Η μάσκα του Φαρισαίου υποκριτού – σύγχρονη μάσκα κορωνοϊού

 

Πώς να μην ταράξει τα ύδατα ο Επίσκοπος που ταπεινά αγρυπνά και με την προσευχή του «κατεβάζει» τα σύμπαντα και ενώ πονάει η ψυχή και θλίβεται βαθύτατα, έχει το σθένος η καρδιά του να μιλάει με ευθύτητα! (Μητροπολίτης Αμβρόσιος)

Επιμέλεια σύνταξης: katanixi.gr

Με αφορμή την επιστολή του Επισκόπου Αμβροσίου, πρώην Μητροπολίτου Καλαβρύτων και Αιγιαλείας σε κληρικούς και λαϊκούς, θα αναδείξουμε όσο μπορούμε από τη θέση μας το θέμα που τίθεται. Είναι αλήθεια πως διακατέχεται από τη βαθιά συναίσθηση της ευθύνης για την πορεία της πνευματικής πρωτίστως και κοινωνικής μας ζωής, απέναντι σε φαινόμενα διχασμού του ποιμνίου στους κόλπους της Εκκλησίας.

Το να διαβάζουμε τα σημεία των καιρών είναι δείγμα ότι δεν ανήκουμε στη μερίδα των υποκριτών της εποχής μας, σύμφωνα με τα λόγια του Κυρίου μας «Ὑποκριταί, τό μέν πρόσωπον τοῦ οὐρανοῦ γινώσκετε διακρίνειν, τά δέ σημεῖα τῶν καιρῶν οὐ δύνασθε γνῶναι;». Η εξέταση των σημείων των καιρών είναι λόγος από τη διδασκαλία του Κυρίου και κατά τον ιερό Χρυσόστομο, οι Ιουδαίοι «τό μέγιστον σφάλμα ἐσφάλησαν», ακριβώς, επειδή δεν εξέταζαν τα σημεία των καιρών. Αν εξέταζαν τα σημεία των καιρών, δε θα είχαν απορρίψει τον Ιησού Χριστό και δε θα επρόκειτο να προσκυνήσουν στο μέλλον τον Αντίχριστο. Mας δόθηκαν τα σημεία των καιρών ώστε, όταν αυτά θα συμβαίνουν να μην τα βλέπουμε ως παράξενα και τρομακτικά. Αντίθετα, να είμαστε προετοιμασμένοι, να τηρούμε τη σωστή στάση και να γρηγορούμε για να μη μετακινηθούμε από την Πίστη.

Πώς να μην ταράξει τα ύδατα ο Επίσκοπος που ταπεινά αγρυπνά και με την προσευχή του «κατεβάζει» τα σύμπαντα και ενώ πονάει η ψυχή και θλίβεται βαθύτατα, έχει το σθένος η καρδιά του να μιλάει με ευθύτητα! 

Έτσι λοιπόν, βλέποντας τα σημεία των καιρών ο Επίσκοπος Αμβρόσιος σπεύδει να μας αφυπνίσει, να μας νουθετήσει και να μας προφυλάξει από τις συνέπειες της απιστίας και της βλασφημίας απέναντι στο Πανάγιο πρόσωπο του Κυρίου μας. Τα σημεία για τα οποία μιλούσε ο Χριστός στους Ιουδαίους είχαν πνευματικό νόημα, γιατί μαρτυρούσαν για τον ίδιο ότι είναι τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος. Και στις μέρες μας, δίνονται αντίστοιχα σημεία που αποδεικνύουν ότι: «Ἰησοῦς Χριστός χθές καί σήμερον ὁ αὐτός καί εἰς τούς αἰῶνας». (Εβρ. 13,8)

Τα αντιλαμβάνονται αυτά τα σημεία οι πιστοί ανάλογα με την καθαρότητα της καρδιάς τους, που εξαρτάται από την τήρηση των εντολών του Χριστού, αλλά και όσοι, μπορούν και αναγνωρίζουν την πνευματική διάσταση των γεγονότων. Όσοι αγαπούν τον Χριστό και φυλάττουν τις εντολές του, όπως ο ίδιος είπε: «ὁ ἔχων τάς ἐντολάς μου καί τηρῶν αὐτάς, ἐκεῖνός ἐστιν ὁ ἀγαπῶν με· ὁ δέ ἀγαπῶν με ἀγαπηθήσεται ὑπό τοῦ πατρός μου, καί ἐγώ ἀγαπήσω αὐτόν καί ἐμφανίσω αὐτῷ ἐμαυτόν». (Ιω. 14,21).

Μήπως, σήμερα δεν είναι σημείο η χρήση της μάσκας εντός του Ιερού Ναού, από τον φόβο της μετάδοσης του ιού; Σημείο δεν είναι η αποστασιοποίηση των πιστών από την ιερή προσκύνηση των αγίων εικόνων και των αγίων λειψάνων, του ασπασμού με ευλάβεια στο χέρι του ιερέως, τη λιτάνευση των θαυματουργών αγίων εικόνων, με τα οποία λαμβάνουμε τη χάρη του Τριαδικού Θεού; Σημείο δεν είναι η αμφισβήτηση της μετάληψης της Θείας Κοινωνίας, που κρίνεται ως επικίνδυνη για τη μετάδοση του κορωνοϊού; Σημείο είναι ο κατατρεγμός των πιστών, τα πρόστιμα, το κλείσιμο των ιερών ναών, ο περιορισμός των προσερχομένων εντός αυτών, η απαγόρευση των λιτανειών, η επέλαση των θεομηνιών και τόσα ακόμη, που πρόκειται να έρθουν… 

Μας τα αποκαλύπτει λοιπόν ο Θεός, δια των δικών Του Ποιμένων, ώστε να αντιληφθούμε τα αίτια, να γνωρίσουμε την δική μας πνευματική κατάσταση και την συνολική πνευματική κατάσταση της κοινωνίας και να έρθουμε σε μετάνοια. Η γενικευμένη αποστασία και αμετανοησία εκφράζεται και με αντίχριστους νόμους από τους πολιτικούς. Έλεγε ο άγιος Παΐσιος ότι «το να ενδιαφέρεται κανείς τώρα και να ανησυχεί για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται το έθνος μας είναι Ομολογία, γιατί η Πολιτεία τα βάζει με τον Θείο Νόμο. Ψηφίζει νόμους ενάντιους στον Νόμο του Θεού». Έτσι λοιπόν, όσοι ακούν τη φωνή του Θεού και της συνείδησης θα αντιδράσουν στους ανθρώπινους νόμους και θα επέλθει ο διχασμός ανάμεσα στους πιστούς και σε αυτούς που θα συμμορφώνονται με τους αντίχριστους νόμους. 

Ας επικεντρωθούμε σε ένα από τα σημεία των καιρών, όπως το επιθυμεί ο Επίσκοπός μας κ. Αμβρόσιος, τη χρήση της μάσκας μέσα στον Ορθόδοξο Ιερό Ναό. Υποχρεωτικά η μάσκα στον πιστό, για να εισέλθει στον Ι. Ναό λέει, η πολιτεία και το εφαρμόζει η Ιεραρχία. Πόσοι από την Ιεραρχία μας είπαν ότι δε συμφωνούν; 

Πόσοι έκαναν Ομολογία; Πόσοι είπαν; «Μη φοράτε μάσκα, φυλακίζει την πίστη»! Είναι απιστία και άρνηση του Χριστού. Είναι βλασφημία στον Πανάγιο Τριαδικό Θεό. Είναι βλασφημία στο άγιο Πνεύμα, απιστία και ασέβεια. Είναι προσβολή στην Ορθόδοξη Πίστη και ζωή. Αλλοίωση και γελοιοποίηση της Ορθόδοξης λατρείας. Μασκοφορεμένη ασέβεια και βλασφημία του Χριστού. Πόσοι είπαν; Τα παιδιά σας να μη βάλουν ποτέ τους μάσκα! Είναι προτιμότερο να μείνουνε λίγους μήνες χωρίς γράμματα! Είναι απιστία, εικονομαχία, Θεοτοκομαχία και αγιομαχία, αίρεση της μόλυνσης από τα Ιερά και τα Θεία. Είναι μια απαξίωση του ανθρωπίνου προσώπου. Απαξίωση τοῦ κατ’ εἰκόνα. Είναι πρωτίστως βλασφημία του Θεού. Παραβίαση της εντολής που λέγει ότι «ἀνακεκαλυμμένῳ προσώπω» να λατρεύουμε τον Θεό. Παραβίαση του 62ου Κανόνα της Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου που απαγορεύει να φοράμε προσωπεία. Πόσοι είπαν; Κανείς να μη φορέσει μάσκα στην εορτή της Παναγίας μας! Η Μητέρα μας θέλει να δει τα πρόσωπά μας. Θέλει να δει την πίστη μας. Θέλει να μας ασπαστεί. Θέλει να μας ευλογήσει. Σε αγαπάμε Παναγία μου, και είμαι σίγουρος ότι τα παιδιά σου, θα σου δώσουμε αυτή τη χαρά! Πόσοι είπαν; Φοράμε την Ορθοδοξία και τον Χριστό στο πρόσωπο και την καρδιά μας.

Ελάχιστοι, μια χούφτα, αλλά παλικάρια του Χριστού μας με αγνή και καθαρή την ψυχή! Ομολογητές της Πίστεώς μας!

Στους σημερινούς Επισκόπους, που μοιάζουν με τους Φαρισαίους της εποχής του Χριστού, μην κάνουμε αδιάκριτη υπακοή σαν τα άλογα πρόβατα στους παράνομους τυράννους και στους Αρχιερείς της αισχύνης, της εποχής του Προφήτου Ηλιού. Υπάρχει και η αγία ανυπακοή στους Αρχιερείς του Οικουμενισμού, που τολμούν και εξισώνουν τη μία και μόνη Αλήθεια του Χριστού με τις αιρέσεις, ονομάζοντας τις αιρέσεις «εκκλησίες» και αφήνουν την αμφιβολία και την ιδέα ότι μπορεί ο πιστός να μολυνθεί από τον ιό μέσα στον Ιερό Ναό ή από τον συμπροσευχόμενο πιστό Ορθόδοξο αδελφό. Πώς είναι δυνατόν να εξομοιώνουν τον Ιερό Ναό με μία αίθουσα συναθροίσεων και τον βαπτισμένο Ορθόδοξο πιστό και μοναχό να τον εξισώνουν με τον αιρετικό που στερείται χάρη από άγια Μυστήρια, και χάνει τη σωτηρία. Κι όταν ο Ορθόδοξος πιστός αντιδρά να του μιλούν με τρόπο ειρωνικό και απαξιωτικό. 

Έτσι λοιπόν, έχει επέλθει και συντηρείται ο διχασμός ανάμεσα στους υπέρμαχους για τη χρήση της μάσκας και μέσα στο ναό και έξω από τον ναό και στους παραδοσιακά πιστούς που με Πίστη στον Θεό, έχουν εναγκαλιστεί την αγιοπατερική θέση και αγωνίζονται πρωτίστως για την καθαρότητα της ψυχής και δευτερευόντως για την υγεία του σώματος.

Η εικόνα αυτή μεταφέρεται και στην κοινωνία, στην ιατρική και την επιστημονική κοινότητα, στον χώρο εργασίας, στον χώρο της παιδείας και στην οικογένεια. Δεν αλλάζει κάτι, έχει να κάνει με την πίστη και με την επιστημονική γνώση που υπηρετεί τον άνθρωπο και όχι τις κάθε αντίχριστες πολιτικές και σκοπιμότητες. Είναι θέμα ελευθερίας και επιλογής του αυτεξουσίου μας, ή είμαστε πιστοί ή δεν είμαστε. Όπου κι αν βρεθούμε τον ίδιο εαυτό κουβαλάμε, από εμάς εξαρτάται εάν θέλουμε να σώσουμε την ψυχή μας και να την δώσουμε στον Θεό. Με το ζόρι ο Θεός δε μας σώζει. Σέβεται την ελευθερία μας. 

Η χρήση της μάσκας είναι άρνηση της χάριτος του Θεού και άρνηση της παρουσίας του Θεανθρώπου Χριστού εντός του Ιερού Ναού και εντός της ψυχής του Ορθοδόξου Χριστιανού. 

Χαιρόμαστε για την Ομολογία του Μητροπολίτη πρώην Καλαβρύτων και Αιγιαλείας Αμβροσίου και του ευχόμαστε να αγιάσει ως Ομολογητής Επίσκοπος του Κυρίου:

Αδελφοί μου Κληρικοί και Λαϊκοί,

 «Στώμεν καλώς, στώμεν μετά φόβου!» Ο Θεός, ως φιλόστοργος Πατέρας, είναι Προστάτης στα παιδιά Του, τα οποία προσεύχονται ανελλειπώς, νηστεύουν, αγωνίζονται και συγχρόνως είναι έτοιμα να θυσιάσουν ακόμη και την ζωή τους, δηλ. να αναδειχθούν Νέοι Μάρτυρες, υπερασπιζόμενοι την Ορθοδοξία μας και τα δικαιώματα του Θεού στην σύγχρονη Κοινωνία των Αθέων και Μάγων Πολιτικών, οι οποίοι μας κυβερνούν!

 «Κύριε, σώσον τους ευσεβείς», κραυγάζω μέσα από τα τρίσβαθα της ταλαίπωρης Επισκοπικής καρδιάς μου!

 Εμείς ξεκαθαρίζουμε σήμερα τη θέση μας: – Εισέρχομαι στον ναό και φοράω την μάσκα;

 Αυτό σημαίνει ότι φοβάμαι μη μολυνθώ! Άρα δεν πιστεύω στη δύναμη του Χριστού! Δηλ. αρνούμαι τον Χριστό!

 + Ο πρ. Καλαβρύτων και Αιγιαλείας Αμβρόσιος

Αίγιον, 31 Αυγούστου 2020

Γράμμα στην μοναχική και άρρωστη γυναίκα Επίκαιρο: Αγίου Νικολάου, Επισκόπου Αχρίδος «Για την αυτοκτονία»

 

Αναδημοσιεύουμε από το Ιστολόγιο Κατάνυξη.

---

Επίκαιρο: Αγίου Νικολάου, Επισκόπου Αχρίδος «Για την αυτοκτονία»

Ξέρω ότι είναι δύσκολο. Πριν μερικά χρόνια πέθανε o άνδρας σου. Στενοχωριόσουν· το ξεπέρασες.

Πάντρεψες τον μοναχογιό σου· η χαρά επέστρεψε. Έπειτα σε χαροποιούσε πάρα πολύ το εγγόνι. Όμως εκείνο που αγαπούσες εσύ αγαπούσε και ο Θεός και το πήρε. Μόλις το εγγόνι σου πέταξε στον αόρατο κόσμο, αρρώστησε και η νύφη σου. Τη στέγνωσε η στενοχώρια και η λύπη κι εκείνη ακολούθησε τον γιό. Τελικά πίσω τους έφυγε κι ο μοναχογιός σου. Κι εσύ έμεινες μόνη κι έρημη. Προσπάθησες μία φορά να δηλητηριαστείς. Έμεινες ζωντανή.

Ετοίμασες έπειτα το σχοινί για να κρεμαστείς. Όμως σε ξάφνιασε η κοπέλα από τη γειτονιά. Βλέποντάς σε κάτω από το ετοιμασμένο σχοινί εκείνη σου είπε, πως άκουσε από τους γέρους, ότι η αυτοκτονία είναι αμαρτία χωρίς συγχώρεση και στους δυο κόσμους. Καλά σου είπε. Τούτη η κοπέλα σού έσωσε την ψυχή. Όντως, εκείνη είναι η μέγιστη ευεργέτριά σου στον κόσμο. Μόνο χάρη σ” εκείνη μπορείς να ελπίζεις να ιδωθείς στον άλλο κόσμο με τον γιό, τη νύφη, το εγγόνι και τον άνδρα σου…

Η Εκκλησία τού Χριστού από την αρχή αντιστάθηκε αποφασιστικά ενάντια στην αυτοκτονία ως υπέρβαρο αμάρτημα. Ο δυτικός διδάσκαλος της Εκκλησίας ο Αυγουστίνος είπε: «Όποιος αυτοκτονήσει, τούτος σκότωσε έναν άνθρωπο». Ο αυτόχειρας μ’ αυτό, λοιπόν, τοποθετείται ίσα με τον δολοφόνο. Αλλά στη δική μας ανατολική Εκκλησία η αυτοκτονία κρίνεται ακόμα πιο αυστηρά. Κατά τον δέκατο τέταρτο κανόνα του πατριάρχη Τιμοθέου ο αυτόχειρας στερείται της νεκρώσιμης ακολουθίας και του εκκλησιαστικού ενταφιασμού.

