Ο ΟΣΙΟΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ Το κλέος της Πάτμου

Ανάμεσα στις φωτεινές μορφές, που κοσμούν την Ορθόδοξη Εκκλησία μας, είναι και ο Όσιος Χριστόδουλος, το κλέος και το πάντιμο σέμνωμα της Πάτμου, που ίδρυσε την περίφημη Ιερά Μονή του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου και ανέδειξε το άγονο και μικρό αυτό νησί της Δωδεκανήσου σε παγκόσμιο προσκύνημα και σε αξιόλογο μοναστικό κέντρο της Ανατολής. Μέσα από έναν βίο γεμάτο δοκιμασίες, πειρασμούς και συνεχείς μετακινήσεις από τόπο σε τόπο λόγω της αλματώδους προέλασης των Τούρκων στην Ανατολή, κατόρθωσε ο Όσιος Χριστόδουλος να διακριθεί για τον ένθεο ζήλο, την ακλόνητη πίστη του και τη διαρκή αναζήτηση της πνευματικής τελειότητος. Επιπλέον ο δυναμισμός του, οι ικανότητες και τα χαρίσματά του ως ηγούμενος και πνευματικός γέροντας σε συνδυασμό και με το συγγραφικό του έργο και τη βαθιά του γνώση για τον άνθρωπο και τον κόσμο, τον κατέστησαν σημαντική ασκητική προσωπικότητα με φήμη που εξαπλώθηκε παντού και με κύρος στην αυτοκρατορική αυλή και το Πατριαρχείο.

Γεννημένος από δύο ευσεβείς γονείς, τον Θεόδωρο και την Άννα, σε μία κωμόπολη κοντά στη Νίκαια της μικρασιατικής Βιθυνίας περί το 1020 ο κατά κόσμον Ιωάννης εγκαταλείπει τα εγκόσμια και κινούμενος από θείο έρωτα ασκητεύει αρχικά στον Όλυμπο της Βιθυνίας. Στη συνέχεια μεταβαίνει στη Ρώμη και αργότερα επισκέπτεται τους Αγίους Τόπους. Η δίψα του για άσκηση τον οδηγεί στην έρημο της Παλαιστίνης, αλλά η προέλαση των Τούρκων τον αναγκάζει να μεταβεί στο όρος Λάτρος κοντά στη Μίλητο της Μ. Ασίας (1076-1079). Εκεί ιδρύει μοναστήρι με πολλούς μοναχούς και δημιουργεί αξιόλογη βιβλιοθήκη. Όμως νέες επιδρομές αλλοφύλων τον αναγκάζουν να μεταβεί στο όρος Στρόβιλος της Λυκίας (1709-1080) και στη συνέχεια στην Κω, όπου ιδρύει μοναστήρι της Παναγίας (1080-1088).

Το 1080 εγκαταλείπει την Κω και αναζητεί τόπο έρημο για να συνεχίσει τους ασκητικούς του αγώνες. Ο πόθος του αυτός εκπληρώνεται φτάνοντας στο έρημο και άνυδρο νησί της Πάτμου, το οποίο του παραχωρείται με χρυσόβουλο του αυτοκράτορος Αλεξίου Α΄ του Κομνηνού. Στην Πάτμο, όπου το 95μ.Χ. ο Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος γράφει την Αποκάλυψη, ιδρύει το 1088 μοναστήρι επ’ ονόματι του αγαπημένου μαθητού του Κυρίου, του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου και Ευαγγελιστού. Το μοναστήρι αυτό αποτέλεσε το μεγάλο έργο της ζωής του, αναδεικνύοντας με αυτόν τον τρόπο το άσημο και άγονο νησί της Πάτμου σε Ιερό Νησί και σε τόπο παγκόσμιας πνευματικής και ιστορικής ακτινοβολίας. Η φήμη του Οσίου εξαπλώνεται παντού, αφού με τη χάρη του Θεού και την αδιάλειπτη προσευχή επιτελεί θαύματα. 

Στις 8 Μαΐου του 1091 καταστρώνει την περίφημη «Υποτύπωση», στην οποία καταγράφονται κανόνες, που ρυθμίζουν τη ζωή του μοναστηριού και των μοναχών. Το 1093 εγκαταλείπει την Πάτμο εξαιτίας των αλλεπάλληλων τουρκικών επιδρομών και καταφεύγει μαζί με τους συντρόφους του στη περιοχή της Λίμνης στη βόρεια Εύβοια, όπου μέχρι σήμερα σώζεται η σκήτη του Οσίου.

 Στις 10 Μαρτίου του 1093 συναισθανόμενος το επίγειο τέλος του γράφει τη διαθήκη του, όπου περιγράφει τα δύσκολα χρόνια στην Πάτμο, τη λιποψυχία των πολυάριθμων συντρόφων του παρά την πρόοδο του έργου του και τη φυγή τους στην Εύβοια. Στις 16 Μαρτίου του 1093 (ημέρα κατά την οποία εορτάζεται η μνήμη του), παρέδωσε το πνεύμα του στον Πανάγαθο Θεό, τον οποίο σε όλη του τη ζωή αγάπησε και διηκόνησε, αφήνοντας την εντολή στους συντρόφους του να συνεχίσουν το έργο του στην Πάτμο και να μεταφέρουν το λείψανό του στο πολυαγαπημένο του νησί.

 Το σκήνωμά του μεταφέρθηκε σύμφωνα με την επιθυμία του στη Μονή της Πάτμου στις 21 Οκτωβρίου του 1094 (ημέρα κατά την οποία εορτάζεται η ανακομιδή του λειψάνου του) και τοποθετήθηκε σε μαρμάρινη λάρνακα στο δεξιό μέρος του εσωνάρθηκα της Μονής, όπου κατόπιν οι μοναχοί έκτισαν παρεκκλήσιο προς τιμήν του Οσίου. Αργότερα το θαυματουργό λείψανό του τοποθετήθηκε σε αργυροχρυσοεπένδυτη λάρνακα, που φέρει τη χρονολογία 1796 και αποτελεί μέχρι σήμερα πηγή ιαμάτων και παρηγοριά και στήριγμα για όσους προσέρχονται με πίστη και ευλάβεια. Η θαυματουργική φήμη και το πλούσιο έργο του υμνούνται μέσα και από την ακολουθία του. Ακολουθίες προς τιμήν του Οσίου εκδόθηκαν το 1775 στη Βενετία, το 1843 στην Ερμούπολη, το 1884 στην Αθήνα και το 1913 στα Χανιά με στοιχεία του βίου του από τον Άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη.

Ο Όσιος Χριστόδουλος με την πνευματική του παρουσία και το πλούσιο έργο του έπαιξε ουσιαστικό ρόλο στην εκκλησιαστική ζωή και ιστορία της Πάτμου σε τέτοιο βαθμό, ώστε πολλοί κάτοικοι του νησιού, αλλά και των γειτονικών νησιών της Σάμου και της Λέρου να φέρουν μέχρι σήμερα το όνομα του θαυματουργού Οσίου.

Αριστείδης Γ. Θεοδωρόπουλος

Εκπαιδευτικός

Βιβλιογραφία
· Βιρβίλλη Ζησίμου, Της Πάτμου το Κλέος –Ο Όσιος Χριστόδουλος ο Λατρηνός, Έκδοσις Ιεράς Μονής Αγίου Ιωάννου Θεολόγου Πάτμου, Πάτμος 1994.
· Κώτη Κωνσταντίνου Γ., Οι Άγιοι της Δωδεκανήσου, Β΄ Έκδοσις, Ρόδος 2001.

Πηγή: Σύνδεσμος Κληρικών Χίου