Τι σημαίνει «σταυρικό ήθος» στη ζωή του Χριστιανού;

 

Γράφει ο π.Αντώνιος Χρήστου 

 

Ο Κύριος είπε: «Όστις θέλει οπίσω μου ελθείν, απαρνησάσθω εαυτόν και αράτω τον σταυρόν αυτού και ακολουθήτω μοι» (Μάρκ. η΄ 34). Στο «όστις θέλει» δηλώνεται απερίφραστα η ελεύθερη βούληση του ανθρώπου αλλά και το μεγαλείο Του ίδιου Του Θεού που έπλασε από αγάπη και απόλυτη ελευθερία την κτίση και την κορωνίδα της που είναι ο άνθρωπος. Ο Θεός δεν αναγκάζει και δεν υποχρεώνει κανέναν και για τίποτα να είναι και να σχετίζεται αναγκαστικά μαζί Του, γιατί  μας έπλασε οντολογικά «κατ’ εικόνα» και «καθ’ ομοίωσιν». Το κατ’ εικόνα ακριβώς έχει να κάνει με την ελεύθερη βούληση, κάποιος δηλαδή να ενεργοποιεί ή όχι τα χαρίσματα τα οποία μας δίνει πλούσια ο Θεός. Να ακολουθεί και να τηρεί ή όχι όσα ο Θεός μάς παρέδωσε και μάς δίδαξε ο Ιησούς Χριστός. Να ανταποκριθεί ή όχι κανείς στο κάλεσμα της καμπάνας για τις Ακολουθίες και κυρίως στο Μυστήριο των Μυστηρίων, τη Θεία Λειτουργία και σε πόση συχνότητα και βαθμό.

Από τη στιγμή όμως που κάποιος απαντήσει καταφατικά, «ότι ναι θέλω να είμαι Χριστιανός, θέλω να είμαι συνειδητό και γνήσιο μέλος της Εκκλησίας», όποιος πει ότι «θέλει να ακολουθήσει τα βήματα του Κυρίου και “των φίλων του” των Αγίων», τότε η άρση του Σταυρού, το «σταυρικό ήθος», η σταυρική πορεία, είναι μονόδρομος, αποτελεί τη μόνη ασφαλή επιλογή, έστω και αν αυτή η πορεία είναι δύσκολη και όπως ο ίδιος ο Κύριος τονίζει: «στενή η πύλη και τεθλιμμένη η οδός η απάγουσα εις την ζωήν, και ολίγοι εισίν οι ευρίσκοντες αυτήν» (Ματθ. 7, 15)‧ αφού προηγουμένως έχει απαρνηθεί τον εγωϊσμό του και τον παλαιό άνθρωπο για να ανακαινιστεί στον νέο με το βάπτισμα, το Χρίσμα και τα υπόλοιπα μυστήρια. Ο Αγιος Ιωάννης ο Σιναΐτης μάς δίνει κάποια συγκεκριμένα στοιχεία και σημάδια ερμηνείας της στενής πύλης, αλλά ταυτόχρονα μας περιγράφει το σταυρικό ήθος σε εσωτερικό αλλά και πρακτικό επίπεδο. Λέει χαρακτηριστικά ο Αγιος: «Τα σημεία που θα σου δείχνουν ότι βαδίζεις τη στενή οδό είναι: Η θλίψη της κοιλίας, η ολονύκτιος στάση στην προσευχή, το μετρημένο νερό, το λιγοστό ψωμί, το καθαρτικό ποτό της ατιμίας, οι χλευασμοί, οι περιγέλωτες, οι εμπαιγμοί, η εκκοπή του ιδίου θελήματος, η υπομονή στις συγκρούσεις με τους άλλους, το να μη γογγύζεις όταν σε περιφρονούν, να βιάζεις τον εαυτό σου να υπομένει τις ύβρεις, να υπομένεις γενναία όταν οι άλλοι σε αδικούν, να μην αγανακτείς όταν καταλαλούν σε βάρος σου, να μην οργίζεσαι όταν σε εξευτελίζουν και να ταπεινώνεσαι όταν σε κατακρίνουν (“Κλίμαξ” – Λόγος Β΄ 13). Βλέπουμε πόσο δύσκολο είναι κανείς να τα εφαρμόσει όλα αυτά στη ζωή του, αλλά και πόσο βρήκαν τέλεια εφαρμογή στη ζωή Του Κυρίου.