Η Ορθόδοξη Εκκλησία όρισε αυστηρή τιμωρία ακόμα και για την προσπάθεια αυτοκτονίας. Σ’ εκείνον ο οποίος προσπαθήσει να αυτοκτονήσει η Εκκλησία επιβάλλει κανόνα [να μην κοινωνήσει] δώδεκα χρόνια. Ξέρω πως εσύ θα σκαφθείς ότι αυτό είναι υπερβολικά αυστηρό. Όμως αυτή η αυστηρότητα κατάγεται από το έλεος. Σου λέω την αλήθεια: η Εκκλησία είναι τόσο αυστηρή στο θέμα τής αυτοκτονίας από καθαρό έλεος απέναντι στους ανθρώπους. Αφού η Εκκλησία έχει στο πνευματικό της θησαυροφυλάκιο την προορατική εμπειρία, ότι οι αυτόχειρες δεν μπαίνουν στο βασίλειο της αθάνατης ζωής και του αιώνιου ελέους. Και με την αυστηρότητά της η Εκκλησία θέλει να προλάβει τους ανθρώπους από την αιώνια καταστροφή. Στην Αγία Γραφή μόνο δυο άνθρωποι αναφέρονται που πήραν τη ζωή τους από τον εαυτό τους. Ο ένας είναι ο Αχιτόφελ, ο προδότης τού βασιλιά Δαβίδ, και ο δεύτερος είναι ο Ιούδας, ο προδότης τού Κυρίου Ιησού Χριστού. Ας είναι μακριά από σένα και μόνο η σκέψη να βρεθείς σ’ αυτήν την παρέα σ’ εκείνη την πλευρά του τάφου.

«Ο δε υπομείνας εις τέλος, ούτος σωθήσεται» (= όποιος αντέξει ώς το τέλος, αυτός θα σωθεί, κατά Ματθαίον 10, 22), είπε ο Κύριος. Είναι πολυάριθμες και διαφορετικές δυσκολίες που ο Θεός επιτρέπει στους ανθρώπους, αλλά ο σκοπός όλων αυτών είναι ο εξής: με την πίκρα να θεραπεύσει τις ανθρώπινες ψυχές από την αμαρτία και να τις προετοιμάσει έτσι για την αιώνια σωτηρία. Όσο και να είναι καμιά φορά δύσκολο για σένα, θυμήσου δυο πράγματα, πρώτο ότι ο ίδιος ο ουράνιος Πατέρας σου ορίζει το μέτρο των παθών, και το δεύτερο ότι Αυτός γνωρίζει τη δύναμή σου. Εάν ποτέ σου έρθει η σκέψη για αυτοκτονία, διώξε την σαν ψιθύρισμα του σατανά.

Το έλεος του Θεού να σε δυναμώσει.

Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς. Επίσκοπος Αχρίδος, ο Μέγας Χρυσόστομος των εσχάτων χρόνων.

Θυμός, στρες και μοναξιά αυξήθηκαν από την πανδημία

 

Μελέτη COH-FIT: Θυμός, στρες και μοναξιά αυξήθηκαν από την πανδημία

Σημαντική αύξηση των επιπέδων τους στρες, της μοναξιάς και του θυμού σημειώθηκε στο 2/3 των ανθρώπων από την Ελλάδα οι οποίοι συμμετείχαν σε παγκόσμια μελέτη για τις ψυχικές επιπτώσεις της πανδημίας, και μάλιστα η αύξηση αυτή ήταν διπλάσια ή τριπλάσια σε σύγκριση με άλλες χώρες.

Σύμφωνα με τα προκαταρκτικά αποτελέσματα της Παγκόσμιας Μελέτης Υγείας και Λειτουργικότητας σε Περιόδους Μεταδοτικών Λοιμώξεων (Μελέτη COH-FIT), στην οποία έχουν συμμετάσχει μέχρι στιγμής 108.000 άτομα από όλο τον κόσμο, σε ό,τι αφορά την Ελλάδα η αύξηση παρατηρήθηκε σε όλες τις ηλικιακές ομάδες των ενηλίκων που μελετήθηκαν (νεαροί ενήλικες: 18-39 ετών, άτομα μέσης ηλικίας:40-64 ετών, ηλικιωμένοι +65 έτη) αλλά οι ηλικιωμένοι ήταν αυτοί που, περίπου, στο σύνολό τους παρουσίασαν μια τέτοια σημαντική αύξηση αυτών των αρνητικών ψυχοκοινωνικών επιπτώσεων.

Οι άνδρες και οι γυναίκες δεν διαφοροποιούνταν σε αυτή την αύξηση. Στον αντίποδα αυτών των αρνητικών ψυχοκοινωνικών συνεπειών βρέθηκε μια σημαντική βελτίωση της κοινωνικά επωφελούς ή αλτρουιστικής συμπεριφοράς και πάλι στα 2/3 όσων συμμετείχαν στην έρευνα. Η σημαντική βελτίωση αφορούσε όλες τις ηλικιακές ομάδες, με τους ηλικιωμένους και πάλι να επιδεικνύουν σχεδόν στο σύνολό τους

Το συμπέρασμα το οποίο προκύπτει από την μελέτη είναι ότι η αύξηση των επιπέδων στρες, μοναξιάς και θυμού είναι διπλάσια ή και τριπλάσια στη χώρα μας συγκριτικά με τις άλλες χώρες, όπου και δεν παρατηρείται η τεράστια επιβάρυνση των ηλικιωμένων που παρατηρήθηκε στην Ελλάδα.

Από την άλλη, η βελτίωση των επιπέδων της επωφελούς κοινωνικά ή αλτρουιστικής συμπεριφοράς είναι διπλάσια ή και τριπλάσια στην χώρα μας συγκριτικά με τις άλλες χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα. Στις άλλες χώρες δεν παρατηρήθηκε το επίπεδο βελτίωσης των επιπέδων αυτής της συμπεριφοράς στους ηλικιωμένους που βρέθηκε στην Ελλάδα.

Τι έδειξε η μελέτη για τις άλλες χώρες

Τα προκαταρκτικά αποτελέσματα της μελέτης από άλλες 29 χώρες που μετείχαν δείχνουν μια σημαντική αύξηση των επιπέδων του στρες, της μοναξιάς και του θυμού, καθώς και της κοινωνικά επωφελούς συμπεριφοράς. Η σημαντική αύξηση των επιπέδων των αρνητικών ψυχοκοινωνικών επιπτώσεων κυμαινόταν περίπου από το 1/5 ως το 1/3 των συμμετεχόντων. Σε χώρες όπως η Αυστραλία, το Ιράν, Μπαγκλαντές, η Χιλή, η Βραζιλία, η Κολομβία, η Ρουμανία και η Νότια Αφρική η αύξηση αυτή των επιπέδων του στρες φτάνει στο 2/5 έως 1/2 όσων συμμετείχαν. Σημαντική αύξηση των επιπέδων θυμού βρέθηκε στα 2/5 των συμμετεχόντων στο Μπαγκλαντές, Νότια Αφρική και Βραζιλία.

Σε αρκετές χώρες η επιβάρυνση σε αρνητικά συναισθήματα ήταν μεγαλύτερη στις γυναίκες από ό,τι στους άνδρες (π.χ. Ιταλία, Ουγγαρία, Γερμανία, Πολωνία, Γαλλία, Μεγάλη Βρετανία, Ιράν, Νότια Αφρική, ΗΠΑ, Βραζιλία, Ουρουγουάη κλπ). Η βελτίωση της αλτρουιστικής συμπεριφοράς ήταν εμφανής περίπου στο 1/5 ως το 1/3 όσων συμμετείχαν, αν και υπήρχαν χώρες με πολύ χαμηλά ποσοστά βελτίωσης αυτής της συμπεριφοράς (1/10 σε Αυστραλία, Γαλλία, Ισπανία, Ιαπωνία) και κάποιες με υψηλότερα (2/5 σε Χιλή, Κολομβία και Μπαγκλαντές). Η ομάδα των ηλικιωμένων δεν φάνηκε να διαφοροποιείται ιδιαίτερα από τις άλλες δύο ηλικιακές ομάδες τόσο στην αύξηση των επιπέδων των αρνητικών ψυχοκοινωνικών επιπτώσεων όσο στην βελτίωση της αλτρουιστικής συμπεριφοράς.

Όσον αφορά τις αποτελεσματικές στρατηγικές αντιμετώπισης της πανδημίας, αυτές δεν διαφοροποιούνταν ιδιαίτερα μεταξύ των χωρών, με την άσκηση ή το περπάτημα, τη χρήση του διαδικτύου, τα χόμπι, την άμεση κοινωνική επαφή ή συναναστροφή, τη μελέτη ή τη μάθηση κάτι νέου, τα κοινωνικά μέσα δικτύωσης και τις κοινωνικές συναναστροφές από απόσταση, την εργασία στο χώρο ή στο σπίτι, την ενημέρωση για την πανδημία COVID-19, τα ΜΜΕ, τον χρόνο με ένα κατοικίδιο, καθώς και την σωματική εγγύτητα και τη σεξουαλική δραστηριότητα να αποτελούν τις κυριότερες επιλογές όσων απάντησαν στα ερωτηματολόγια. Άλλες στρατηγικές διαχείρισης, όπως η χρήση αλκοόλ ή ουσιών και τα συνταγογραφούμενα φάρμακα, είχαν πολύ μικρά ποσοστά επιλογής.

Η Μελέτη COH-FIT

Η «Παγκόσμια Μελέτη Υγείας και Λειτουργικότητας σε Περιόδους Μεταδοτικών Λοιμώξεων» (Μελέτη COH-FIT) είναι μία μεγάλη, διεθνής μελέτη για το γενικό πληθυσμό όλων των χωρών που πλήττονται από την πανδημία COVID-19. Στόχος της είναι η διερεύνηση παραγόντων που επηρεάζουν τη σωματική και ψυχική υγεία σε καιρούς μεταδοτικών λοιμώξεων και περιοριστικών μέτρων (π.χ. περιορισμός κυκλοφορίας, κοινωνική αποστασιοποίηση, καραντίνα) και την αναγνώριση προστατευτικών παραγόντων που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην ανάπτυξη στρατηγικών πρόληψης και παρέμβασης κατά την πανδημία COVID-19 αλλά και μελλοντικά, σε περίπτωση εμφάνισης άλλων καταστάσεων πανδημίας. Το ερευνητικό αυτό εγχείρημα προωθείται στην Ελλάδα, από την Β΄ Πανεπιστημιακή Ψυχιατρική Κλινική του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με πάνω από 200 ερευνητές σε ερευνητικούς φορείς και πανεπιστήμια τουλάχιστον 40 χωρών ανά την υφήλιο και υπό την αιγίδα μεγάλου αριθμού εθνικών και διεθνών επιστημονικών οργανισμών.

Οι εθνικοί συντονιστές/ερευνητική ομόδα της μελέτης COH-FIT (GR) (Ελλάδα) είναι οι: Βασίλειος-Παντελεήμων Μποζίκας MD, PhD, καθηγητής Ψυχιατρικής, διευθυντής Β’ Πανεπιστημιακής Ψυχιατρικής Κλινικής, ΑΠΘ, Αγοραστός Αγοραστός, επίκουρος καθηγητής Ψυχιατρικής, Β’ Πανεπιστημιακή Ψυχιατρική Κλινική ΑΠΘ, Έλενα Δραγκιώτη, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Σουηδίας και Κωνσταντίνος Τσαμάκης, ψυχίατρος, επισκέπτης ερευνητής στο King’s College στο Λονδίνο.

Άγιος Γαβριήλ ο δια Χριστόν Σαλός: “Όταν το κακό σε κυριεύει, πρώτα σου παίρνει το μυαλό”

 

Όταν το κακό σε κυριεύει, πρώτα σου παίρνει το μυαλό, αυτό υπογράμμιζε πάντα ο γέροντας.

Άγιος Γαβριήλ ο δια Χριστόν

Όταν το κακό σε κυριεύει, πρώτα σου παίρνει το μυαλό, αυτό υπογράμμιζε πάντα ο γέροντας.

– Σ’ ένα ναό ακούνε αγγελικές φωνές. Μπορεί να είναι αλήθεια αυτό, Γέροντα;

-Ο Θεός να μας φυλάει από τέτοιες φωνές. Όταν με τα αυτιά μας ακούμε κάτι παράξενο, είναι επικίνδυνο.

Μια γυναίκα άρχισε να χασμουριέται την ώρα που διάβαζε τον κανόνα.

Την είδε ο π. Γαβριήλ και της είπε: «Τώρα εσύ έπεσες». Της εξήγησε ότι υπάρχει ο πνευματικός πόλεμος και της έδειξε πώς πολεμούσε με τα πονηρά πνεύματα. Κι η αναπνοή του μια σταμάταγε, μια δυνάμωνε.

Μια μοναχή, γεμάτη απορία και ενδιαφέρον, ρώτησε τον π. Γαβριήλ:

-Πάτερ, πώς καταφέρνετε και πολεμάτε τον Πονηρό;

-Αυτό είναι κάτι που μαθαίνω συνεχώς εδώ και πενήντα χρόνια. Κι εσύ θέλεις να το μάθεις αμέσως; απάντησε χαμογελαστός. Κι άλλη φορά είπε:

Μερικές φορές ο άνθρωπος κάνει στον εαυτό του τέτοιο κακό, που ούτε ο εχθρός του δεν έχει σκεφτεί να του κάνει.

Παραξενεύεται ακόμη και ο ίδιος ο Πονηρός.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ. Ο ΑΓΙΟΣ ΓΑΒΡΙΗΛ (1929-1995) Ο ΔΙΑ ΧΡΙΣΤΟΝ ΣΑΛΟΣ ΚΑΙ ΟΜΟΛΟΓΗΤΗΣ

Ποιοι είναι οι τρεις Αρχάγγελοι, τι σημαίνουν τα ονόματά τους και ποιος ο σκοπός της δημιουργίας τους; 8 Νοεμβρίου, 2020

 

Η Θεία Δημιουργία διακρίνεται στην άυλη, την αόρατη και πνευματική και στην ορατή υλική. Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν οι άυλες αγγελικές δυνάμεις. Πρόκειται, σύμφωνα με την διδασκαλία της Εκκλησίας μας, για αναρίθμητες πνευματικές οντότητες τις οποίες δημιούργησε ο Θεός πριν την υλική δημιουργία (Ιώβ.38).

Η Θεία Δημιουργία διακρίνεται στην άυλη, την αόρατη και πνευματική και στην ορατή υλική. Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν οι άυλες αγγελικές δυνάμεις. Πρόκειται, σύμφωνα με την διδασκαλία της Εκκλησίας μας, για αναρίθμητες πνευματικές οντότητες τις οποίες δημιούργησε ο Θεός πριν την υλική δημιουργία (Ιώβ.38).

Η φύση των αγγέλων, όπως αναφέρεται στην Αγία Γραφή, είναι λίγο ανώτερη από τη φύση των ανθρώπων, ως πνευματικά όντα στερούνται διάκρισης γένους (Ματθ.22,30) και είναι κατά χάριν αθάνατοι. Άγγελος σημαίνει απεσταλμένος ή αγγελιοφόρος, διότι οι άγγελοι είναι επιφορτισμένοι να διαμηνύουν στους ανθρώπους τη βουλή και το θέλημα του Θεού.

Σκοπός της δημιουργίας τους, όπως και όλων των άλλων νοημόνων όντων, είναι να γίνουν και αυτοί μέτοχοι της θείας μακαριότητας. Ο Θεός της αγάπης θέλησε με τον τρόπο αυτό άγγελοι και άνθρωποι να γίνουν κατά χάριν θεοί. Πλημμυρισμένοι οι άγγελοι από τη μετοχή τους στη θεία μακαριότητα δοξολογούν αέναα τον Δημιουργό τους, ως έκφραση υπέρτατης ευγνωμοσύνης. Ψάλλουν ασίγαστα τον τρισάγιο ύμνο «Άγιος, Άγιος, Κύριος Σαβαώθ, πλήρης ο ουρανός και η γη της δόξης Αυτού», όπως είδε σε μεγαλειώδες όραμά του ο προφήτης Ησαΐας (6,2). Σημαντικό έργο επιτέλεσαν και επιτελούν οι άγγελοι στο έργο της εν Χριστώ σωτηρίας μας, καθ’ ότι είναι «λειτουργικά πνεύματα εις διακονίαν αποστελλόμενα δια τους μέλλοντας κληρονομείν σωτηρίαν» (Εβρ.1,14), σύμφωνα με τον απόστολο Παύλο.

Οι άγγελοι στον ουρανό, δηλαδή στον πνευματικό κόσμο, είναι ανυπολόγιστοι, ως προς τον αριθμό τους, «ήν ο αριθμός αυτών μυριάδες μυριάδων και χιλιάδες χιλιάδων» (Αποκ.5,11), σύμφωνα με τον ιερό συγγραφέα της Αποκάλυψης και αποτελούν εννέα τάξεις – τάγματα, ανάλογα με το έργο και τη διακονία που επιτελούν, ήτοι: Σεραφείμ, Σερουβείμ, Θρόνοι, Κυριότητες, Δυνάμεις, Εξουσίες, Αρχές, Αρχάγγελοι, Άγγελοι.

