Τὰ αἴτια τῶν ἀσθενιῶν (Ἱερομ. Γρηγόριος Ἁγιορείτης).

Πληροφορίες θέματος

Το θέμα αυτό έχει εμφανισθεί : 937 φορές.

Μικρή περιγραφή

Ὅταν ὁ Θεὸς δημιούργησε τὸν κόσμο καὶ τὸν ἄνθρωπο, τὰ ἔκαμε ὅλα καλὰ λίαν. Ἀπὸ ποῦ λοιπὸν προέρχονται οἱ ἀσθένειες καὶ οἱ σωματικὲς ἀναπηρίες; Ποιὰ εἶναι ἡ αἰτία ποῦ ὁ ἄνθρωπος πολὺ συχνὰ εἶναι ἄρρωστος;

Κύριο περιεχόμενο

α. Η αμαρτία.Ὁ μέγας Βασίλειος   ἀναφερόμενος στὸ θέμα αὐτὸ λέγει: «Ἡ   ἀσθένεια δὲν εἶναι δημιούργημα τοῦ Θεοῦ.  Ὁ   ἄνθρωπος καὶ   ὅλα τὰ ζῷα πλάσθηκαν μὲ τὴν πρέπουσα κατασκευή, κατὰ φύσιν, καὶ   ὁ Θεὸς τὰ   ἔφερε στὴν ζωὴ πλήρη καὶ   ἀρτιμελῆ.  Ὅταν  ὅμως παρεκτράπηκαν  ἀπὸ τὴν φυσική τους κατάσταση,   ἀρρώστησαν». Τὸ   ἴδιο συμπεραίνει καὶ   ὁ   ἅγιος Γρηγόριος   ὁ Παλαμᾶς: «Οἱ   ἀρρώστιες προέρχονται   ἀπὸ τὴν προγονικὴ   ἁμαρτία...  Ἐξαιτίας τῆς  ἐνδυθήκαμε αὐτὸ τὸ   ἀρρωστιάρικο καὶ θνητὸ καὶ πολύπαθο σῶμα...  Ἡ   ἀρρώστια εἶναι, κατὰ κάποιο τρόπο,  ἕνας  ἀνώμαλος καὶ   ἀπότομος δρόμος, στὸν  ὁποῖο  ἡ   ἁμαρτία εἰσήγαγε τὸ   ἀνθρώπινο γένος, καὶ τοῦ   ὁποίου  ὁ τελευταῖος σταθμὸς εἶναι  ὁ θάνατος». Ἡ προπατορικὴ ἁμαρτία ἔφερε στὸν κόσμο τὴν φθορά, τὶς σωματικὲς ἀσθένειες καὶ τὸν ἴδιο τὸν θάνατο. Τὸ γεγονὸς ὅτι οἱ ἄνθρωποι εἴμαστε εὐάλωτοι στὴν φθορά, στὸν πόνο καὶ στὶς ἀρρώστιες, «ὀφείλεται στὴν ἁμαρτία τῶν πρωτοπλάστων». Στὴν συνέχεια ἡ ἁμαρτία ἐπλήθυνε καὶ οἱ ἀσθένειες πολλαπλασιάσθηκαν. Οἱ ἀσθένειες ποὺ μᾶς βρίσκουν εἶναι συνήθως καρπὸς τῶν ἁμαρτιῶν μας. Αὐτὸ τὸ συμπέρασμα βγαίνει ἀπὸ τὸν λόγο ποὺ εἶπε ὁ Χριστὸς στὸν παράλυτό της Βηθεσδᾶ, ἀφοῦ τὸν θεράπευσε: «Πρόσεξε, ἔγινες ὑγιής, μὴν ἁμαρτάνεις πλέον». Ἀπὸ αὐτὸ μαθαίνουμε ὅτι τὸ νόσημα τοῦ ὁ παράλυτος τὸ ἀπέκτησε ἀπὸ τὶς ἁμαρτίες του. Τὴν ἴδια σημασία ἔχει ὁ λόγος τοῦ Κυρίου καὶ στὸν ἄλλο παράλυτό της Καπερναούμ: «Ἔχε θάρρος παιδί μου, σοὺ συγχωροῦνται οἱ ἁμαρτίες σου». Ὃ Κύριος, ἐπειδὴ γνώριζε καλὰ ὅτι ἡ ἀσθένεια τοῦ σώματος ἦταν συνέπεια τῆς ἀσθένειας τῆς ψυχῆς, δηλαδὴ τῆς ἁμαρτίας, θεράπευσε πρῶτα τὴν ψυχὴ τοῦ παραλύτου, δίδοντας τὴν ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν του, γιὰ νὰ ἀκολουθήσει στὴν συνέχεια ἡ θεραπεία τοῦ σώματος. Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος ἀναφέρει τὸν Κάιν σὰν ἕνα ἀπὸ τὰ πρῶτα παραδείγματα ποὺ ἡ ἀσθένεια συνδέεται μὲ τὴν ἁμαρτία. Διότι μετὰ τὸν φόνο τοῦ ἀδελφοῦ του, ἄρχισε νὰ τρέμει τὸ σῶμα του. «Πραγματικά», συμπεραίνει ὁ Ἅγιος, «πηγὴ καὶ ρίζα καὶ μητέρα ὅλων τῶν κακῶν εἶναι ἡ φύση τῆς ἁμαρτίας. Αὐτὴ παραλύει τὰ σώματά μας, αὐτὴ φέρνει τὶς ἀρρώστιες». Σὲ ἄλλο σημεῖο ὁ χρυσορρήμων Πατὴρ μᾶς ἐξηγεῖ ἀναλυτικότερα: «Ἡ ἁμαρτία εἶναι φοβερὸ πρᾶγμα, καὶ καταστρέφει τὴν ψυχή. Πολλὲς φορὲς μάλιστα τὸ κακὸ ξεχειλίζει, καὶ ἐπεκτείνεται καὶ στὸ σῶμα. Αὐτὸ συμβαίνει γιὰ τὸν ἑξῆς λόγο: Συνήθως ὅταν ἡ ψυχὴ μας ὑποφέρει, ἐμεῖς παραμένουμε ἀναίσθητοι, ἐνῷ ὅταν τὸ σῶμα πάθει ἔστω καὶ μικρὴ βλάβη, καταβάλλουμε κάθε προσπάθεια νὰ θεραπεύσουμε τὴν ἀρρώστια, ἐπειδὴ ἀκριβῶς τὴν αἰσθανόμαστε. Γι’ αὐτὸ πολλὲς φορὲς ὁ Θεὸς τιμωρεῖ τὸ σῶμα γιὰ τὰ ἁμαρτήματα τῆς ψυχῆς, ὥστε μὲ τὴν πληγὴ τοῦ κατωτέρου (δηλαδὴ τοῦ σώματος) νὰ τύχει κάποιας θεραπείας καὶ τὸ ἀνώτερο, δηλαδὴ ἡ ψυχή». Πραγματικά, ἡ ἀρρώστια θλίβει τὸν ἄνθρωπο, τὸν ταπεινώνει καὶ τὸν κάμνει νὰ θυμηθεῖ τὸν Θεό. Καταφεύγοντας δὲ στὸν Θεό, βρίσκει μαζὶ μὲ τὴν ὑγεία τοῦ σώματος καὶ τὴν ὑγεία τῆς ψυχῆς. Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος, τονίζει ὅτι «αἰτία τῶν σωματικῶν κακῶν εἶναι ἡ κακία τῆς ψυχῆς. Καὶ αὐτὸ τὸ φανέρωσε ὁ ἐπὶ τριανταοκτῶ ἔτη παράλυτος καὶ ὁ ἄλλος ποὺ τὸν κατέβασαν ἀπὸ τὴν στέγη». Ἄλλωστε «ἐὰν τὸ σπουδαιότερο ἀπὸ ὅλα, δηλαδὴ ὁ ἴδιος ὁ θάνατος, ἔχει τὴν ρίζα καὶ τὴν αἰτία του στὴν ἁμαρτία, πολὺ περισσότερο ἰσχύει αὐτὸ καὶ γιὰ τὶς περισσότερες ἀπὸ τὶς ἀρρώστιες». Θὰ ἀναρωτηθεῖ ἴσως κανείς: «Καὶ τότε γιατί δὲν τιμωροῦνται ὅλοι οἱ ἁμαρτωλοί; Βλέπουμε πολλοὺς ἀσεβεῖς νὰ καλοπερνοῦν καὶ νὰ σφύζουν ἀπὸ ὑγεία». Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος, ἀπαντώντας στὴν ἀπορία αὐτή, λέγει ὅτι πρέπει νὰ θρηνοῦμε περισσότερο γι’ αὐτοὺς τοὺς ἀνθρώπους, ποὺ ἐνῷ ἁμαρτάνουν δὲν τιμωροῦνται. «Διότι τὸ ὅτι δὲν ἔπαθαν τίποτε σ’ αὐτὴ τὴν ζωὴ γίνεται αἰτία μεγαλύτερης τιμωρίας στὴν ἄλλη ζωή. Ὅσα λυπηρὰ συμβαίνουν στὴν παροῦσα ζωὴ εἶναι νουθεσία, ἐνῷ στὴν ἄλλη ζωὴ εἶναι τιμωρία». β. «Όν ἀγαπᾷ Κύριος παιδεύει». Ἄραγε ὅλες οἱ ἀρρώστιες ὀφείλονται στὶς ἁμαρτίες μας; Ἂν καὶ συνήθως αὐτὴ εἶναι ἡ αἰτία, ὅμως δὲν εἶναι ἡ μοναδική. Ὑπάρχουν καὶ ἄλλοι λόγοι. Κάποιες φορὲς ὁ Θεὸς παραχωρεῖ μία ἀρρώστια, γιὰ νὰ παιδαγωγήσει καὶ νὰ ἐξαγιάσει τὰ ἀγαπημένα παιδιά Του. Κατὰ τοὺς Ἁγίους, «ὑπάρχει ἀρρώστια ποὺ παραχωρεῖται γιὰ νὰ δοκιμασθοῦμε. Καὶ ἡ δοκιμασία αὐτὴ δίδεται γιὰ νὰ ἀναδειχθοῦμε ἄξιοι (νὰ εἴμαστε παιδιὰ τοῦ Θεοῦ). Διότι, ἄνθρωπος ποὺ δὲν δοκιμάζεται ἀπὸ πειρασμὸ παραμένει ἄπειρος καὶ ἀνώριμος... Ἐνῷ αὐτὸς ποὺ δοκιμάζεται μέσα στοὺς κινδύνους γίνεται δόκιμος καὶ ἐπιτυχημένος, ὅπως γίνεται μὲ τὸν χρυσὸ ποὺ καθαρίζεται καὶ λαμπικάρεται μέσα στὴ φωτιά. Ἐπειδή, ἡ δοκιμασία δημιουργεῖ τὴν ἐλπίδα στὸν Θεό, καὶ ἡ ἐλπίδα δὲν διαψεύδει αὐτὸν ποὺ τὴν ἔχει». Στὶς περιπτώσεις αὐτές, ὁ ἄνθρωπος μὲ τὴν ὑπομονὴ ποὺ δείχνει ἀποθηκεύει οὐράνιο μισθό. Ὁ Χριστὸς μᾶς διαβεβαίωσε ὅτι κάθε πιστός, ὅταν ἔχει πνευματικὸ καρπό, κλαδεύεται ὅπως τὸ κλῆμα, γιὰ νὰ φέρει ἀκόμη περισσότερο καρπό. Καὶ «ἐὰν γίνει κάποιο κλάδεμα στὰ κλήματα τῆς νοητῆς ἀμπέλου, δὲν θὰ συμβεῖ αὐτὸ χωρὶς πόνο... Ἄλλωστε μὲ πόνο καὶ θλίψεις μᾶς παιδεύει ὁ φιλάρετος Θεός μας... Ἀλλὰ ἡ μικρὴ αὐτὴ θλίψη μᾶς κάμνει μακάριους, καθὼς προσφέρει θεϊκὴ παιδαγωγία. Καὶ μάρτυς ὁ προφήτης Δαυὶδ ποὺ λέγει: «Μακάριος ἄνθρωπος ὂν ἂν παιδεύσης, Κύριε». Ὁ Θεὸς εἶναι ἀγάπη, καὶ οἱ τρόποι τῆς παιδαγωγίας Του πρὸς τὸν ἄνθρωπο εἶναι θαυμαστοὶ καὶ ἀνεξερεύνητοι. Ὁ γέροντας Παΐσιος ἔδωσε μία παραστατικὴ εἰκόνα, ὅταν τὸν ρώτησαν, γιατί ὁ Θεὸς σὲ μερικοὺς ἀνθρώπους δίνει πολλὲς δοκιμασίες, ἐνῷ σὲ ἄλλους δὲν δίνει: «Τί λέγει ἡ Ἁγία Γραφή; Ὂν ἀγαπᾷ Κύριος παιδεύει, (δηλαδή, ἐκεῖνον ποὺ ἀγαπᾷ ὁ Κύριος, τὸν παιδαγωγεῖ μὲ θλίψεις). Ἕνας πατέρας ἔχει λ.χ. ὀκτὼ παιδιά. Τὰ πέντε μένουν στὸ σπίτι, κοντὰ στὸν πατέρα τους, καὶ τὰ τρία φεύγουν μακριά του καὶ δὲν τὸν σκέφτονται. Σ’ αὐτὰ ποὺ μένουν κοντά του, ἂν κάνουν καμμιὰ ἀταξία, τοὺς τραβάει τὸ αὐτί, τοὺς δίνει κανένα «σκαμπιλάκι» ἢ ἂν εἶναι φρόνιμα τὰ χαϊδεύει, τοὺς δίνει καὶ καμμιὰ σοκολάτα. Ἐνῷ αὐτὰ ποὺ εἶναι μακριά, οὔτε χάδι οὔτε σκαμπίλι ἔχουν. Ἔτσι κάνει καὶ ὁ Θεός. Τοὺς ἀνθρώπους ποὺ εἶναι κοντά Του καὶ ἔχουν καλὴ διάθεση, ἂν σφάλουν λίγο, τοὺς δίνει ἕνα σκαμπιλάκι καὶ ἐξοφλοῦν ἤ, ἂν τοὺς δώσει περισσότερα σκαμπίλια, ἀποταμιεύουν. Σ’ ἐκείνους πάλι ποὺ εἶναι μακριά του δίνει χρόνια γιὰ νὰ μετανοήσουν». «ΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΚΑΙ Ο ΠΙΣΤΟΣ» ΚΕΦ. Α', Εκδόσεις Δόμος 2005).