Γιὰ τὴν ἱερὴ καὶ θεοποιὸ προσευχὴ

Ἅγ.Συμεὼν Θεσσαλονίκης

Κεφάλαιο 296

Αὐτὴ λοιπὸν ἡ θεία προσευχή, ἡ ἐπίκληση τοῦ Σωτήρα μας, τὸ «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, Υἱὲ τοῦ Θεοῦ, ἐλέησόν με», εἶναι καὶ προσευχὴ καὶ εὐχὴ καὶ ὁμολογία τῆς πίστεως· παρέχει τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, εἶναι χορηγὸς θείων δωρεῶν, κάθαρση τῆς καρδιᾶς, ἐκδίωξη τῶν δαιμόνων, κατοίκηση μέσα μας τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, πηγὴ πνευματικῶν ἐννοιῶν καὶ θείων λογισμῶν, ἀπολύτρωση ἀπὸ τὶς ἁμαρτίες, θεραπεία τῶν ψυχῶν καὶ τῶν σωμάτων, χορηγός τοῦ θείου φωτισμοῦ, βρύση τοῦ ἐλέους τοῦ Θεοῦ, δωρητὴς θείων ἀποκαλύψεων καὶ μυήσεων στὸν ταπεινό, καὶ τὸ μόνο σωτήριο, γιατί ἔχει τὸ σωτήριο ὄνομα τοῦ Θεοῦ μας, ποὺ εἶναι τὸ μόνο ὄνομα ποὺ μᾶς δόθηκε, τὸ ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, τοῦ υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, καὶ δὲν εἶναι δυνατὸ νὰ σωθοῦμε μὲ κανένα ἄλλο ὄνομα, ὅπως λέει ὁ Ἀπόστολος.

Εἶναι ἐν πρώτοις προσευχή, γιατί μὲ αὐτὴ ζητοῦμε τὸ θεῖο ἔλεος. Καὶ εὐχή, γιατί παραδίνουμε τὸν ἑαυτό μας στὸν Χριστὸ μὲ τὴν ἐπίκλησή Του. Καὶ ὁμολογία, γιατί αὐτὸ ὁμολόγησε ὁ Πέτρος καὶ δέχτηκε τὸ μακαρισμὸ τοῦ Κυρίου. Καὶ παρέχει τὸ Πνεῦμα, γιατί κανένας δὲν λέει Κύριο τὸν Ἰησοῦ παρὰ μόνο μὲ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα. Εἶναι καὶ χορηγὸς θείων δωρεῶν, ἀφοῦ γιʼ αὐτὴ τὴν ὁμολογία ὑποσχέθηκε ὁ Χριστὸς στὸν Πέτρο νὰ τοῦ δώσει τὰ κλειδιὰ τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν. Καὶ κάθαρση τῆς καρδιᾶς, γιατί βλέπει καὶ καλεῖ τὸν Θεὸ καὶ καθαίρει αὐτὸν ποὺ Τὸν βλέπει. Καὶ ἐκδίωξη δαιμόνων, γιατί μὲ τὸ ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐκδιώχθηκαν καὶ ἐκδιώκονται ὅλοι οἱ δαίμονες. Καὶ κατοίκηση μέσα μας τοῦ Χριστοῦ, γιατί μὲ τὴ θύμησή Του ὁ Χριστὸς εἶναι μέσα μας καὶ μὲ αὐτὴ εἶναι ἔνοικός μας καὶ μᾶς γεμίζει εὐφροσύνη, ὅπως λέει καὶ ὁ Ψαλμωδός: «Θυμήθηκα τὸν Θεὸ καὶ ἐνίωσα εὐφροσύνη». Καὶ πηγὴ πνευματικῶν ἐννοιῶν καὶ λογισμῶν, γιατί ὁ Χριστὸς εἶναι ὁ θησαυρὸς κάθε σοφίας καὶ γνώσεως καὶ τὶς χορηγεῖ σὲ ὅποιους κατοικεῖ. Καὶ ἀπολύτρωση ἀπὸ τὶς ἁμαρτίες, ἐπειδὴ γιʼ αὐτὴ τὴν ὁμολογία εἶπε στὸν Πέτρο ὁ Κύριος: «Ὅσα θὰ λύσεις, θὰ εἶναι λυμένα στὸν οὐρανό». Καὶ θεραπεία ψυχῶν καὶ σωμάτων, γιατί ὁ Πέτρος εἶπε: «Στὸ ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ σήκω καὶ βάδισε» καί: «Αἰνέα, σὲ θεραπεύει ὁ Ἰησοῦς Χριστός». Καὶ χορηγὸς θείου φωτισμοῦ, γιατί ὁ Χριστὸς εἶναι τὸ φῶς τὸ ἀληθινὸ καὶ μεταδίδει τὴ λαμπρότητα καὶ τὴ χάρη Του σ’ ἐκείνους ποὺ τὸν ἐπικαλοῦνται· ὅπως λέει καὶ ὁ Ψαλμωδός: «Ἂς εἶναι ἡ λαμπρότητα τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ μας ἐπάνω μας», καὶ ὁ Κύριος: «Ὅποιος μὲ ἀκολουθεῖ, θὰ ἔχει τὸ φῶς τῆς ζωῆς». Καὶ βρύση θείου ἐλέους, γιατί ζητοῦμε ἔλεος καὶ ὁ Κύριος εἶναι ἐλεήμων καὶ σπλαχνίζεται ὅλους ὅσοι τὸν ἐπικαλοῦνται καὶ ἀποδίδει τὸ δίκαιο γρήγορα σʼ ἐκείνους ποὺ φωνάζουν πρὸς Αὐτόν. Καὶ δωρητὴς θείων ἀποκαλύψεων καὶ μυήσεων στοὺς ταπεινούς, γιατί καὶ ἡ ἴδια δόθηκε μὲ ἀποκάλυψη τοῦ οὐράνιου Πατέρα στὸν Πέτρο ποὺ ἦταν ἕνας ταπεινὸς ψαράς, καὶ ὁ Παῦλος ἀνυψώθηκε στὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ καὶ ἄκουσε ἀποκαλύψεις, καὶ πάντοτε ἐνεργεῖ μὲ αὐτὸ τὸν τρόπο. Καὶ τὸ μόνο σωτήριο, γιατί στὸ ὄνομα κανενὸς ἄλλου δὲν μποροῦμε νὰ σωθοῦμε, ὅπως λέει ὁ Ἀπόστολος καὶ Αὐτὸς εἶναι ὁ σωτήρας τοῦ κόσμου, ὁ Χριστός· γιʼ αὐτὸ καὶ κατὰ τὴν ἔσχατη ἡμέρα ὅλοι θὰ ὁμολογήσουν καὶ θὰ ὑμνήσουν θέλοντας μὴ θέλοντας, ὅτι Κύριος εἶναι ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς γιὰ τὴ δόξα τοῦ Θεοῦ Πατέρα.

Τοῦτο εἶναι τὸ σημεῖο τῆς πίστεώς μας, ἀφοῦ καὶ εἴμαστε καὶ ὀνομαζόμαστε Χριστιανοί, καὶ εἶναι καὶ ἡ μαρτυρία ὅτι εἴμαστε τοῦ Θεοῦ. Γιατί λέει ὁ Ἀπόστολος: «Κάθε πνεῦμα ποὺ ὁμολογεῖ Κύριο τὸν Ἰησοῦ Χριστὸ ποὺ ἦρθε μὲ σάρκα ἀνθρώπου, εἶναι ἀπὸ τὸν Θεό», ὅπως προείπαμε, καὶ ὅποιο δὲν τὸ ὁμολογεῖ αὐτό, δὲν εἶναι ἀπὸ τὸ Θεὸ· εἶναι ἀπὸ τὸν ἀντίχριστο ὅποιο δὲν ὁμολογεῖ τὸν Ἰησοῦ Χριστό. Γι’ αὐτὸ πρέπει ὅλοι οἱ πιστοὶ νὰ ὁμολογοῦμε ἀδιάλειπτα τοῦτο τὸ ὄνομα καὶ γιὰ τὴ διακήρυξη τῆς πίστεως, καὶ γιὰ τὴν ἀγάπη τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἀπὸ τὴν ὁποία τίποτε ποτὲ δὲν πρέπει νὰ μᾶς χωρίσει, ἀλλὰ καὶ γιατί τὸ ὄνομά Του παρέχει χάρη καὶ ἄφεση καὶ ἀπολύτρωση καὶ θεραπεία, ἁγιασμὸ καὶ φωτισμὸ καὶ προπάντων τὴ σωτηρία. Γιατί μὲ αὐτὸ τὸ θεῖο ὄνομα οἱ Ἀπόστολοι ἔκαναν καὶ δίδαξαν μεγάλα καὶ θαυμαστά. Καὶ ὁ θεῖος Εὐαγγελιστὴς λέει: «Αὐτὰ ἔχουν γραφεῖ γιὰ νὰ πιστέψετε ὅτι ὁ Ἰησοῦς εἶναι ὁ Χριστός, ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ» -ἰδοὺ ἡ πίστη- «καὶ πιστεύοντας νὰ ἔχετε ζωὴ στὸ ὄνομά Του» -ἰδοὺ ἡ σωτηρία καὶ ἡ ζωή.