Αρχικά τα αγγελικά τάγματα ήταν δέκα, αλλά ένα από αυτά, το τάγμα του κορυφαίου αρχαγγέλου Εωσφόρου, στασίασε κατά του Θεού. Ο αρχηγός του, κυριευμένος από εγωισμό και αρχομανία, θέλησε να στήσει το θρόνο του δίπλα από το θρόνο του Δημιουργού του Θεού, να γίνει «όμοιος τω Υψίστω» (Ησ.14,14) και να λατρεύεται ως Θεός. Πάραυτα κατακρημνίστηκε στη σκοτεινή άβυσσο, μαζί με όσους αγγέλους είχαν συμμαχήσει μαζί του, αποτελώντας μια καινούργια πνευματική ομάδα άυλων υπάρξεων, «του διαβόλου και των αγγέλων αυτού» (Ματθ.25,41), των οποίων η φύση διαστράφηκε στο κακό. Έγιναν διάβολοι, εφευρέτες και φορείς του κακού, έχοντας πλέον ως έργο τους να αντιστρατεύονται το Θεό και να καταστρέφουν τα έργα Του. Το πλέον μισητό πλάσμα κατ’ αυτούς είναι ο άνθρωπος, ως το εκλεκτότερο δημιούργημα του Θεού. Ο διάβολος τον παρέσυρε στην αμαρτία και στο κακό, αυτός πασχίζει να τον καταστρέψει.
Εκτός από το όνομα του εκπεσόντος Εωσφόρου, αναφέρονται και τα ονόματα άλλων τριών κορυφαίων αγγέλων, του Μιχαήλ, του Γαβριήλ και του Ραφαήλ, τους οποίους η Αγία Γραφή ονομάζει Αρχαγγέλους, ή Αγγέλους Κυρίου, Αρχιστράτηγους των Αγγελικών Δυνάμεων και Ταξιάρχες.

Ο Αρχάγγελος Μιχαήλ αναφέρεται ως ο κορυφαίος άγγελος του Θεού και ο πλέον κραταιός. Το όνομά του σημαίνει: «Ποιος είναι δυνατός σαν το Θεό». Είναι ο πιο ένδοξος Ταξιάρχης των άυλων Αγγελικών Δυνάμεων και η παρουσία του συνδέεται με κορυφαία γεγονότα στην ιστορία του κόσμου και της σωτηρίας μας. Είναι ο Μέγας εκείνος Αρχάγγελος, ο οποίος φώναξε το «Στώμεν καλώς», στην απέραντη στρατιά των αγγέλων, κατά την πτώση του Εωσφόρου, προτρέποντάς τους να μείνουν σταθεροί και αγαθοί, στην υπηρεσία του Θεού. Παρουσιάζεται πολλές φορές στην Αγία Γραφή, ως απεσταλμένος του Θεού. Παρουσιάστηκε στον Αβραάμ, κατά τη θυσία του Ισαάκ, στον Λωτ, σώζοντας αυτόν και την οικογένειά του κατά την καταστροφή των Σοδόμων και των Γομμόρων. Αυτός προπορεύονταν κατά την έξοδο των Ισραηλιτών από την Αίγυπτο και αργότερα παρουσιάστηκε στον Ιησού του Ναυή, καθώς και στον εθνικό μάντη Βαλαάμ.

Αλλά και στην ιστορία της Εκκλησίας μας παρουσιάστηκε πολλές φορές ποιώντας εξαίσια θαύματα. Το πιο γνωστό απ’ όλα είναι το εν Χώναις θαύμα, στις Κολοσσές της Φρυγίας προστάτεψε τους Χριστιανούς από την εκτροπή ορμητικού ποταμού, που έστρεψαν οι ειδωλολάτρες κατά της πόλεως. Ο Μέγας Αρχάγγελος άνοιξε τεράστιο χάσμα στη γη, το οποίο κατάπιε τον φονικό ποταμό!

Ο έτερος Μέγας Αρχάγγελος είναι ο Ταξιάρχης Γαβριήλ. Το όνομά του σημαίνει «άνθρωπος Θεού». Αναφέρεται και αυτός πάμπολλες φορές στην Αγία Γραφή ως διαμηνυτής του θελήματος του Θεού στους ανθρώπους. Στην Παλαιά Διαθήκη αυτός παρουσιάστηκε ως εξηγητής του ονείρου του Δανιήλ (Δαν.8,16). Αυτός φανέρωσε στον ίδιο προφήτη ότι μετά από τετρακόσια ενενήντα επτά χρόνια θα έρθει ο Μεσσίας (Δαν.9,21-25). Αλλά κυρίως ο Γαβριήλ έδρασε στην Καινή Διαθήκη. Αυτός πληροφόρησε τον Ζαχαρία για τη γέννηση του Ιωάννου Προδρόμου. Αυτός έφερε τη χαρμόσυνη είδηση στην Παρθένο Μαρία για την ενανθρώπηση του Σωτήρα του κόσμου. Αυτός απότρεψε τον Ιωσήφ να μην παρατήσει την Θεοτόκο, όταν έμαθε ότι ήταν έγκυος. Αυτός προειδοποίησε την Αγία Οικογένεια να φύγει στην Αίγυπτο. Αυτός κύλισε το λίθο του μνήματος και έφερε το μήνυμα της Αναστάσεως στις Μυροφόρες.

Ο τρίτος Αρχάγγελος ο Ραφαήλ αναφέρεται μόνο στην Παλαιά Διαθήκη, ως βοηθός και συνοδός του δίκαιου Τωβία (Τωβίτ12,15) και το όνομά του σημαίνει: «Ο Θεός θεραπεύει».

Πίστη της Εκκλησίας μας είναι ότι ο κάθε άνθρωπος έχει το φύλακα άγγελό του, ο οποίος, ως στοργικός αδελφός μας προστατεύει μέρα και νύκτα από τους κινδύνους που μας περιβάλλουν και από τις παγίδες του πονηρού. Οι άγιοι άγγελοι θα είναι παρόντες κατά τη μεγάλη Κρίση (Ματθ.25,31), πλαισιώνοντας τη δόξα του Χριστού και αδιάψευστοι μάρτυρες της δίκαιης κρίσης Του. Η Εκκλησία μας τιμά τους αγίους αγγέλους, αφιερώνοντάς τους την πρώτη ημέρα της εβδομάδος τη Δευτέρα. Τιμά δε ιδιαιτέρως τους Αρχαγγέλους στις 8 Νοεμβρίου.

Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς: Ποιοι είναι οι επτά αρχηγοί των αγγελικών δυνάμεων

8 Νοεμβρίου, 2020

orthodoxia.online

Η Αγία Γραφή δίνει σαφή και ακράδαντα μαρτυρία ότι οι άγγελοι ακαταπαύστως επικοινωνούν με τούτο τον κόσμο.

| Ποιοι είναι οι επτά αρχηγοί των αγγελικών δυνάμεων

Η Ιερά Παράδοση της Ορθοδόξου Εκκλησίας μάς διδάσκει τα ονόματα των επτά αρχηγών των αγγελικών δυνάμεων: Μιχαήλ, Γαβριήλ, Ραφαήλ, Ουριήλ, Σαλαθιήλ, Ιεγουδιήλ και Βαραχιήλ (ενίοτε συμπληρώνεται και ένας όγδοος, ο Ιερεμιήλ).

«Μιχαήλ» στην Εβραϊκή γλώσσα σημαίνει «ποιός είναι όμοιος με τον Θεό;» (τις ως ο Θεός ημών;). Ο άγιος Αρχάγγελος Μιχαήλ απεικονίστηκε ήδη από τους πρώτους χριστιανούς ως στρατηγός, ο οποίος κρατάει στο δεξί χέρι του δόρυ, με το οποίο επιτίθεται στον Εωσφόρο, τον Σατανά, και στο αριστερό του χέρι κρατά ένα πράσινο κλαδί φοίνικα.

Στην κορυφή του δόρατος υπάρχει μια λινή κορδέλα με κόκκινο σταυρό. Ο Αρχάγγελος Μιχαήλ θεωρείται ως ο φρουρός της Ορθοδόξου πίστεως, ο οποίος μάχεται κατά των αιρέσεων.

«Γαβριήλ» σημαίνει «Άνθρωπος του Θεού», η «ισχύς του Θεού». Είναι ο αγγελιαφόρος των μυστηρίων του Θεού, ιδιαιτέρως δε της Ενσαρκώσεως του Θεού και όλων των σχετικών με αυτήν μυστηρίων. Απεικονίζεται συνήθως κρατώντας στο δεξί χέρι του φανάρι με φωτισμένη λαμπάδα και στο αριστερό του χέρι έναν καθρέφτη από πράσινο ίασπη. Ο καθρέφτης σηματοδοτεί τη σοφία του Θεού ως ένα κρυμμένο μυστήριο.

«Ραφαήλ» σημαίνει «Θεία θεραπεία» ή «Θεός ο θεραπευτής» (Τωβίτ 3, 17 και 12, 15). Ο Ραφαήλ απεικονίζεται να οδηγεί με το δεξί χέρι του τον Τωβίτ (ο οποίος κρατάει ένα ψάρι αλιευμένο στον Τίγρη ποταμό) και με το αριστερό μία αλαβάστρινη ιατρική θήκη.

«Ουριήλ» σημαίνει «Πυρ του Θεού», ή «Φως του Θεού» (Γ΄ Έσδρας 3,1 και 5,20). Απεικονίζεται να κρατάει ένα σπαθί κατά των Περσών στο δεξί χέρι του και μια πύρινη φλόγα στο αριστερό,

«Σαλαθιήλ» σημαίνει «πρεσβευτής προς τον Θεό» (Γ΄ Έσδρας 5, 16), Απεικονίζεται με χαμηλωμένο το πρόσωπο και τα μάτια του, κρατώντας τα χέρια του στο στήθος σε στάση προσευχής.

«Ιεγουδιήλ» σημαίνει «αυτός που δοξάζει τον Θεό». Απεικονίζεται με χρυσό στεφάνι στο δεξί του χέρι και τριπλό μαστίγιο στο αριστερό.

«Βαραχιήλ» σημαίνει «Ευλογία του Θεού». Απεικονίζεται να κρατά στο χέρι του λευκό τριαντάφυλλο κοντά στο στήθος του.

«Ιερεμήλ» σημαίνει «εξύμνηση του Θεού». Τιμάται ως εμπνευστής υψηλών σκέψεων, που ανυψώνουν τον άνθρωπο προς τον Θεό (Γ΄ Έσδρας 4, 36).

Ύμνος στους Αγίους αρχιστρατήγους και τις λοιπές ουράνιες Δυνάμεις

Ουράνιοι Αρχιστράτηγοι,
εσείς που άνωθεν επιβλέπετε με μεγάλη στοργή,
σκεπάστε μας με τις φτερούγες σας,
προστατέψτε μας με τη δύναμή σας.

Είσαστε οπλισμένοι με τη δύναμη του Θεού,
στεφανωμένοι με τη δόξα Του,
κρατάτε πύρινες ρομφαίες
για να θερίζετε τους δαίμονες.

Αστραπιαία, σαν ακτίνες φωτός
διασχίζετε τα σύννεφα,
τα σύννεφα του αέρα, όπου δίνετε μάχες,
παλεύοντας υπέρ του Θεού.

Ακούραστοι, άγρυπνοι φρουροί, χαριέστατοι,
ακαταπαύστως υπερίπτασθε
πάνω από τους ανθρώπους και όλη την κτίση,
πάνω από αναρίθμητους κόσμους.

Όλες οι κραταιές στρατιές του ουρανού
– οι ενάρετες λεγεώνες
με τα αγαθοποιά τάγματα των αγγέλων –
δικές σας είναι,
αδελφοί μας, κατά τον κοινό μας Πλάστη!

Θείοι αρχιστράτηγοι των ουρανίων Δυνάμεων,
οδηγήστε μας εκεί όπου πρέπει να αρθούμε,
στον θρόνο του Υψίστου Θεού,
ο Οποίος τα πάντα δημιούργησε εκ του μηδενός!

Διακονία του πιστού ως εθελούσια θυσία του εγωισμού του Μητροπολίτου Καισαριανής, Βύρωνος και Υμηττού Δανιήλ

 

Στην βίωση της ευαγγελικής ζωής και διδασκαλίας η υπηρεσία των αδελφών μας χαρακτηρίζει τη γνησιότητα της πνευματικότητας των πιστών.

Ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός με λόγια και με έργα έδειξε το μεγαλείο τού να υπηρετείς τον άλλο. Οι μαθητές Του μαρτυρούν ότι: 

α΄. Ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός στην επίγεια ζωή Του «διήλθε ευεργετών και ιώμενος» (Πράξεων ι΄ 38), ευεργέτησε όχι μόνο Ιουδαίους αλλά και ειδωλολάτρες, όπως π.χ. τον δούλο του Εκατόνταρχου, (Ματθαίου η΄ 5 κ.εξ) και την θυγατέρα της Χαναναίας, (Ματθαίου ιε΄ 22) εξαίροντας και επαινώντας μάλιστα την πίστη Τους, την οποία αποτίμησε ως μεγαλύτερη από την πίστη των Ιουδαίων, που είχαν καλλιεργηθεί και προετοιμασθεί για την έλευσή Του.

«Αυτός τας ασθενείας ημών έλαβε και τας νόσους εβάστασε» (Ματθαίου η΄ 17).

β΄. Με την παραβολή του Καλού Σαμαρείτη (Λουκά ι΄ 33 και εξής), ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός αναδεικνύει ότι η περιποίηση του περιπεσούντος στους ληστές από τον Σαμαρείτη, που δεν εθεωρείτο και ακραιφνής πιστός από τους Ιουδαίους, που έπλυνε τα τραύματα του πληγωμένου ανθρώπου, τον μετέφερε με το υποζύγιό του στο πανδοχείο για να συνέλθει και κατέβαλε το απαιτούμενο ποσό στον ιδιοκτήτη του πανδοχείου, έδειξε ότι ενήργησε από έλεος που κατά τον άγιο Γρηγόριο Νύσσης το έλεος είναι επίτασις (κορύφωση) της αγάπης (Γρηγορίου Νύσσης, Λόγος ε΄. Στους Μακαρισμούς. PG 44, 1252). Γι’ αυτό και ο Θεός είναι ο Μόνος Ελεήμων.

Ο πιστός υπηρετεί τους πάντες χωρίς καμία διάκριση.

γ΄. Ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός την παραμονή του θανάτου Του στο υπερώο της Ιερουσαλήμ, ταπεινούμενος άκρως, ζώσθηκε το λέντιο (την ποδιά) και βαστάζοντας τη λεκάνη έσκυψε και έπλυνε τα πόδια των Μαθητών Του. Οταν τελείωσε το νίψιμο, τους ρώτησε:

«Γινώσκετε τι πεποίηκα υμίν; υμείς φωνείτέ με, ο Διδάσκαλος και ο Κύριος, και καλώς λέγετε· ειμί γαρ. ει ούν εγώ ένιψα υμών τους πόδας, ο Κύριος και ο Διδάσκαλος, και υμείς οφείλετε αλλήλων νίπτειν τους πόδας» (Ιωάννου ιγ΄ 12-14).

Ετσι αναγνωρίζονται οι μαθητές του Ιησού Χριστού.

δ΄. Ανάμεσα στους λόγους που εξεφώνησε, οι Μαθητές Του μάς διέσωσαν και κατέγραψαν δύο πολύ χαρακτηριστικούς για το θέμα μας.

Ο Ευαγγελιστής Λουκάς τοποθετεί στη διάρκεια του Μυστικού Δείπνου τη συζήτηση που έγινε μεταξύ των 12 Μαθητών για το ποιος είναι πρώτος, δηλαδή ανώτερος από τους άλλους.

Στη συζήτηση παρενέβη και ο Κύριος, που τους ερώτησε “ποιος θεωρείτε ότι είναι ανώτερος, αυτός που κάθεται στο τραπέζι και τρώγει ή αυτός που τον υπηρετεί”; Στη ρητορική αυτή ερώτησή Του απάντησε ο Ιδιος λέγοντας, ότι “θεωρώ ανώτερο αυτόν που υπηρετεί, όπως συμβαίνει με Μένα που αν και είμαι ο Κύριος και ο Διδάσκαλος, είμαι ανάμεσά σας ο υπηρέτης” (Λουκά κβ΄ 22-27).

Ενας άλλος Ευαγγελιστής, ο Ματθαίος, μας παρέδωσε την τοποθέτηση του Κυρίου μας Ιησού Χριστού για το πώς αναδεικνύεται το μεγαλείο και η ανωτερότητα ενός ανθρώπου, λέγοντας ότι το μεγαλείο ενός ανθρώπου δεν εξαρτάται από την κοινωνική θέση του, ούτε από τα αξιώματά του, ούτε από την εξουσία που διαχειρίζεται και μάλιστα με αυθαιρεσίες και τυραννικότητα, αλλά από την υπηρεσία που προσφέρει και τις θυσίες στις οποίες υποβάλλεται, όπως συμβαίνει με τον Ιδιο που «ουκ ήλθε διακονηθήναι, αλλά διακονήσαι και δούναι την ψυχήν αυτού λύτρον αντί πολλών» (Ματθαίου κ΄ 28).

ε΄. Μ’ αυτό το πνεύμα κι αυτό το κριτήριο θα κριθούν “οι άνθρωποι που υπηρέτησαν τους αδελφούς τους και μάλιστα αυτούς που είχαν ανάγκη” (Ματθαίου κε΄ 31-46).

