τα κυριότερα εκθέματα που κοσμούν τις προθήκες του σκευοφυλακίου είναι: φορητές εικόνες, ιερατικά άμφια, ιερά λειτουργικά σκεύη, σταυροί ευλογίας, χειρόγραφοι κώδικες, παλαίτυπα χειρόγραφα και έγγραφα, κ.α. Σήμερα η πολυμελής και δραστήρια αδελφότητα με τη σεβαστή ηγουμένη γερόντισσα μοναχή Αγάθη και με τις ευλογίες του οικείου επισκόπου, Μητροπολίτου Σταγών & Μετεώρων κ. Σεραφείμ, ακολουθεί το κοινοβιακό μοναχικό σύστημα και συνεχίζει παράλληλα με το πλούσιο πνευματικό και φιλανθρωπικό της έργο και το αξιοθαύμαστο ανακαινιστικό και οικοδομικό της έργο. Στη Μονή σήμερα λειτουργούν εργαστήρια αγιογραφίας, καλλιγραφίας και διακοσμητικής χειρογράφων με ιδιαίτερα αξιόλογες επιδόσεις χρυσοκεντητικής, ραπτικής, παρασκευής θυμιάματος, κεριού και διαφόρων εργόχειρων. Η Μονή φημίζεται επίσης και για την καλλιφωνία των αδελφών που απαρτίζουν τους χορούς και λαμπρύνουν με τις φωνές τους τις Ιερές Ακολουθίες και τις Πανηγύρεις. Η Μονή πανηγυρίζει τη μνήμη των Οσίων κτητόρων της στις 17 Ιανουαρίου, τη μνήμη του Διακόνου και Πρωτομάρτυρος Αγίου Στεφάνου στις 27 Δεκεμβρίου και τη μνήμη του Αγίου Χαραλάμπους στις 10 Φεβρουαρίου. Για επικοινωνία: Ιερά γυναικεία Μονή Αγίου Στεφάνου Μετεώρων, 422 00, Μετέωρα Καλαμπάκας, τηλ: (24320) 22.279.

Στοιχεία για τη συγγραφή του παρόντος άρθρου λάβαμε από τα βιβλία:


1.«Μοναστική Πολιτεία των Βράχων, Άγια Μετέωρα. Τόπος ιερός, αναλλοίωτος και απαραβίαστος», έκδοση της Ιεράς Μονής Μεγάλου Μετεώρου, Άγια Μετέωρα 1997
2.«Τα κειμήλια της Ιεράς Μονής Αγίου Στεφάνου, η συλλογή του νέου σκευοφυλακίου», έκδοση της Ιεράς Μονής Αγίου Στεφάνου, Άγια Μετέωρα 1999

Συντάκτης: ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΡΙΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πηγή: Σ.Ο. ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2006