Κεφάλαιο 297

Αὐτὴ λοιπὸν τὴν ὀνομασία (τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ) ὡς προσευχή, ἂς λέει κάθε εὐσεβὴς συνεχῶς μὲ τὸ νοῦ του καὶ μὲ τὰ χείλη, καὶ ὅταν στέκεται καὶ ὅταν βαδίζει καὶ ὅταν κάθεται καὶ ὅταν πλαγιάζει καὶ ὅ,τι κι ἂν κάνει καὶ λέει, καὶ νὰ βιάζει τὸν ἑαυτό του σὲ τοῦτο πάντοτε. Θὰ βρεῖ ἔτσι πολὺ μεγάλη γαλήνη καὶ χαρά, ὅπως γνωρίζουν ἀπὸ τὴν πείρα τους ἐκεῖνοι ποὺ φροντίζουν γιʼ αὐτή. Ἐπειδὴ ὅμως αὐτὸ τὸ ἔργο εἶναι ἀνώτερο ἀπὸ ἐκείνους ποὺ ζοῦν στὸν κόσμο, ἀκόμη καὶ ἀπὸ τοὺς μοναχοὺς ποὺ ἔχουν μέριμνες, γιʼ αὐτὸ ὅλοι αὐτοὶ ἂς ἔχουν τουλάχιστον ὁρισμένο καιρὸ γιʼ αὐτὸ τὸ ἔργο. Καὶ ὅλοι ἂς ἔχουν ὡς κανόνα νὰ ἀσκοῦν αὐτὴ τὴν προσευχὴ ὅσο μποροῦν, καὶ οἱ ἱερωμένοι καὶ οἱ μοναχοὶ καὶ οἱ λαϊκοί. Οἱ μοναχοὶ λοιπὸν ὡς ταγμένοι σʼ αὐτὸ κι ἐπειδὴ τὴν ἔχουν χρέος τους ἀπαραίτητο· κι ἂν εἶναι στὴ μέριμνα τῶν διακονημάτων, ὅμως ἂς βιάζουν τὸν ἑαυτό τους, ἀφοῦ ὀφείλουν νὰ ἀσκοῦν αὐτὴ τὴν εὐχὴ καὶ νὰ προσεύχονται πρὸς τὸν Κύριο ἀδιάκοπα, ἀκόμα καὶ ἂν βρίσκονται σὲ ρεμβασμὸ καὶ σύγχυση καὶ στὴν −ὄνομα καὶ πράγμα− αἰχμαλωσία τοῦ νοῦ, καὶ νὰ μὴν ἀμελοῦν γελασμένοι ἀπὸ τὸν ἐχθρό, ἀλλὰ νὰ ἐπιστρέφουν στὴν προσευχὴ καὶ νὰ χαίρονται ποὺ ἐπιστρέφουν. Οἱ ἱερωμένοι, ἂς τὴν ἐπιμελοῦνται ὡς ἀποστολικὸ ἔργο καὶ θεῖο κήρυγμα κι ἐπειδὴ ἡ εὐχὴ αὐτὴ ἐκτελεῖ θεῖα ἐνεργήματα καὶ παριστᾶ τὴν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ. Οἱ κοσμικοὶ ἂς ἀσκοῦν κατὰ δύναμη τὴν εὐχὴ σὰν σφραγίδα τοῦ ἑαυτοῦ τους καὶ σημεῖο τῆς πίστεως καὶ φύλαξη καὶ ἁγιασμὸ καὶ ἀποδίωξη κάθε πειρασμοῦ. Ὅλοι ἑπομένως, ἱερωμένοι, λαϊκοὶ καὶ μοναχοί, μόλις σηκωθοῦμε ἀπὸ τὸν ὕπνο, πρέπει πρῶτα νὰ βάλουμε στὸ νοῦ μας τὸν Χριστὸ καὶ τὸν Χριστὸ νὰ θυμηθοῦμε πρῶτα. Καὶ αὐτὸ ὡς ἀπαρχὴ κάθε σκέψης καὶ ὡς θυσία νὰ προσφέρουμε στὸν Χριστό. Γιατί πρὶν ἀπὸ κάθε ἄλλη σκέψη, πρέπει νὰ θυμηθοῦμε τὸν Χριστὸ ποὺ μᾶς ἔσωσε καὶ τόσο μᾶς ἀγάπησε, ἀφοῦ καὶ Χριστιανοὶ εἴμαστε καὶ ὀνομαζόμαστε, καὶ Αὐτὸν ντυθήκαμε κατὰ τὸ θεῖο βάπτισμα, σφραγιστήκαμε μὲ τὸ μύρο Του κι ἔχουμε κοινωνήσει καὶ κοινωνοῦμε τὴν ἁγία Του σάρκα καὶ τὸ αἷμα Του καὶ εἴμαστε μέλη Του καὶ ναὸς καὶ Αὐτὸν ἔχουμε ντυθεῖ καὶ κατοικεῖ μέσα μας. Καὶ γιʼ αὐτὸ ὀφείλουμε νὰ Τὸν ἀγαποῦμε καὶ νὰ Τὸν θυμόμαστε πάντα. Γιʼ αὐτὸ καὶ καθένας ἂς ἔχει ἕνα ὁρισμένο καιρὸ κατὰ τὴ δύναμή του καὶ κάποιο μέτρο αὐτῆς τῆς προσευχῆς σὰν χρέος. Ἂς σταθοῦμε ὡς ἐδῶ γιʼ αὐτὸ τὸ θέμα. Ἐπειδὴ γιὰ ὅσους ζητοῦν νὰ μάθουν γιὰ τοῦτο, ὑπάρχουν πάρα πολλὰ γιὰ κατατόπισή τους.

Φιλοκαλία Τόμος Ε΄,

ἔκδ. Τὸ Περιβόλι τῆς Παναγίας