«Αλλα θέλω και άλλα κάνω πώς να σου το πω...;»

 

Γράφει ο π.Αντώνιος Χρήστου 

 

Εισήλθαμε  στην πνευματική περίοδο του Δεκαπενταυγούστου και να εορτάσουμε το Πάσχα του Καλοκαιριού, δηλαδή την εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Εχουμε όμως μέρες να μιλήσουμε για αυτό σε κάποιο επόμενο άρθρο μας. Επομένως στο σημερινό αποφασίσαμε να ασχοληθούμε με ένα θέμα που πιστεύουμε ότι απασχολεί πολλούς, βαθιά πνευματικό, και έχει να κάνει με τον συνδυασμό της βούλησης του ανθρώπου και τη δύναμη της συνήθειας! Πράγματι είναι πολύ περίεργο ενώ γνωρίζουμε το καλό, ξέρουμε τι είναι σωστό, ξέρουμε τι μας ωφελεί και τι όχι, παρ’ όλα αυτά στην πράξη επιλέγουμε και υιοθετούμε το λανθασμένο, το αμαρτωλό και το επιβλαβές. Γιατί συμβαίνει αυτό; Πού οφείλονται αυτά θα εξηγήσουμε στις παρακάτω γραμμές, ακολουθήστε μας...!

 

Ο τίτλος του άρθρου μας είναι δανεισμένος από το γνωστό τραγούδι του Σωκράτη Μάλαμα «Πριγκιπέσα» και είναι καίριος για το θέμα που επιλέξαμε. Φυσικά μπορεί να ερμηνευθεί ανάλογα με την οπτική γωνία που προσεγγίζει τον στίχο κανείς, αλλά εμείς θα το πάρουμε με την πνευματική έννοια και οπτική γωνία. Είναι γεγονός ότι τόσο από την έμφυτη συνείδησή μας, όσο και από τη διδασκαλία της Εκκλησίας και την προσωπική μελέτη και καλλιέργεια του καθενός, ξέρουμε ποιο είναι το θέλημα Του Θεού στη ζωή μας. Ο Κύριος είναι ο δημιουργός μας, αυτό σημαίνει ότι ξέρει την πραγματική φύση μας και τις οντολογικές μας προδιαγραφές και γι’ αυτό ό,τι έχει διδάξει, έχει να κάνει με την πραγματική φύση μας και την πραγματική μας ωφέλεια.

Αυτό το γεγονός είναι η βασική διαφορά από οποιαδήποτε άλλη πίστη, θρησκεία, σύστημα διδασκαλιών και φιλοσοφιών του κόσμου. Η τήρηση των εντολών Του Θεού δεν έχει να κάνει βέβαια μόνο με την οντολογική μας κατασκευή και προοπτική, κυρίως έχει να κάνει με την αγάπη  που έχουμε ή θα έπρεπε να έχουμε για τον Θεό. Το λέει ο ίδιος ο Κύριος: «Αν μ᾽ αγαπάτε, τηρήστε τις εντολές μου» (Ιω. 14, 15) και μάλιστα μας υποδεικνύει και τον τρόπο: «και αγαπήσεις Κύριον τον Θεόν σου εξ όλης της καρδίας σου και εξ όλης της ψυχής σου και εξ όλης της διανοίας σου και εξ όλης της ισχύος σου. αύτη πρώτη εντολή. 31 και δευτέρα ομοία, αύτη· αγαπήσεις τον πλησίον σου ως σεαυτόν. μείζων τούτων άλλη εντολή ουκ έστι» (Μρ. ιβ΄ 29-31). Αρα όταν πραγματικά αγαπούμε τον Θεό το κάνουμε για να είμαστε σε κοινωνία μαζί Του και όχι για να μην πάμε στην κόλαση, ούτε να πάρουμε μισθό στον παράδεισο, ούτε για να μας χορηγεί ο Θεός μόνο αυτά που επιθυμούμε, όπως υγεία και πολλά υλικά αγαθά, αλλά ακόμη και ό,τι επιτρέπει ο ίδιος για εμάς, άσχετα αν στην πράξη είναι δυσκολίες κατά κόσμον και δοκιμασίες.

Ομως τα πράγματα στον κόσμο, αλλά και στον ίδιο μας τον εαυτό, δυστυχώς δεν είναι ιδανικά. Υπάρχει η αίσθηση του καλού που ξεχωρίζεται από το κακό, αλλά δεν είναι πάντα ξεκάθαρο στη γεμάτη σύγχυση εποχή μας. Εχουμε αναφέρει και σε παλαιότερο άρθρο μας, ότι στις μέρες το κακό δεν παρουσιάζεται ως κακό, αλλά ως καλό και σύγχρονο και ωφέλιμο και εδώ είναι το επικίνδυνο. Εδώ το καλό, π.χ. τα φάρμακα, αν δεν τα πάρουμε σε σωστή αναλογία ή με εντολή γιατρού μπορούν να γίνουν ακόμη και φονικά για τον άνθρωπο, πόσο μάλλον όταν υιοθετώντας το κακό, έστω από εξαπάτηση και σύγχυση. Ο εκλεκτός αδελφός, φίλος και συμφοιτητής π. Ιάκωβος Κανάκης, Πρωτοσύγκελλος της Μητροπόλεως Γόρτυνος και Μεγαλουπόλεως, σε ένα δικό του ανάλογο άρθρο απαντά γιατί, ενώ ξέρουμε το καλό κάνουμε το κακό και θα το δανειστούμε για τις ανάγκες του άρθρου μας: «Ομως υπάρχουν και τρείς παράγοντες που μας παρακινούν στο να κάνουμε το κακό. Αυτοί είναι «τα πάθη μας, οι δαίμονες και η κακή προαίρεση». α) Ως προς τα πάθη, είναι αυτά που υπάρχουν μέσα μας, «κρύβονται» πίσω από πράγματα και συμπεριφορές και παρουσιάζονται ως φυσικά. Η μη εγκράτεια στις ηδονές του βίου σχετίζεται με αυτά. Η συνήθεια σε απολαύσεις δίνει στο πάθος τη δυνατότητα να αποκτά δικαιώματα. Το πάθος δεν γίνεται μόνο η δεύτερη φύση, αλλά «κολλάει» δυνατά στην ύπαρξη και γίνεται η ίδια μας η φύση. Επίσης, η έντονη οργή ή η αδικαιολόγητη λύπη εναντίον αυτού που μας πρόσβαλε ή μας ζημίωσε, οδηγεί στο κακό. Η ύπαρξη και ανάπτυξη των παθών γίνεται αιτία να «θρονιάζει» και να «βασιλεύει» το κακό, να μην «βλέπεις» καν το αγαθό και έτσι η καρδιά να γίνεται «σπήλαιο ληστών». β) Οι «εκπεσόντες άγγελοι», οι δαίμονες δηλαδή, είναι αυτοί που κινούν τον άνθρωπο προς το κακό, εκμεταλλευόμενοι τα προαναφερθέντα πάθη. Οι δαίμονες εκμεταλλευόμενοι την αδιαφορία που δείχνουμε για την ύπαρξη των παθών μας, μας επιτίθενται ξαφνικά με μεγάλη σφοδρότητα, διεγείροντάς τα. Το έργο τους το κάνουν κρυφά και δόλια. Τέλος, γ) το τρίτο που παρακινεί στο κακό, είναι η κακή προαίρεση. Ενώ δηλαδή ξέρουμε ποιο είναι το σωστό, επιλέγουμε το πονηρό. Το προτιμάμε γιατί είναι πιο αρεστό στην πεσμένη φύση μας».

 

Επομένως αδελφοί μου, αν όντως θέλουμε να απαλλαγούμε από το κακό, αν όντως θέλουμε να πράττουμε το καλό και το αγαθό στη ζωή μας, αξίζει να πολεμήσουμε τα πάθη και τις αδυναμίες μας, τον διάβολο και την κακή μας προαίρεση μετατρέποντάς τη σε καλή. Τέλος αξίζει να ξέρουμε ότι ζούμε έναν συνεχή αόρατο πόλεμο. Η Εκκλησία  μάς προετοιμάζει και μας δίνει τα όπλα από το βάπτισμα και το χρίσμα για να αντεπεξέλθουμε. Οσο είμαστε στο ασφαλές καταφύγιο της χάρης Του Θεού και της Εκκλησίας μας, τα πράγματα θα είναι νικηφόρα και θα αξιωθούμε το στεφάνι της νίκης που το έχουν όλοι οι Αγιοι της Εκκλησίας μας. Οταν όμως δεν έχουμε συνείδηση αυτού του αοράτου πολέμου ή αδιαφορούμε και δικαιολογούμε τα πάθη και τις αμαρτίες μας, τότε δυστυχώς θα έχουμε και τις συνέπειες της αμαρτίας. Οπως λέει ο Απόστολος Παύλος: «Τα γαρ οψώνια της αμαρτίας θάνατος, το δε χάρισμα του Θεού ζωή αιώνιος εν Χριστώ Ιησού τω Κυρίω ημών» (Ρωμ. στ΄ 23). Δηλαδή σε απλή μετάφραση: «Διότι ο μισθός που πληρώνει η αμαρτία είναι θάνατος, ενώ το δώρο του Θεού είναι ζωή αιώνιος διά του Χριστού Ιησού του Κυρίου μας». Ας επιλέγουμε αδελφοί το καλό και ας νικάμε την αδυναμία του εαυτού μας να επιλέγει το κακό, σαν τους εθισμένους τοξικομανείς που ζητούν όλο και ισχυρότερη δόση και στο τέλος οδηγούνται στον θάνατο, φθείροντας την υγεία και της ψυχής και του σώματος! Ετσι δεν είμαστε κύριοι του εαυτού μας, αλλά υποχείρια των επιθυμιών μας ξεκάθαρα!

Το «Δίκιο» μας πόσο δίκαιο είναι; Γράφει ο π.Γεώργιος Δορμπαράκης

 

 Γράφει ο π.Γεώργιος Δορμπαράκης

Δεν αναφερόμαστε μόνο στην κοινή διαπίστωση ότι κάθε άνθρωπος στον κόσμο, εκ των πραγμάτων λόγω της ατέλειάς του έχει περιορισμένο νου και συνεπώς θεάται μόνον ένα τμήμα της πραγματικότητας – πάντοτε θα του διαφεύγει το όλον, το οποίο κατανοεί μόνον ο Δημιουργός επειδή Του ανήκει – αλλ’ ούτε και στην κοινή εξίσου αποδοχή ότι κάθε άνθρωπος, ενώ μετέχει της ίδιας με όλους ανθρώπινης φύσης, ζει τη φύση του αυτή με έναν διαφορετικό τρόπο – ό,τι συνήθως ονομάζουμε προσωπικότητα. Αναφερόμαστε σε κάτι βαθύτερο από πλευράς πνευματικής: αφενός στην ελλειμματική κρίση μας ως προς αυτό που θεωρούμε αλήθεια, λόγω της ύπαρξης της αμαρτίας μέσα μας που αλλοιώνει και διαστρεβλώνει τα αισθητήριά μας, αφετέρου στην αρνητική ενέργεια που μεταφέρουμε στη γύρω μας πραγματικότητα, ακριβώς λόγω των στρεβλών παθών μας. Γι’ αυτό και δεν είναι παράδοξο ότι οι άγιοί μας, παλαιοί και νέοι, δεν έτρεφαν ιδιαίτερη εμπιστοσύνη στα κελεύσματα του ανθρωπίνου νου, σημειώνοντας μάλιστα ότι «νόμος του (πεσμένου στην αμαρτία) νου είναι η πλάνη». Ο όσιος Γέροντας Παΐσιος ο αγιορείτης για παράδειγμα, έλεγε ότι πρέπει να βάζουμε πολλά ερωτηματικά στην κρίση μας για το αν τα πράγματα που αντιμετωπίζουμε στη ζωή μας είναι όντως έτσι όπως τα νομίζουμε. Ακόμα και στις περιπτώσεις που εξόφθαλμα φαίνεται η «αλήθεια» και το «δίκιο» μας, κι εκεί πρέπει να είμαστε επιφυλακτικοί. Διότι, όπως είπαμε, εμείς κρίνουμε επιφανειακά τα πράγματα, αγνοώντας το βάθος τους, το οποίο γνωρίζει μόνο ο Θεός και ίσως οι άγιοί Του, όταν Εκείνος τους το αποκαλύπτει.

Αλλά και η αρνητική ενέργεια που μεταφέρουμε ακόμη και με τους λογισμούς μας, είναι ιδιαιτέρως κρίσιμο θέμα. Ενα περιστατικό μάλιστα που αναφέρει ιερέας ιατρός, πολύ κοντινός του οσίου Πορφυρίου τότε που ζούσε, έρχεται και διατρανώνει την παραπάνω αλήθεια. Αντιμετώπισε κάποτε ως λαϊκός ιατρός, ευρισκόμενος σε εφημερία Δημοσίου Νοσοκομείου επαρχιακής πόλεως, μία περίπτωση όπου μετά τα μεσάνυχτα ήλθε προς περίθαλψη γυναίκα μωλωπισμένη συνοδευόμενη από τον σύντροφό της. Κατάλαβε αμέσως ότι τα μωλωπίσματα προέρχονταν από τον άνδρα της και όχι από πέσιμο που επικαλέστηκε εκείνος. Οταν άρχισε να της παίρνει το ιστορικό, ο άνδρας, υποψιαζόμενος ότι τα στοιχεία αυτά μπορεί να χρησιμοποιηθούν εναντίον του, όρμησε κατ’ εκείνου, ο οποίος γλύτωσε την τελευταία στιγμή με την επέμβαση ενός χειροδύναμου νοσηλευτή. Το ζευγάρι έφυγε αμέσως, ενώ το περιστατικό ο ιατρός το είπε αργότερα στον όσιο Πορφύριο. Η απάντηση του οσίου ήταν απρόσμενη και απείρως παιδαγωγική για εκείνον και για όλους: «Εσύ φταις για την επιθετικότητα του άνδρα, γιατί αμέσως κατάλαβες τι είχε συμβεί και διατέθηκες αρνητικά απέναντί του. Η αρνητική σου διάθεση λειτούργησε εσωτερικά μέσα του και τον έκανε να εξοργιστεί στη συνηθισμένη διαδικασία λήψης του ιστορικού».

Παρομοίως κινείται στη σκέψη του και ο όσιος Σωφρόνιος του Εσσεξ. «Οι άνθρωποι – λέει μιλώντας στους μοναχούς της Μονής του – δεν προσέχουν τα δικά τους λάθη και κρίνουν τους άλλους. Με τον τρόπο αυτό καταστρέφεται η ενότητα. Φυλαχθείτε από κάθε λογισμό εναντίον των αδελφών, γιατί κάθε τέτοιος λογισμός προκαλεί ρωγμή στον τοίχο της Μονής μας. Διότι όταν σκεφτόμαστε το κακό για κάποιον και ύστερα βγαίνουμε από το κελί μας και τον συναντούμε, τα ίχνη της κακής αυτής σκέψεως ενεργούν. Και τότε ο άλλος, εξαιτίας αυτού του φαινομένου ανταποκρίνεται με αντίστοιχο τρόπο. Και ποτέ δεν είναι δυνατόν να γνωρίσουμε ποιος “άρχισε” πρώτος».

Συμπέρασμα: πόσα «δίκια» μας άραγε είναι και πράγματι δίκαια; Πόσα ερωτηματικά πρέπει να βάζουμε στα υποτιθέμενα δεδομένα μας; Πόση ευθύνη έχουμε για εντάσεις κι εχθρότητες και αδικίες που υποτίθεται εμείς δεχόμαστε εκ μέρους των άλλων;

Κάποιες σκέψεις για τη διαφορά του Εκκλησιαστικού με τον Θρησκευτικό άνθρωπο

 

Γράφει ο π.Νεκ.Κάνιας 

 

Ο Εκκλησιαστικός άνθρωπος δεν είναι ο υποταγμένος άνθρωπος. Είναι ο άνθρωπος που δεν επιτρέπει σε κανέναν να αποφασίζει στη ζωή του αντί για αυτόν. Ακούει, διαλέγεται, αλλά στο τέλος αποφασίζει με βάση αυτό που ο ίδιος θέλει και αισθάνεται στη συγκεκριμένη στιγμή και στο συγκεκριμένο  δίλημμα. Στον Εκκλησιαστικό άνθρωπο η εσωτερική ελευθερία δεν επιδέχεται εξωτερικούς καταναγκασμούς. Ούτε κοινωνικούς, ούτε θρησκευτικούς. Για αυτό και ό,τι αποφασίζει δεν το επιβάλλει στους άλλους ως αλήθεια ή αυθεντικότητα, αλλά δεν δέχεται και οι άλλοι να του επιβάλλονται σε αυτό που ο ίδιος αισθάνεται.

Ο Θρησκευτικός και γενικότερα ο αποκομμένος από τον εαυτό του άνθρωπος, ό,τι θεωρεί ως αλήθεια το επιβάλλει με κάθε τρόπο, νομική, θρησκευτική, φιλανθρωπική “ένδυση” στους άλλους. Γιατί απλούστατα δεν μπορεί να ανεχθεί αυτό που ο ίδιος παρέδωσε αμαχητί για να νιώσει σημαντικός και ασφαλής, εντασσόμενος σε μία θρησκευτική ομάδα: τη δική του ελευθερία στην αυθεντική του έκφραση συναισθημάτων, σκέψεων, επιθυμιών.

Για τον Εκκλησιαστικό άνθρωπο η πνευματική ζωή δεν συνίσταται στην τήρηση μιας λίστας εντολών αλλά εκλαμβάνεται ως αβίαστη και ανυπόκριτη προσπάθεια εφαρμογής των λόγων ενός Πατέρα προς το παιδί. Ως καθοδήγηση στην τέχνη της Ζωής. Ως ευκαιρία για νόημα και χαρά που διαπερνά κάθε στιγμή της ζωής.

Η διαφορά του Εκκλησιαστικού ανθρώπου, δηλαδή του ελεύθερου εσωτερικά και χαριτωμένου ανθρώπου σε αντίθεση με τον ψυχαναγκασμένο για αυτό και υποκρινόμενο, σκληρό και κατακριτικό Θρησκευτικό άνθρωπο, βρίσκεται στο πόσο ο πρώτος εκτιμά το δώρο της ελευθερίας που του έδωσε ο Θεός. Ο ένας τόσο ώστε να ματώσει σε έναν δρόμο ρίσκου και αβεβαιότητας, ο άλλος το ξεπουλάει εύκολα για το πιάτο φακής της επιβίωσης, ασφάλειας και δύναμης (εξουσίας, σημαντικότητας).

Η πρόταση του Αγίου Πορφυρίου για προσανατολισμό στην εν ελευθερία και αβίαστα και δίχως αρνητικότητα, αλλά με χαρά και χάρη πνευματική ζωή, άνοιξε νέους δρόμους στην κατανόηση της πνευματικής ζωής όσων διαβιούν στις συνθήκες του κόσμου. Η προσαρμογή του Αγίου Πορφυρίου στις πραγματικές ανάγκες του σύγχρονου ανθρώπου και στη θετική και χαριτωμένη προσπάθεια του αγωνιζόμενου χριστιανού, είναι κατά την ταπεινή μου γνώμη ο δρόμος που άνοιξε ο Θεός στη σύγχρονη εποχή! Ενας δρόμος Πατερικός που τον έκρυψαν οι προτεσταντικής προέλευσης ευσεβιστικές ηθικολογίες. Αυτές που επανέφεραν αιρέσεις όπως των καθαρών της δικής μας ομάδας, έναντι των ακαθάρτων των εκτός ομάδας. Αυτές που δημιούργησαν ψυχολογία τρόμου σε αμέτρητες ευαίσθητες ψυχές και μάλιστα στο όνομα του Θεού.

Η μετάνοια όπως τη βλέπει ο Εκκλησιαστικός άνθρωπος γίνεται ο τόπος της συνάντησης με τον αγαπημένο Χριστό, και όχι ένα ανελέητο ενοχικό αυτομαστίγωμα για εντολές που δεν τηρήθηκαν. Μέσα από την οπτική του Αγίου Πορφυρίου η πνευματική ζωή γίνεται ανάσα ελευθερίας και πραγματικής συνάντησης με τον Χριστό!

Θεία Κοινωνία και κορωνοϊός: πίστη, φόβος και... φήμη στην πανδημία

 

Γράφει ο Ευάγγελος Σωτηρόπουλος,

'Αρχων Οστιάριος
της Αγίας του Χριστού Μεγάλης Εκκλησίας*

«...ἀλλὰ τὰ μωρὰ τοῦ κόσμου ἐξελέξατο ὁ Θεὸς ἵνα τοὺς σοφοὺς καταισχύνῃ, καὶ τὰ ἀσθενῆ τοῦ κόσμου ἐξελέξατο ὁ Θεὸς ἵνα καταισχύνῃ τὰ ἰσχυρά (Α΄ Κορ. 1,27)

Σὺ γὰρ εἶ ὁ προσφέρων καὶ προσφερόμενος καὶ προσδεχόμενος καὶ διαδιδόμενος, Χριστὲ ὁ Θεὸς ἡμῶν... (Από την Θεία Λειτουργία)

Το τσουνάμι της αλλαγής, το οποίο προκάλεσε η πανδημία COVID-19, δεν άφησε ανέπαφη και την κοινοτική ζωή της Εκκλησίας. Από το προσωρινό κλείσιμο των ενοριών η προσοχή πολύ γρήγορα στράφηκε, ὡς κλέπτης ἐν νυκτὶ , στον τρόπο της προσφοράς του Προσφερομένου , δηλαδή της μετάδοσης της Θείας Κοινωνίας στους πιστούς, η οποία, όπως οι Ορθόδοξοι πιστεύουν και ομολογούν, είναι το άγιο Σώμα και το τίμιο Αίμα του Ιησού Χριστού, του Υιού του Ζώντος Θεού.

Λαϊκοί και όλες οι τάξεις του κλήρου, μεταξύ των οποίων και κάποιοι διακεκριμένοι αρχιερείς, σχολιάζουν και διατυπώνουν την γνώμη τους πάνω σε αυτό το θέμα. Ιστορικές εξελίξεις στο λειτουργικό τυπικό και επιχειρήματα βασισμένα στη σύγχρονη ορθολογική σκέψη χρησιμοποιούνται για την προώθηση μιας προκατασκευασμένης θέσης, δηλαδή να καταργηθεί η χιλιετής παράδοση της χρήσης της κοινής λαβίδας στην Θεία Κοινωνία για να κατευναστεί μια μικρή μειοψηφία ανθρώπων, οι οποίοι φοβούνται την υποτιθέμενη μετάδοση της νόσου.

Αυτή η θέση έχει εδραιωθεί ιδιαίτερα στην Βόρεια Αμερική και, σε μικρότερο βαθμό, στην Ευρώπη, σε αντίθεση με εθνικά κράτη με δικές τους αυτοκέφαλες Ορθόδοξες Εκκλησίες, τα οποία έχουν σθεναρά υποστηρίξει και ενισχύσει τον παραδοσιακό τρόπο μετάδοσης της Θείας Κοινωνίας.

Οι φαινομενικά σοφοί λόγοι και σθεναρή γραφή κάποιων ανθρώπων μου θυμίζουν το προαναφερόμενο χωρίο από την πρώτη επιστολή προς τους Κορινθίους, όπου ο Απόστολος Παύλος λέει ότι ο Θεός διάλεξε τὰ μωρὰ … ἵνα τοὺς σοφοὺς καταισχύνῃ . Αυτό που χρειάζεται αυτόν τον καιρό του πανικού της πανδημίας δεν είναι η τακτική του τρόμου αλλά η απλότητα, όχι ο εκφοβισμός αλλά η πίστη.

Ένα πρότυπο αγίας απλότητας που έρχεται στο νου μου είναι ο 'Αγιος Νικόλαος Πλανάς (†1932). Το συναξάρι του αναφέρει:

Ταπεινός και απαίδευτος ο πατήρ Νικόλαος έγινε παρά ταύτα ο πιο δημοφιλής ιερέας στην Αθήνα. Επί πενήντα δύο ολόκληρα χρόνια τελούσε καθημερινά τη θεία Λειτουργία σε διάφορους ναούς της πόλεως και προπαντός σε ερημοκκλήσια στην ύπαιθρο, συχνά μισοερειπωμένα. Και τι Λειτουργία! …

Όταν περπατούσε στον δρόμο, βαδίζοντας αργά και με δυσκολία εξαιτίας της ατελείωτης ορθοστασίας στην εκκλησία, τα παιδιά τον συνόδευαν χαρούμενα εν πομπή, οι γυναίκες έκαναν ευλαβικά τον σταυρό τους, οι άνδρες αφού στέκονταν όρθιοι, αποκαλύπτονταν και παραμέριζαν για να του κάνουν χώρο να περάσει…

Πρότυπο ορθόδοξου λειτουργού, ταυτισμένος ολόκληρος με την ιερά Παράδοση, σεβάσμιος ποιμένας των φτωχών και των ταπεινών, ο παπα-Πλανάς έχαιρε μεταξύ του λαού της αυθεντίας νέου αποστόλου σε βαθμό που, όταν παρέδωσε τη ψυχή του στον Κύριο μ' ένα χαμόγελο στα χείλη, στις 2 Μαρτίου του 1932, ύστερα από ολιγοήμερη αρρώστια, αναρίθμητο πλήθος λαού επί τρεις ημέρες συνέρρευσε αθρόα για να προσκυνήσει τη σεβάσμια και χαριτόστεπτη σωρό του.

( Νέος Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας, Τόμος 7ος· Μάρτιος , Εκδόσεις Ίνδικτος, 2011 )

Σκεφτείτε το: κάθε μέρα για πενήντα δύο χρόνια (σχεδόν 20.000 μέρες!) πριν την εμφάνιση και των πιο στοιχειωδών εμβολίων! Ο 'Αγιος Νικόλαος, όμως, δεν είναι εξαίρεση: αν και μοναδική προσωπικότητα, είναι ένας από κυριολεκτικά εκατομμύρια ανθρώπους με το βίωμα της κοινής λαβίδας εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν καὶ εἰς ζωὴν αἰώνιον .

Αυτοί που επιστρατεύουν επιστημονικοφανή προσχήματα, για να επιβάλουν καινοτομίες, ας αναλογισθούν το εξής: Τι είναι πιο αξιόπιστο επιστημονικά για να αποδειχθεί η αποτελεσματικότητα ενός φαρμάκου, από μια κλινική δοκιμή με συμμετοχή εκατομμυρίων ασθενών εδώ και εκατοντάδες χρόνια, χωρίς δυσμενείς επιπτώσεις ή παρενέργειες;

Πώς θα αντιδρούσε αυτός ο πραγματικά γνήσιος άνθρωπος του Θεού, ο παπα-Νικόλας, στην σημερινή κατάσταση; Τι συμβουλή θα έδινε στους πιστούς και στους κληρικούς για τον κορωνοϊό εκείνος που έζησε την πανδημία του 1918 (την ισπανική γρίπη);

Τα βασικά ερώτηματα πρέπει να τεθούν και να εξεταστούν στο σωστό ιστορικό πλαίσιο —και χωρίς υστερία— για να χειριστούμε τήν παρούσα πρόκληση και στημένη διαμάχη σχετικά μέ τήν Θεία Κοινωνία.

Ένα πρώτο ερώτημα είναι το τι διαφοροποιεί τον κορωνοϊό από άλλες πρόσφατες πανδημίες, όπως τον ιό SARS (2002) και τη γρίπη H1N1 (2009) —για να μην αναφερθώ σε πανδημίες με ιστορία αιώνων— που να καθιστά αναγκαία μια τέτοια βεβιασμένη αλλαγή στον τρόπο μετάδοσης της Θείας Κοινωνίας ; Με άλλα λόγια, γιατί κάποιοι ιεράρχες προτείνουν την αλλαγή τώρα, ενώ οι προκάτοχοί τους σε παρόμοιες περιπτώσεις δεν το έκαναν; Έβαζαν τότε εκείνοι σε συνεχή κίνδυνο τους εαυτούς τους, τους πιστούς και το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο;

Η περίπτωση της πανδημίας H1N1 έχει ιδιαίτερη βαρύτητα σε σχέση με τη σημερινή κατάσταση: Πριν δέκα μόλις χρόνια ο κόσμος πέρασε μια παρόμοια κρίση αλλά χωρίς την υστερία, η οποία τροφοδοτείται από την παντοδυναμία των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και από την ανάλογη επιρροή πού συχνά αυτά ασκούν. Είναι αξιοσημείωτο ότι δεν υπήρχε τότε καμία κατακραυγή για να αλλάξει η κοινή λαβίδα και, μάλιστα, οι δηλώσεις πολλών ιεραρχών ενίσχυαν τον παραδοσιακό Ορθόδοξο τρόπο μετάδοσης της Θείας Κοινωνίας.

Ένα άλλο ερώτημα που τίθεται είναι το εξής: Βρίσκονται συνεχώς σε κίνδυνο οι ιερείς που καταλύουν το υπόλοιπο της Θείας Kοινωνίας ύστερα από κάθε Θεία Λειτουργία; Δεν θα έπρεπε να είναι οι Ορθόδοξοι ιερείς συνέχεια άρρωστοι και προσβεβλημένοι από διάφορους ιούς; Ισχύει αυτό στην πραγματικότητα; Μια απλή εξέταση ενός ενοριακού εφημερίου θα έδινε την αξιόπιστη και πειστική απάντηση: όχι ! Επιπλέον, οι λαϊκοί που κοινωνούν συχνά ή ακόμη όχι και τόσο συχνά —ειδικά τα νήπια και άλλες ευπαθείς ομάδες όπως οι ηλικιωμένοι— θα έπρεπε να είναι συνεχώς άρρωστοι, ιδιαίτερα κατά τις περιόδους μεγάλων εορτών, όταν εκατοντάδες ή και χιλιάδες άτομα κοινωνούν από το ίδιο Ποτήριο, ή και κατά τις εποχικές γρίπες. Αλλά και πάλι αυτό αποδεδειγμένα δεν ισχύει, γεγονός που και πάλι προβάλλει τη βιωμένη εμπειρία της κοινής λαβίδας στην Εκκλησία.

Ποιοί, λοιπόν, προτείνουν διάφορες λύσεις και προπαγανδίζουν αυτή την αλλαγή και, κυρίως, γιατί; Ενώ τα κίνητρά τους μπορεί να μην είναι σαφή, μια ερμηνεία μπορεί να είναι η επιθυμία τους να φανούν σύγχρονοι, καινοτόμοι και στο επίκεντρο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Αλλά η βιαστική και πρόχειρη τοποθέτηση στις τελευταίες τάσεις συνήθως δεν αποτελεί συνετή στάση και μακροπρόθεσμη προσέγγιση. Η ηγεσία, λαϊκών και κληρικών, θα έπρεπε να αποφεύγουν την αναζήτηση δημοτικότητας και τη στήριξη κάποιων πολιτικών γραμμών, με σκοπό να προβληθούν στους άλλους.

ἠγάπησαν γὰρ τὴν δόξαν τῶν ἀνθρώπων μᾶλλον ἤπερ τὴν δόξαν τοῦ Θεοῦ (Ιω. 12,43)

Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι η κοινή λαβίδα δεν αφήνει τους ανθρώπους να πλησιάσουν την Θεία Κοινωνία μετὰ φόβου Θεοῦ, πίστεως καὶ ἀγάπης . Αυτό, όμως, είναι ένα αβάσιμο επιχείρημα, γιατί ακόμη και αυτοί που υποστηρίζουν την αλλαγή, παραδέχονται ότι η ασθένεια δεν μεταδίδεται με την κοινή λαβίδα αλλά, όπως λένε, η αλλαγή δικαιολογείται, επειδή οι άνθρωποι φοβούνται. Αν, όμως, κάθε φόβος και ανησυχία γίνεται αφορμή για αλλαγή, τότε σίγουρα θα αρχίσει η καθοδική πορεία προς τον κατακερματισμό, τον διχασμό και το χάος.

Είναι φυσιολογικό να αμφιβάλλει κανείς — είμαστε άνθρωποι εν τέλει. Δεν αμφέβαλε ένας από τους μαθητές του Χριστού, ο Απόστολος Θωμάς, για την Ανάσταση, προτού να ομολογήσει το « ὁ Κύριός μου καὶ ὁ Θεός μου »; Δεν διαβάζουμε στο κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο ότι τὸ μὲν πνεῦμα πρόθυμον, ἡ δὲ σὰρξ ἀσθενής (Ματθ. 26,41) ;

Η αμφιβολία των πιστών, ο φόβος που έχουν, στην πραγματικότητα υποδηλώνει ένα βαθύτερο και πιο θεμελιώδες πρόβλημά τους: το ότι δεν γνωρίζουν για την πίστη τους. Η διαδικασία ανάπτυξης και εφαρμογής μιας εκτεταμένης κατήχησης —ώστε να μάθουν οι πιστοί για την Ορθοδοξία και για την ιερότητα της Θείας Κοινωνίας— απαιτεί σημαντικές προσπάθειες. Είναι μια μακροπρόθεσμη διαδικασία και δεν φέρνει άμεσα αποτελέσματα ούτε λαοφιλή πρωτοσέλιδα. Η ενίσχυση της πίστης και η διαφύλαξη της παράδοσης της Εκκλησίας, όπως το έκαναν παλιά οι Πατέρες και οι Μητέρες —με το παράδειγμα της ζωής τους—, είναι μια μακροχρόνια αλλά απαραίτητη εργασία για τους ποιμένες καθώς και για κάθε Χριστιανική οικογένεια.

Μια άλλη πρόκληση, την οποία αντιμετωπίζει η Εκκλησία σχετικά με αυτό το θέμα, είναι οι ad hoc και συχνά μονομερείς προσεγγίσεις και δηλώσεις, χωρίς ούτε την ελάχιστη αίσθηση Πανορθόδοξου πνεύματος.

Είναι λίγο οξύμωρο ότι εμείς οι Ορθόδοξοι, που συχνά επικρίνουμε τον Πάπα για τις μεταρρυθμίσεις που μονομερώς θεσπίζει, τώρα βλέπουμε μεμονωμένους ιεράρχες να προσπαθούν να εφαρμόσουν παρόμοιες αλλαγές σχετικά με την Θεία Κοινωνία. Συνεπώς, οι πιστοί —πολλοί από τους οποίους δικαιολογημένα σκανδαλίζονται— ακούνε διαφορετικές απόψεις και αντικρουόμενες συμβουλές, πράγμα το οποίο τους οδηγεί σε ένα βασικό ερώτημα: ποιος έχει δίκιο και ποιος άδικο; Αυτές οι αποφάσεις δεν μπορεί να ληφθούν έτσι απλώς, επειδή κάποιος Μητροπολίτης ή Αρχιεπίσκοπος το λέει. Οι σημερινές προκλήσεις για την ενδοορθόδοξη ενότητα είναι ήδη αρκετά σημαντικές για να προσθέσουμε και αντιφάσεις σχετικά με την μυστηριακή ζωή της Εκκλησίας, η οποία έχει ως κέντρο της την Θεία Κοινωνία.

Το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, η Πρωτόθρονη Εκκλησία της Ορθοδοξίας, έστειλε επιστολή σε όλους τους Προκαθημένους των αυτοκεφάλων Εκκλησιών ζητώντας τους να εκφράσουν τις σκέψεις τους πάνω σε αυτό το θέμα. Η στάση της Α.Θ.Π. του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου —και όχι οι επιπόλαιες και παρορμητικές αντιδράσεις— αποτελεί παράδειγμα ώριμου και συνετού εκκλησιαστικού φρονήματος, το οποίο ανέκαθεν χαρακτήριζε το Φανάρι.

Στους δεκατέσσερις αδελφούς του Προκαθημένους ο Παναγιώτατος έγραψε, μεταξύ άλλων, τον εξής φωτισμένο και διακριτικό λόγο:

Ὑπηκούσαμεν εἰς τάς προτροπάς τῶν ὑγιειονομικῶν καί πολιτικῶν ἀρχῶν, καί, ὡς εἰκός, ὑπακούομεν, μέχρις, ὅμως, τοῦ σημείου καθ᾽ ὅ οὐ θίγεται ἡ οὐσία καί τό κέντρον τῆς πίστεως ἡμῶν. Ἡ συγκατάβασις τῆς Ἐκκλησίας φθάνει μέχρι Σταυροῦ, ἀρνεῖται, ὅμως, τήν κατάβασιν ἐξ αὐτοῦ, ἐξ ὑπακοῆς πρός τάς ἀρχάς καί τάς ἐξουσίας τοῦ κόσμου τούτου, ὅταν ἀμφισβητῆται τό Μυστήριον τῶν μυστηρίων τῆς ζωῆς της, ἡ Θεία Εὐχαριστία.

Μέχρι στιγμής, δεν έχω δει σε καμία χώρα μια κυβερνητική νομοθεσία που να επιβάλλει νομικά την αλλαγή Ορθόδοξων λειτουργικών πρακτικών (σημειώνεται ότι οι κατευθυντήριες οδηγίες είναι μόνο συστάσεις, όχι νόμοι). Πρέπει να επισημανθεί ότι τα μέσα έννομης προστασίας, όπως ο Καταστατικός Χάρτης των Δικαιωμάτων και των Ελευθεριών εδώ στον Καναδά, καταγράφουν την ελευθερία της συνείδησης και της θρησκείας ως πρώτη «θεμελιώδη ελευθερία». Στις Η.Π.Α., τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων, απευθυνόμενα στις θρησκευτικές κοινότητες, επισημαίνουν συγκεκριμένα, ότι κάθε οδηγία υπόκειται στα άρθρα της πρώτης τροπολογίας του Συντάγματος, η οποία εγγυάται την θρησκευτική ελευθερία.

A ν οι κυβερνήσεις δεν νομοθετούν την αλλαγή, τότε αξίζει να αναρωτηθούμε ξανά, ποιός άραγε προτείνει την μεταρρύθμιση και γιατί. Η σημασία της ενότητας της Εκκλησίας —ενσάρκωση της οποίας είναι το κοινό Ποτήριο της Θείας Ευχαριστίας— δεν πρέπει να απειλείται από απερίσκεπτες ποιμαντικές κρίσεις.

Καθώς φέτος τιμάμε την τέταρτη επέτειο της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθόδοξης Εκκλησίας (Κρήτη, 2016), αξίζει να επισημάνουμε το εξής: Η πορεία προς την Σύνοδο επίσημα άρχισε με την Πανορθόδοξη Διάσκεψη στην Ρόδο το 1961 (αν και το πρώτο προπαρασκευαστικό βήμα πραγματοποιήθηκε με το Πανορθόδοξο Συνέδριο του 1923 στην Κωνσταντινούπολη). Από τότε πραγματοποιήθηκαν πολλές προσυνοδικές και πανορθόδοξες διασκέψεις, μεταξύ άλλων και διάφορες συνάξεις προκαθημένων των Εκκλησιών. Πράγματι στον μισό και πλέον αιώνα μετά από την Ρόδο, μια σειρά θεμάτων και υποθεμάτων προτάθηκαν και συζητήθηκαν από όλες τις τοπικές Εκκλησίες. Δεν μπόρεσα να εντοπίσω καμία τοποθέτηση που να δηλώνει ότι το ζήτημα της κοινής λαβίδας έχει ποτέ τεθεί από κάποια τοπική Εκκλησία ή από κάποιον μεμονωμένο ιεράρχη. Δεδομένου ότι κατά το διάστημα αυτό υπήρξαν εθνικές ή τοπικές αλλά ακόμη και διεθνείς πανδημίες, άραγε δεν θα έπρεπε να διδασκόμαστε από το ότι ποτέ δεν έχει τεθεί το θέμα της Θείας Κοινωνίας; Οι ποιμαντικές συζητήσεις προσπαθούν να διατηρήσουν την ισορροπία μεταξύ ακρίβειας και οικονομίας, για να μην επιφορτίζουν με βαριά και δυσβάστακτα φορτία τους πιστούς ( Ματθ. 23,4 ). Είναι συνεπώς σκόπιμο να εξετάσουμε τι λέει η Σύνοδος στην Κρήτη — η πιο πρόσφατη έγκυρη πανορθόδοξη διακήρυξη —για την Θεία Ευχαριστία και να συγκρίνουμε δύο ενδεικτικά αποσπάσματα από τα επίσημα συνοδικά έγγραφα με τις θέσεις που κάποιοι σήμερα υποστηρίζουν (η έντονη γραφή σημειώνεται για έμφαση):

... κατά τόν ἅγιον Κύριλλον, ὁ Χριστός εἶναι τό «κοινόν πρόσωπον» ἡμῶν, διά τῆς ἀνακεφαλαιώσεως εἰς τήν ἰδικήν του ἀνθρωπότητα ὁλοκλήρου τοῦ ἀνθρωπίνου γένους, «πάντες γάρ ἦμεν ἐν Χριστῷ, καί τό κοινόν τῆς ἀνθρωπότητος εἰς αὐτόν ἀναβιοῖ πρόσωπον» (Ὑπόμνημα εἰς τό κατά Ἰωάννην Εὐαγγέλιον, ΙΑ'. PG 73, 157-161), διό καί εἶναι ἡ μόνη πηγή τοῦ ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι ἁγιασμοῦ τοῦ ἀνθρώπου. Ὑπό τό πνεῦμα αὐτό, ἡ ἁγιότης εἶναι μετοχή τοῦ ἀνθρώπου τόσον εἰς τό μυστήριον τῆς Ἐκκλησίας, ὅσον καί εἰς τά ἱερά αὐτῆς μυστήρια, μέ ἐπίκεντρον τήν θείαν Εὐχαριστίαν, ἥτις ἐστί «θυσία ζῶσα, ἁγία, εὐάρεστος τῷ Θεῷ» (Ρωμ. ιβ', 1). «Τίς ἡμᾶς χωρίσει ἀπό τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ; Θλῖψις ἤ στενοχωρία ἤ διωγμός ἤ λιμός ἤ γυμνότης ἤ κίνδυνος ἤ μάχαιρα; καθὼς γέγραπται ὅτι ἕνεκά σου θανατούμεθα ὅλην τήν ἡμέραν· ἐλογίσθημεν ὡς πρόβατα σφαγῆς. Ἀλλ' ἐν τούτοις πᾶσιν ὑπερνικῶμεν διά τοῦ ἀγαπήσαντος ἡμᾶς» (Ρωμ. η', 35-37). Οἱ ἅγιοι ἐνσαρκώνουν τήν ἐσχατολογικήν ταυτότητα τῆς Ἐκκλησίας ὡς ἀέναον δοξολογίαν ἐνώπιον τοῦ ἐπιγείου καί τοῦ ἐπουρανίου θρόνου «τοῦ Βασιλέως τῆς δόξης» (Ψαλμ. κγ', 7), εἰκονίζοντες τήν Βασιλείαν τοῦ Θεοῦ.

Κατά τον άγιο Κύριλλο, ο Χριστός είναι το «κοινό πρόσωπό» μας μέσω της ανακεφαλαίωσης ολόκληρου του ανθρώπινου γένους στην δική του ανθρωπότητα, «γιατί όλοι υπήρξαμε (και υπάρχουμε) εν Χριστώ, και το κοινό πρόσωπο της ανθρωπότητας αναβιώνει σε αυτόν» (Ὑπόμνημα εἰς τό κατά Ἰωάννην Εὐαγγέλιον, ΙΑ'. PG 73, 157-161). Γι᾿ αυτό και ο Χριστός είναι η μόνη πηγή του αγιασμού του ανθρώπου εν Αγίω Πνεύματι. Σύμφωνα με αυτό το πνεύμα, η αγιότητα είναι η μετοχή του ανθρώπου τόσο στο μυστήριο της Εκκλησίας, όσο και στα ιερά μυστήριά της, με επίκεντρο την θεία Ευχαριστία, η οποία είναι «θυσία ζῶσα, ἁγία, εὐάρεστος τῷ Θεῷ» (Ρωμ. ιβ', 1). « Τίς ἡμᾶς χωρίσει ἀπό τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ; Θλῖψις ἤ στενοχωρία ἤ διωγμός ἤ λιμός ἤ γυμνότης ἤ κίνδυνος ἤ μάχαιρα; καθὼς γέγραπται ὅτι ἕνεκά σου θανατούμεθα ὅλην τήν ἡμέραν· ἐλογίσθημεν ὡς πρόβατα σφαγῆς. Ἀλλ' ἐν τούτοις πᾶσιν ὑπερνικῶμεν διά τοῦ ἀγαπήσαντος ἡμᾶς» (Ρωμ. η', 35-37). Οι άγιοι ενσαρκώνουν την εσχατολογική ταυτότητα της Εκκλησίας ως αέναη δοξολογία μπροστά στον θρόνο του επίγειου και του επουράνιου «Βασιλέως τῆς δόξης» (Ψαλμ. κγ', 7), εικονίζοντας την Βασιλεία του Θεού.

Ἡ ἀποστολική καί πατερική παράδοσις, στοιχοῦσα τοῖς συστατικοῖς λόγοις τοῦ Κυρίου καί ἱδρυτοῦ τῆς Ἐκκλησίας κατά τόν Μυστικόν Δεῖπνον μετά τῶν μαθητῶν αὐτοῦ διά τό μυστήριον τῆς θείας Εὐχαριστίας, προέβαλε τόν χαρακτηρισμόν τῆς Ἐκκλησίας ὡς «σώματος Χριστοῦ» (Ματθ. κστ´, 26· Μάρκ. ιδ´, 22· Λουκ. κβ´, 19· Α´Κορ. ι´, 16-17· ια´, 23-29) καί τόν συνέδεσε πάντοτε πρός τό μυστήριον τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Υἱοῦ καί Λόγου τοῦ Θεοῦ ἐκ Πνεύματος Ἁγίου καί Μαρίας τῆς Παρθένου. Ὑπό τό πνεῦμα αὐτό, ἐτονίσθη πάντοτε ἡ ἄρρηκτος σχέσις τόσον τοῦ ὅλου μυστηρίου τῆς ἐν Χριστῷ θείας Οἰκονομίας πρός τό μυστήριον τῆς Ἐκκλησίας, ὅσον καί τοῦ μυστηρίου τῆς Ἐκκλησίας πρός τό μυστήριον τῆς θείας Εὐχαριστίας, ἡ ὁποία βεβαιοῦται συνεχῶς εἰς τήν μυστηριακήν ζωήν τῆς Ἐκκλησίας διά τῆς ἐνεργείας τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

Η αποστολική και η πατερική παράδοση — σύμφωνα με τους λόγους του Κυρίου και Ιδρυτή της Εκκλησίας, ο Οποίος κατά την διάρκεια του Μυστικού Δείπνου με τους μαθητές Του καθιέρωσε το μυστήριο της θείας Ευχαριστίας— πρόβαλε την ιδιότητα της Εκκλησίας ως «σώματος Χριστού» (Ματθ. κστ´, 26· Μάρκ. ιδ´, 22· Λουκ. κβ´, 19· Α´Κορ. ι´, 16-17· ια´, 23-29) και πάντα την συνέδεε με το μυστήριο της ενανθρωπήσεως του Υιού και Λόγου του Θεού από το 'Αγιο Πνεύμα και την Παρθένο Μαρία. Σύμφωνα με αυτό το πνεύμα, πάντοτε τονίζεται η άρρηκτη σχέση τόσο του όλου μυστηρίου της εν Χριστώ θείας Οικονομίας με το μυστήριο της Εκκλησίας, όσο και του μυστηρίου της Εκκλησίας με το μυστήριο της θείας Ευχαριστίας, η οποία βεβαιώνεται συνεχώς στην μυστηριακή ζωή της Εκκλησίας διά της ενεργείας του Αγίου Πνεύματος.

Το ζήτημα εν τέλει είναι θέμα πίστης. Οι περισσότεροι το καταλαβαίνουν και δεν έχουν κανένα ενδοιασμό να μεταλάβουν από κοινή λαβίδα. Ο ιερέας, κρατώντας το 'Αγιο Ποτήριο, καλεί τους πιστούς να προσέλθουν όχι με φόβο —με τον οποίο κάποιοι τόσο πολύ ασχολούνται σήμερα— αλλά με φόβο Θεού . Αυτό μπορεί να αποτελεί πρόσκομμα για ορισμένους, πράγμα το οποίο δεν είναι εντελώς παράλογο. Αντί όμως να προσπαθεί μια μειοψηφία ιεραρχών να αλλάξει τα πράγματα για μια μειοψηφία ανθρώπων, η εκκλησιαστική ηγεσία θα έπρεπε να δει αυτή την δοκιμασία και την πανδημία πιο γενικά, ως εξαιρετική ευκαιρία για να δοξασθεί και να κηρυχθεί ο Εσταυρωμένος Χριστός ( Α΄ Κορ. 1,23 ). Ο ίδιος ο Χριστός, ο Οποίος έφτυσε στο χώμα και αλείφοντας με τον (βρόμικο) πηλό τον άνθρωπο που είχε γεννηθεί αόμματος, αποκατέστησε την όρασή του. Οι ιεράρχες της Εκκλησίας θα έπρεπε να αξιοποιήσουν αυτον τον κοινωνικό εγκλεισμό που προέκυψε από λόγους δημόσιας υγείας, για να δείξουν στους πιστούς την σημασία και την αναγκαιότητα της Εκκλησίας, της πνευματικής ζωής, της κοινωνίας με τον Θεό.

Σύμφωνα με τον σοφό λόγο του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου από την πασχαλινή εγκύκλιό του:

Ἡ σοβοῦσα πανδημία τοῦ νέου κορωνοϊοῦ ἀπέδειξε πόσον εὔθραστος εἶναι ὁ ἄνθρωπος, πόσον εὐκόλως τόν κυριεύει ὁ φόβος καί ἡ ἀπόγνωσις, πόσον ἀδύναμοι ἀποδεικνύονται αἱ γνώσεις καί ἡ αὐτοπεποίθησίς του...

Αυτή η κοινωνία με τον Θεό, αυτή η προσφορά του Προσφερομένου , μας δίνεται ελεύθερα ως δώρο Του, το οποίο δεχόμαστε, χωρίς επιφυλάξεις, ως Σώμα Χριστού και γινόμαστε ένα μαζί Του, ξέροντας ότι αυτό είναι το φάρμακο της αιώνιας ζωής, από το οποίο δεν χρειαζόμαστε καμιά προφύλαξη. Ο Χριστός μάς κάλεσε να είμαστε τὸ ἅλας τῆς γῆς και τὸ φῶς τοῦ κόσμου ( Ματθ. 5,13-16 ). Η Εκκλησία υπάρχει για να εγείρει και να ανορθώνει τον άνθρωπο και ο Χριστός, ὁ ποιμὴν ὁ καλός , ήλθε σε εμάς, ἵνα ζωὴν ἔχωμεν καὶ περισσὸν ἔχωμεν (βλ. Ιω. 10,10 ). Και εμείς βιώνουμε την πρόγευση αυτής της περίσσειας της ζωής, όταν προετοιμαζόμαστε και με ελεύθερη την βούλησή μας μεταλαμβάνουμε τα Θεία Δώρα από το κοινό Ποτήριο (και τη λαβίδα).

* Το κείμενο είναι από την "Αποστολική Διακονία".

Τι σημαίνει «σταυρικό ήθος» στη ζωή του Χριστιανού;

 

Γράφει ο π.Αντώνιος Χρήστου 

 

Ο Κύριος είπε: «Όστις θέλει οπίσω μου ελθείν, απαρνησάσθω εαυτόν και αράτω τον σταυρόν αυτού και ακολουθήτω μοι» (Μάρκ. η΄ 34). Στο «όστις θέλει» δηλώνεται απερίφραστα η ελεύθερη βούληση του ανθρώπου αλλά και το μεγαλείο Του ίδιου Του Θεού που έπλασε από αγάπη και απόλυτη ελευθερία την κτίση και την κορωνίδα της που είναι ο άνθρωπος. Ο Θεός δεν αναγκάζει και δεν υποχρεώνει κανέναν και για τίποτα να είναι και να σχετίζεται αναγκαστικά μαζί Του, γιατί  μας έπλασε οντολογικά «κατ’ εικόνα» και «καθ’ ομοίωσιν». Το κατ’ εικόνα ακριβώς έχει να κάνει με την ελεύθερη βούληση, κάποιος δηλαδή να ενεργοποιεί ή όχι τα χαρίσματα τα οποία μας δίνει πλούσια ο Θεός. Να ακολουθεί και να τηρεί ή όχι όσα ο Θεός μάς παρέδωσε και μάς δίδαξε ο Ιησούς Χριστός. Να ανταποκριθεί ή όχι κανείς στο κάλεσμα της καμπάνας για τις Ακολουθίες και κυρίως στο Μυστήριο των Μυστηρίων, τη Θεία Λειτουργία και σε πόση συχνότητα και βαθμό.

Από τη στιγμή όμως που κάποιος απαντήσει καταφατικά, «ότι ναι θέλω να είμαι Χριστιανός, θέλω να είμαι συνειδητό και γνήσιο μέλος της Εκκλησίας», όποιος πει ότι «θέλει να ακολουθήσει τα βήματα του Κυρίου και “των φίλων του” των Αγίων», τότε η άρση του Σταυρού, το «σταυρικό ήθος», η σταυρική πορεία, είναι μονόδρομος, αποτελεί τη μόνη ασφαλή επιλογή, έστω και αν αυτή η πορεία είναι δύσκολη και όπως ο ίδιος ο Κύριος τονίζει: «στενή η πύλη και τεθλιμμένη η οδός η απάγουσα εις την ζωήν, και ολίγοι εισίν οι ευρίσκοντες αυτήν» (Ματθ. 7, 15)‧ αφού προηγουμένως έχει απαρνηθεί τον εγωϊσμό του και τον παλαιό άνθρωπο για να ανακαινιστεί στον νέο με το βάπτισμα, το Χρίσμα και τα υπόλοιπα μυστήρια. Ο Αγιος Ιωάννης ο Σιναΐτης μάς δίνει κάποια συγκεκριμένα στοιχεία και σημάδια ερμηνείας της στενής πύλης, αλλά ταυτόχρονα μας περιγράφει το σταυρικό ήθος σε εσωτερικό αλλά και πρακτικό επίπεδο. Λέει χαρακτηριστικά ο Αγιος: «Τα σημεία που θα σου δείχνουν ότι βαδίζεις τη στενή οδό είναι: Η θλίψη της κοιλίας, η ολονύκτιος στάση στην προσευχή, το μετρημένο νερό, το λιγοστό ψωμί, το καθαρτικό ποτό της ατιμίας, οι χλευασμοί, οι περιγέλωτες, οι εμπαιγμοί, η εκκοπή του ιδίου θελήματος, η υπομονή στις συγκρούσεις με τους άλλους, το να μη γογγύζεις όταν σε περιφρονούν, να βιάζεις τον εαυτό σου να υπομένει τις ύβρεις, να υπομένεις γενναία όταν οι άλλοι σε αδικούν, να μην αγανακτείς όταν καταλαλούν σε βάρος σου, να μην οργίζεσαι όταν σε εξευτελίζουν και να ταπεινώνεσαι όταν σε κατακρίνουν (“Κλίμαξ” – Λόγος Β΄ 13). Βλέπουμε πόσο δύσκολο είναι κανείς να τα εφαρμόσει όλα αυτά στη ζωή του, αλλά και πόσο βρήκαν τέλεια εφαρμογή στη ζωή Του Κυρίου.

Ο σύγχρονος Ρώσος Αγιος Ιγνάτιος (Μπριαντσιανίνωφ) Επίσκοπος Σταυρουπόλεως (1807 - 1867) στο έργο του «Ο Σταυρός ο δικός μας και ο Σταυρός του Χριστού», περιγράφει πολύ ωραία και σύγχρονα τι σημαίνει πρακτικά αυτό που διαπραγματεύεται και το δικό μας άρθρο. Μεταξύ άλλων λέει ο Αγιος: « α) Ο σταυρός μας είναι οι λύπες και τα παθήματα της επίγειας ζωής, (που για κάθε άνθρωπο είναι δικά του). β) η νηστεία, η αγρυπνία και οι άλλες ευσεβείς ασκήσεις με τις οποίες ταπεινώνεται η σάρκα, και υποτάσσεται στο πνεύμα. (Αυτές οι ασκήσεις πρέπει για τον καθένα να είναι ανάλογες με τις δυνάμεις του και γι’ αυτό για τον καθένα είναι δικές του). γ) Οι αμαρτωλές μας κλίσεις ή τα πάθη μας, που για κάθε άνθρωπο είναι δικά του. (Με μερικά από αυτά γεννιόμαστε, με άλλα μολυνόμαστε στον δρόμο της ζωής). Θα είναι όμως μάταιος και ανώφελος ο σταυρός μας, έστω και αν είναι βαρύς, αν δεν μεταβληθεί σε Σταυρό του Χριστού με το να ακολουθούμε τον Χριστό. Γι’ αυτό ο ακόλουθος του Χριστού είναι απολύτως πεπεισμένος ότι ο Χριστός άγρυπνα τον παρακολουθεί, ότι ο Χριστός του στέλνει τις θλίψεις σαν απαραίτητη και αναπόφευκτη προϋπόθεση της χριστιανικής ιδιότητος, ότι καμιά θλίψις δεν θα τον πλησιάζει αν δεν σταλεί από τον Χριστό, ότι με τις θλίψεις ο Χριστιανός γίνεται του Χριστού, συμμέτοχος του κλήρου Του στη γη και - χάρις σ’ αυτό - στον ουρανό! Ο σταυρός είναι βαρύς, όσο εξακολουθεί να είναι «ο σταυρός μας». Οταν μεταβληθεί σε «σταυρό του Χριστού» γίνεται ασυνήθιστα ελαφύς: Ο ζυγός μου χρηστός εστι και το φορτίον μου ελαφρόν, είπε ο Κύριος (Ματθ. 11, 30)».

Επομένως με βάση τα παραπάνω, ο Γογλοθάς - η Σταυρική πορεία, ωφελεί και έχει αξία όταν διασταυρώνεται και ταυτίζεται με Του Κυρίου και τότε υπάρχει η ελπίδα και η προοπτική της Αναστάσεως. Οπως πολύ εύστοχα έχει ειπωθεί: «Πρέπει να συσταυρωθούμε για να συναναστηθούμε με τον Κύριο», αλλά εδώ που είναι η λύση είναι ταυτόχρονα καλώς ή κακώς και το πρόβλημα. Ιδιαίτερα ο σύγχρονος άνθρωπος, γαντζωμένος στα τεχνολογικά και επιστημονικά επιτεύγματα βελτιώσεως της ζωής του και του αυτοματισμού, είναι πλέον τόσο σίγουρος για τον ευατό του και τις δυνατότητές του, σε τέτοιο σημείο που πιστεύει ότι δεν χρειάζεται και δεν υπάρχει λόγος να απευθύνεται στον Θεό. Γιατί να χρησιμοποιούμε τις σκάλες αφού πλέον υπάρχει το ασανσέρ; Τα πόδια μας αφού υπάρχουν τα αυτοκίνητα; Το μυαλό μας αφού υπάρχουν οι υπολογιστές και τα ρομπότ με την τεχνητή νοημοσύνη και τόσες άλλες διευκολύνσεις που μας κάνουν να στρεφόμαστε στην ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση από αυτή που προτρέπει ο Απόστολος Παύλος τον μαθητή του Απόστολο Τιμόθεο: «συ ουν κακοπάθησον ως καλός στρατιώτης Ιησού Χριστού» (Β΄ Τιμ. 2,3).

Κλείνοντας το άρθρο μας, έχουμε πάντα την ίδια αίσθηση με τα περισσότερά μας, ότι ποτέ μα ποτέ δεν μπορούμε να καλύψουμε το θέμα μας, απλά λίγο το αγγίζουμε και τις βασικότερες παραμέτρους αυτού. Ετσι και εδώ θίξαμε ακροθιγώς την αναγκαιότητα της σταυρικής πορείας, ή αλλιώς ασκητικότητας στη ζωή του κάθε Χριστιανού, γιατί επηρεαζόμενοι από τη Δύση και όχι μόνο, γινόμαστε στην πράξη «νερόβραστοι-χλιαροί Χριστιανοί». Ο Κύριος όμως στο βιβλίο της Αποκαλύψεως, μιλώντας για την Εκκλησία της Λαοδικείας προειδοποιεί και όλους εμάς: «οίδά σου τα έργα, ότι ούτε ψυχρός ει ούτε ζεστός‧ όφελον ψυχρός ης η ζεστός. ούτως ότι χλιαρός ει, και ούτε ζεστός ούτε ψυχρός, μέλλω σε εμέσαι εκ του στόματός μου» (Αποκ. 3,15-16). Δηλαδή πολύ απλά, ότι θα μας αποδοκιμάσει και θα μας αποκόψει από την Εκκλησία Του, αφού ουσιαστικά με την άρνηση άρσης του Σταυρού ή τη συστηματική μας προσπάθεια να τον ελαφρύνουμε... κινδυνεύει όχι μόνο η Χριστιανική μας ιδιότητα, αλλά και η ίδια μας η σωτηρία! Ας σηκώνουμε λοιπόν αγόγγυστα τον Σταυρό και τότε η αγιότητα δεν είναι τόσο μακριά όσο νομίζουμε! Αμήν!

“Αποθέμενοι το ψεύδος”

 

Το ψέμα είναι ένα από τα μεγαλύτερα αμαρτήματα

 Toυ μητροπολίτη Καστορίας Σεραφέιμ 

Ο Απόστολος Παύλος, απευθυνόμενος στους Εφεσίους της εποχής του και διαχρονικά στους Χριστιανούς όλων των εποχών, αναφέρεται συν τοις άλλοις και στην ανακαίνιση του ανθρώπου, που συνίσταται στην αποβολή του παλαιού και στην ένδυση του νέου ανθρώπου. Γι’ αυτό τονίζει : «και ενδύσασθαι τον καινόν άνθρωπον τον κατά Θεόν κτισθέντα εν δικαιοσύνη και οσιότητι της αληθείας»[1], δηλαδή να ενδυθείτε τον νέο άνθρωπο που δημιουργήθηκε από τον Θεό προς αληθινή δικαιοσύνη και αγιότητα.

Και αυτός ο καινός άνθρωπος σηματοδοτείται από συγκεκριμένες ενέργειες. Μία από αυτές που αποτελεί ταυτόχρονα και πρακτική εκδήλωση της καθημερινής ζωής είναι η χρήση του στόματος. Μάλιστα, θεωρεί ότι στο στόμα βρίσκεται η αρχή όλων των κακών και η έκφραση του εσωτερικού ανθρώπου. Ο λόγος του στο σημείο αυτό είναι αποκαλυπτικός : «Διο αποθέμενοι το ψεύδος λαλείτε αλήθειαν έκαστος μετά του πλησίον αυτού· ότι εσμέν αλλήλων μέλη»[2]. Αποβάλλετε, δηλαδή, το ψεύδος για να λέτε ο καθένας στον πλησίον του την αλήθεια, διότι ανήκουμε στο αυτό σώμα, στην Εκκλησία και έτσι είμαστε όργανα που εξαρτάται το ένα από το άλλο.

Το ψέμα, λοιπόν, είναι ένα από τα μεγαλύτερα αμαρτήματα.

Το ψέμα, που συγγενεύει με τον «πατέρα του ψεύδους»[3], τον διάβολο.

Το ψέμα, το οποίο χρησιμοποίησε ο εχθρός του ανθρώπου για να αποσπάσει τον άνθρωπο από τον Θεό και να τον κάνει υποχείριό του.

Το ψέμα, που οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια τους ανθρώπους στην απώλεια.

Το ψέμα, όταν αναφέρεται στα θέματα της πίστεως, φθάνει μέχρι και σε αυτήν την αίρεση, εκτρέποντας τον άνθρωπο εκτός της σωστικής κιβωτού της Εκκλησίας.

Το ψέμα, που στην καθημερινή ζωή ονομάζεται και απάτη.

Το πάθος, λοιπόν, του ψεύδους θα μας απασχολήσει σε αυτό το κείμενο, ώστε να δούμε τις τεράστιες διαστάσεις του και να πάρουμε τα ανάλογα μέτρα, προκειμένου να προφυλάξουμε τον εαυτό μας.

Και πρώτον, ένα από τα χαρακτηριστικά της εποχής μας είναι η έλλειψη των ανθρώπων που διαθέτουν ειλικρίνεια και ακεραιότητα στη ζωή τους. Απουσιάζει η απλότητα, η ευθύτητα, η συνέπεια, η πιστότητα, η δικαιοσύνη και κυρίως η αναγνώριση των λαθών μας. Έτσι, μέσα στον ιστό της κοινωνίας, σε όλες τις σχέσεις των ανθρώπων, σε μικρούς και μεγάλους, επικρατεί «το τρέχον νόμισμα», που είναι το ψέμα. Είναι αυτό το οποίο πουλάει. Είναι ένα μαγικό κλειδί με το οποίο ανοίγει κανείς όλες τις πόρτες και βγάζει τον άνθρωπο από δύσκολες στιγμές και, δήθεν, πολλές φορές τον οδηγεί στην επιτυχία.

 

Η ασθένεια αυτή συνθέτει το κλίμα της εποχής μας. Διαπιστώνουμε στις διαπροσωπικές μας σχέσεις ψεύτικα αισθήματα, ψεύτικες εκφράσεις, ψεύτικο ήθος, ψεύτικη και ασυνεπή ζωή. Έτσι, συνήθως αντιμετωπίζουμε :

α) αληθοφανείς ανθρώπους που φαίνονται μπροστά μας δίκαιοι, έσωθεν όμως, κατά τον λόγο του Κυρίου, είναι μεστοί υποκρίσεως. Εκδηλώνουν τα θρησκευτικά τους συναισθήματα, εκκλησιάζονται, προσεύχονται, πρωτοστατούν σε έργα αγάπης και ευποιΐας, αλλά κατά κόρον χρησιμοποιούν το ψέμα. Δεν επιζητούν την εν Χριστώ εσωτερική τους ανακαίνιση και βρίσκονται συνεχώς σε μία διάσταση ανάμεσα στο «φαίνεσθαι» και στο «είναι». Μπορεί π.χ. το ίδιο πράγμα να το πουν σε πολλούς ανθρώπους και συγχρόνως να το αρνηθούν η να χρησιμοποιήσουν το ψεύδος, προκειμένου να συκοφαντήσουν έναν αδελφό τους. Σύνθημά τους είναι : «ο θάνατός σου, η ζωή μου», δηλαδή θα πεθάνεις εσύ, προκειμένου να ζήσω εγώ. Γι’ αυτό και δεν διστάζουν να πατήσουν επί πτωμάτων ώστε να κυριαρχήσουν αυτοί.

β) αληθολόγους ανθρώπους που είναι μία παραχάραξη των αληθινών ανθρώπων. Άλλα λένε τα χείλη, άλλα λέει η καρδιά τους. Γι’ αυτό και στην ιδιωτική τους ζωή εκμεταλλεύονται όσο είναι δυνατόν τον αδύναμο και ανίσχυρο άνθρωπο, παραθεωρώντας τις πολλαπλές του ανάγκες. Η εξωτερική τους ζωή δεν έχει καμία σχέση με το εσωτερικό αντίκρισμα της καρδιάς, αφού αυτό που υπάρχει στο εσωτερικό της ψυχής τους είναι γεμάτο από πάθη.

Δεύτερον. Απέναντι στο ψέμα, ο λόγος του Θεού είναι πολύ αυστηρός. Στο βιβλίο των Παροιμιών, στο δωδέκατο κεφάλαιο, στίχος 22, τα χείλη που ψεύδονται ονομάζονται βδελυκτά : «Βδέλυγμα Κυρίω χείλη ψευδή»[4]. Ο Προφήτης Ησαΐας απευθύνει στους ψευδόμενους ένα φοβερό “ουαί” : «Ουαί οι λέγοντες το πονηρόν καλόν και το καλόν πονηρόν»[5]. Ο Προφήτης Δαυίδ στον 5ο ψαλμό καταδικάζει κάθε ψεύτικη συμπεριφορά και βεβαιώνει ότι ο Κύριος «απολεί πάντας τους λαλούντας το ψεύδος»[6]. Ο Χριστός στην επίγεια πορεία Του υπενθυμίζει πως ο Χριστιανός μαθητής Του πρέπει να εφαρμόζει στον λόγο του το «ναι ναι» και το «ου ου»[7]. Και είναι φυσικό το ψέμα να είναι βδελυκτό ενώπιον του Θεού, αφού είναι γέννημα του πονηρού, ο οποίος «ψεύστης εστί και ο πατήρ αυτού»[8], δηλαδή είναι ο εφευρέτης και ο εισηγητής του ψεύδους. Αυτός, άλλωστε, δίνει τον πειρασμό στους Πρωτοπλάστους και έκτοτε, με την παρουσία του, οδηγεί τους ανθρώπους στο να ζουν με το ψεύδος στη ζωή τους. Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος παραθέτει και αυτός μέσα από τα πολύτιμα συγγράμματά του τη δική του εμπειρία για το ψέμα. «Το ψέμα προέρχεται από την κλεψιά»[9] και ακόμη, «το ψέμα είναι πιο ανίσχυρο από την αράχνη»[10]. Γιατί «τίποτα δεν είναι πιο αδύνατο από το ψέμα, όσο και αν σκεπάζεται κάτω από άπειρους ισχυρισμούς. Διότι πολύ εύκολα αυτό καρποφορεί και εύκολα καταρρέει»[11]. Μάλιστα, συμβουλεύει ο ιερός πατήρ πως οι άνθρωποι «της πλάνης και του ψεύδους συνηθίζουν να συκοφαντούν τους ανθρώπους της αλήθειας, αποδίδοντάς τους τα δικά τους ελαττώματα, πράγμα που κάνουν και οι πόρνες, οι οποίες ονομάζουν πόρνες τις τίμιες γυναίκες για να τις προλάβουν και να μην τολμούν να ανταποδώσουν τις βρισιές»[12].

Ποιός σήμερα δεν δοκίμασε την παρουσία της θρασύτητας ανθρώπων που ψεύδονται ασυστόλως;

Ποιός από τους αγίους της Εκκλησίας μας δεν πέρασε από τα πυρά της συκοφαντίας και του ψεύδους;

Ποιός τίμιος άνθρωπος δεν αντιμετώπισε ένα μαινόμενο πλήθος ανθρώπων να ψεύδονται εναντίον του;

Πόσοι άνθρωποι δεν βρέθηκαν κλεισμένοι στις φυλακές από ανθρώπους που χρησιμοποίησαν το ψέμα, την ψευδοκατηγορία και τη συκοφαντία;

Στο ίδιο μήκος κύματος βρίσκεται κι ο θαυμαστός ιεράρχης της Καισαρείας, Μέγας Βασίλειος. Στους «Όρους κατ’ επιτομήν και κατά πλάτος» και μάλιστα στην 76η απάντησή του, λέγει τα εξής : «Ο Κύριος δεν συγχωρεί αυτόν (που ψεύδεται για να επιτύχει κάτι χρήσιμο), αφού είπε ότι το ψέμα προέρχεται από τον διάβολο και δεν έκανε καμιά διάκριση ανάμεσα στα ψέματα που λέγονται. Αλλά και ο Απόστολος Παύλος μας βεβαιώνει ότι, εάν και συμμετάσχει κανείς στους αθλητικούς αγώνες, δεν παίρνει ως βραβείο το στεφάνι εάν δεν αγωνιστεί νόμιμα»[13]. Συμβουλεύει δε τους νέους πως «ούτε στα δικαστήρια, ούτε σε άλλες ενέργειες μας αρμόζει το ψεύδος, σε εμάς που προτιμήσαμε τον ορθό και αληθινό δρόμο της ζωής και που έχουμε ρητή εντολή να μην καταφεύγουμε στα δικαστήρια»[14].

Η θεολογική εμπειρία, τέλος, του Αγίου Μαξίμου του Ομολογητού για το ψεύδος και τα αποτελέσματά του είναι αποκαλυπτική και θα πρέπει να μας συνετίσει. «Όποιος αγαπά το ψέμα, παραδίδεται σε αυτό προς απώλεια, για να καταλάβει παθαίνοντας αυτό που με τη θέλησή του καλλιεργούσε και να μάθει στην πράξη ότι ασυναίσθητα προτίμησε τον θάνατο αντί της ζωής»[15].

Τρίτον. Αιτίες του ψεύδους.

Θα μπορούσε κανείς να αναφέρει πάρα πολλές αιτίες που γεννούν το ψεύδος και τις οποίες βλέπουμε από τις μικρές ηλικίες των ανθρώπων, μέχρι ακόμη και αυτήν τη γεροντική ηλικία. Άνθρωποι που γνωρίζουν ότι δεν διαθέτουν τον χρόνο της επόμενης ημέρας, δυστυχώς, συνεχίζουν να χρησιμοποιούν το ψέμα.

Πρώτη αιτία είναι ο εγωισμός. Η αναγνώριση, ο έπαινος και γενικά η επιδοκιμασία την οποία όλοι επιθυμούμε στη ζωή μας – μηδενός εξαιρουμένου – γίνεται αιτία πολλές φορές να χρησιμοποιούμε το ψέμα για να προβάλουμε τον εαυτό μας, για να παρουσιάσουμε τα τυχόν χαρίσματά μας, καθώς και τα δήθεν τάλαντα τα οποία διαθέτουμε, προκειμένου να αποκομίσουμε τις επευφημίες των ανθρώπων.

Δεύτερη αιτία του ψεύδους είναι το προσωπικό μας συμφέρον. Το υλικό κέρδος, η κατάληψη μίας θέσεως στον δημόσιο βίο και το κακώς εννοούμενο συμφέρον είναι κάποια από τα κίνητρα που μας οδηγούν στο να εξαπατούμε τους ανθρώπους και να ψευδόμαστε κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να θεωρούμε τους άλλους ανθρωπάκια και πως οι μόνοι οι οποίοι αξίζουμε είμαστε εμείς. «Τι είναι όλοι αυτοί;», έλεγε ένας ισχυρός του καιρού μας… «Ανθρωπάκια είναι. Τους χαρακτηρίζει ο φόβος και η δειλία και μάλιστα, όποιο ψέμα και να τους πω, το δέχονται μετά ικανοποιήσεως».

Μία τρίτη αιτία που οι άνθρωποι ψεύδονται είναι ο φόβος από μία επερχόμενη τιμωρία. Χρησιμοποιούμε το ψέμα για να αποφύγουμε κάποιες δυσάρεστες συνέπειες που ενδεχομένως να προκύψουν από τυχόν λάθη μας. Δεν έχουμε το θάρρος να ομολογήσουμε την πράξη μας η και να δώσουμε ακόμη την πραγματική διάσταση σε κάθε τι που συμβαίνει μέσα μας. Το ψέμα, ακόμη, το χρησιμοποιούμε και την ώρα της εξομολογήσεως και, ενώ θα έπρεπε να ομολογήσουμε ότι είναι δικό μας το τραύμα, δική μας η πληγή από τη δική μας ραθυμία[16], εμείς προσπαθούμε να μεταθέσουμε την ευθύνη και να πείσουμε τον εαυτό μας ότι είμαστε άμεμπτοι και δίκαιοι ενώπιον του Θεού, αλλά και των ανθρώπων. Έτσι, απωθούμε την αμαρτία στο εσωτερικό της ψυχής μας και από εκεί αναδίδονται τα βλαβερά καυσαέρια και οι αναθυμιάσεις που σταδιακά δηλητηριάζουν ολόκληρο τον πνευματικό μας κόσμο και αλλοιώνουν τη φυσιογνωμία μας. Γι’ αυτό διερωτόμαστε πολλές φορές : «Πως έγινε έτσι αυτός ο άνθρωπος; Διαφορετικά άρχισε, διαφορετικά πορεύτηκε στη ζωή του και διαφορετικά τελειώνει την επίγεια παρουσία του».

Τέταρτη αιτία είναι το πνεύμα της εποχής. Επικρατεί γύρω μας το ψεύδος, η υποκρισία, η κολακεία την οποία επιθυμούν ιδιαίτερα οι τα πρώτα φέροντες, η οικονομική άνεση και η κατάληψη κάποιων θέσεων που δίδονται συνήθως σε ανθρώπους που υποκρίνονται, ψεύδονται και θυσιάζουν κάθε ιερό και όσιο στο βωμό του συμφέροντος. Έτσι, ο ηρωισμός μένει στο περιθώριο και η γραμμή της ευθύτητας, της τιμιότητας και της αληθείας δεν λαμβάνεται υπ’ όψιν. Σήμερα, σε όλους τους χώρους, αναζητούνται άνθρωποι οι οποίοι χρησιμοποιούν το ψέμα και την υποκρισία.

Ως πέμπτη αιτία, θα μπορούσε να αναφερθεί η επιπολαιότητα και η απερισκεψία. Οι προκαταλήψεις, οι εμπάθειες, οι συναισθηματικοί δεσμοί που μας προδιαθέτουν υπέρ κάποιων η κατά άλλων προσώπων και πραγμάτων, καθώς ακόμη και η συνήθεια που γίνεται δυστυχώς καθημερινός τρόπος ζωής, είναι μέσα στις αιτίες που οι άνθρωποι χρησιμοποιούν κατά κόρον το ψέμα.

Μάλιστα, στο σημείο αυτό θα πρέπει να επιστήσουμε την προσοχή μας στο ότι ακούμε πολλές δικαιολογίες αστήρικτες, προκειμένου να αμνηστεύσουμε το ψέμα :

Το χρησιμοποιώ για καλό σκοπό.
Δεν εξαπατώ κανέναν.
Δεν μπορεί να σταθεί κανείς χωρίς να πει ψέματα.
Δεν φταίω εγώ, αλλά ο διάβολος.

καθώς και άλλες εξωραϊσμένες δικαιολογίες.

Έτσι, φθείρεται και αλλάζει ο χαρακτήρας μας. Η συνείδησή μας ασθενεί, η ειρήνη της ψυχής φυγαδεύεται, γι’ αυτό μας συνέχει ο φόβος, η αγωνία, το άγχος και η ανασφάλεια μήπως κάποια μέρα αποκαλυφθεί ο πραγματικός μας εαυτός. Πόσο σοφή είναι στο σημείο αυτό η αρχαία ρήση : «Τι κερδίζει ο ψεύτης; Το να μην γίνεται πιστευτός κι όταν λέει την αλήθεια».

Τέταρτον. Πως μπορούμε να θεραπευθούμε από το ψέμα;

Ρώτησα κάποτε τον π. Επιφάνιο Θεοδωρόπουλο πως μπορεί κανείς να αποφύγει το ψέμα. Και μου απήντησε : α) Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε τη βαρύτητα του αμαρτήματος, να το μισήσουμε και να χρησιμοποιούμε πάντοτε στη ζωή μας την αλήθεια, η οποία θα έχει ζωντανά αποτελέσματα και β) Πρέπει να αποκτήσουμε φόβο Θεού, ο οποίος είναι απαραίτητος για μία αληθινή ζωή.

Πράγματι, ο φόβος του Θεού μας προφυλάσσει από το ψέμα και μας δίνει τη δυνατότητα να χρησιμοποιούμε πάντοτε την αλήθεια, η οποία μας χαρίζει τη ζωντανή παρουσία του Θεού στη ζωή μας. Ο Άγιος Ιωάννης, ο συγγραφέας της Κλίμακος, είναι αποκαλυπτικός : «Ο φόβον Κυρίου κτησάμενος, εξενίτευσε ψεύδους, δικαστήν αδέκαστον έχων την ιδίαν συνείδησιν»[17], δηλαδή αυτός που απέκτησε τον φόβο του Κυρίου, αποξενώθηκε από το ψεύδος, διότι έχει μέσα του ως αδέκαστο δικαστή τη συνείδησή του. Μόνον οι αθεόφοβοι ζουν με το ψέμα!

Το ψέμα δυστυχώς, δυστυχέστατα, κυριαρχεί σε όλους τους χώρους, καθώς και – αποκαρδιωτικά – στους ιερατικούς κύκλους. Πρόσωπα του ιερού καταλόγου, όλοι εμείς οι κληρικοί, καθημερινά βρισκόμαστε με χίλιους δύο τρόπους κάτω από την παρουσία του ψεύδους.

Ψευδόμαστε ενώπιον του Θεού.

Ψευδόμαστε ενώπιον των ανθρώπων.

Δεν υπολογίζουμε τίποτα στη ζωή μας, παρά μόνο τον εαυτό μας και το εγώ μας.

Ενθυμούμαι τον μακαριστό Γέροντα Επιφάνιο Θεοδωρόπουλο, τον οποίο συχνά αναφέρω μιας και τον έζησα από κοντά, πόσο αυστηρός ήταν με τον εαυτό του απέναντι στο ψέμα, ώστε να φθάνει στο σημείο εκείνο, όταν επισκεπτόταν έναν ασθενή, να μην ρωτάει τους ιατρούς για την έκβαση της υγείας του ασθενούς, ώστε να μην χρησιμοποιήσει το ψέμα αφού θα έπρεπε να του πει την αλήθεια. Μάλιστα, ένας ιεράρχης της Εκκλησίας μας με φόβο Θεού έλεγε στην ελαχιστότητά μου : «Όποιος χρησιμοποιεί το ψέμα, είναι σε θέση να κάνει τα χειρότερα μέσα στην κοινωνία».

Στο βιβλίο «Έσδρας Α’» της Παλαιάς Διαθήκης, ο δίκαιος Ζοροβάβελ απαντά με ευθύτητα και ειλικρίνεια στο ερώτημα του ισχυρού Δαρείου σχετικά με το ποιό είναι το δυνατότερο πράγμα στον κόσμο, λέγοντας : «”Άδικος όμως είναι ο οίνος, άδικος είναι ο βασιλεύς, άδικες είναι οι γυναίκες, άδικοι είναι όλοι οι υιοί των ανθρώπων, και άδικα όλα τα τοιαύτα έργα τους. Και δεν υπάρχει σε αυτούς αλήθεια· και στις αδικίες τους αυτοί καταστρέφονται. Η αλήθεια όμως, (δηλαδή ο Θεός) μένει παντοτινή. Έχει δύναμη και κύρος αιώνιο. Ζει και κυριαρχεί στους αιώνες των αιώνων. Αυτή δεν λαμβάνει υπ’ όψιν της πρόσωπα, ούτε κάνει διάκριση μεταξύ επισήμων και ανεπισήμων, ισχυρών και αδυνάτων. Αλλά, πράττει πάντοτε το δίκαιο ενώπιον όλων, και ακόμη των αδίκων και πονηρών ανθρώπων. Όλοι δε επιδοκιμάζουν και ευχαριστιούνται με τα έργα της. Όταν αυτή κρίνει, δεν υπάρχει τίποτε το άδικο. Σε αυτή, λοιπόν, υπάρχει και ανήκει η ισχύς και η κυριότητα και η εξουσία και η μεγαλειότητα σε όλους τους αιώνες. Δοξασμένος ας είναι ο Θεός της αληθείας” ! Ο Ζοροβάβελ, αφού είπε αυτά, έπαυσε πλέον να ομιλεί. Όλοι τότε, όσοι ήταν συγκεντρωμένοι, ανεφώνησαν και είπαν με ένα στόμα· “Μεγάλη πράγματι είναι η αλήθεια και αυτή έχει ισχύ και δύναμη ανώτερη από όλους και από όλα”»[18].

Στώμεν, λοιπόν, καλώς, στώμεν μετά φόβου!

Ας αποφεύγουμε το ψέμα, ας χρησιμοποιούμε την αλήθεια κι ο Θεός θα μας σκεπάζει με τη σκέπη των πτερύγων του. Δεν πρέπει να ξεχνούμε εκείνον τον φοβερό λόγο της Αγίας Γραφής : ότι ο Θεός πολεμά μαζί με τον άνθρωπο που χρησιμοποιεί την αλήθεια : «έως του θανάτου αγώνισαι περί της αληθείας, και Κύριος ο Θεός πολεμήσει υπέρ σου»[19].

Εφ. 4,24.
Εφ. 4,25.
Ιω. 8,44.
Παρ. 12,22.
Ησ. 5,20.
Ψλμ. 5,7.
Μτθ. 5,37.
Ιω. 8,44.
Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, Ομιλία ΙΖ’ εις το κατά Ματθαίον, ΕΠΕ 9,603.                                                                                                                                                              
του ιδίου, Επιστολή 94, Πενταδία Διακόνω, ΕΠΕ 38,169.
του ιδίου, Ομιλία ΚΘ’ εις το κατά Ιωάννην, ΕΠΕ 13,469.
του ιδίου, Λόγος εις Πέτρον τον απόστολον και Ηλίαν τον προφήτην, PG 50,733.
Μέγας Βασίλειος, Όροι κατ’ επιτομήν, Ερ. 76, ΕΠΕ 9,105.
του ιδίου, Ομιλία προς τους νέους, ΕΠΕ 9,325-327.
Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής, Κεφάλαια θεολογικά και οικονομικά Β’, μγ’, Φιλοκαλία 15Δ,97.
«Εμόν το τραύμα πάτερ, εμή η πληγή, εξ οικείας ραθυμίας», Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος, Κλίμαξ, Λόγος Δ’, § νστ’, εκδ. Ιεράς Μονής Παρακλήτου, εκδ. πέμπτη, Ωρωπός Αττικής 1992, σ. 95.
ο.π., Λόγος ΙΒ’, § ε’, σ. 179.
Εσδρ. 4,37-41.
Σοφ. Σειράχ 4,28.

 

 

Πηγή: Πενταπόσταγμα