Ο σύγχρονος Ρώσος Αγιος Ιγνάτιος (Μπριαντσιανίνωφ) Επίσκοπος Σταυρουπόλεως (1807 - 1867) στο έργο του «Ο Σταυρός ο δικός μας και ο Σταυρός του Χριστού», περιγράφει πολύ ωραία και σύγχρονα τι σημαίνει πρακτικά αυτό που διαπραγματεύεται και το δικό μας άρθρο. Μεταξύ άλλων λέει ο Αγιος: « α) Ο σταυρός μας είναι οι λύπες και τα παθήματα της επίγειας ζωής, (που για κάθε άνθρωπο είναι δικά του). β) η νηστεία, η αγρυπνία και οι άλλες ευσεβείς ασκήσεις με τις οποίες ταπεινώνεται η σάρκα, και υποτάσσεται στο πνεύμα. (Αυτές οι ασκήσεις πρέπει για τον καθένα να είναι ανάλογες με τις δυνάμεις του και γι’ αυτό για τον καθένα είναι δικές του). γ) Οι αμαρτωλές μας κλίσεις ή τα πάθη μας, που για κάθε άνθρωπο είναι δικά του. (Με μερικά από αυτά γεννιόμαστε, με άλλα μολυνόμαστε στον δρόμο της ζωής). Θα είναι όμως μάταιος και ανώφελος ο σταυρός μας, έστω και αν είναι βαρύς, αν δεν μεταβληθεί σε Σταυρό του Χριστού με το να ακολουθούμε τον Χριστό. Γι’ αυτό ο ακόλουθος του Χριστού είναι απολύτως πεπεισμένος ότι ο Χριστός άγρυπνα τον παρακολουθεί, ότι ο Χριστός του στέλνει τις θλίψεις σαν απαραίτητη και αναπόφευκτη προϋπόθεση της χριστιανικής ιδιότητος, ότι καμιά θλίψις δεν θα τον πλησιάζει αν δεν σταλεί από τον Χριστό, ότι με τις θλίψεις ο Χριστιανός γίνεται του Χριστού, συμμέτοχος του κλήρου Του στη γη και - χάρις σ’ αυτό - στον ουρανό! Ο σταυρός είναι βαρύς, όσο εξακολουθεί να είναι «ο σταυρός μας». Οταν μεταβληθεί σε «σταυρό του Χριστού» γίνεται ασυνήθιστα ελαφύς: Ο ζυγός μου χρηστός εστι και το φορτίον μου ελαφρόν, είπε ο Κύριος (Ματθ. 11, 30)».

Επομένως με βάση τα παραπάνω, ο Γογλοθάς - η Σταυρική πορεία, ωφελεί και έχει αξία όταν διασταυρώνεται και ταυτίζεται με Του Κυρίου και τότε υπάρχει η ελπίδα και η προοπτική της Αναστάσεως. Οπως πολύ εύστοχα έχει ειπωθεί: «Πρέπει να συσταυρωθούμε για να συναναστηθούμε με τον Κύριο», αλλά εδώ που είναι η λύση είναι ταυτόχρονα καλώς ή κακώς και το πρόβλημα. Ιδιαίτερα ο σύγχρονος άνθρωπος, γαντζωμένος στα τεχνολογικά και επιστημονικά επιτεύγματα βελτιώσεως της ζωής του και του αυτοματισμού, είναι πλέον τόσο σίγουρος για τον ευατό του και τις δυνατότητές του, σε τέτοιο σημείο που πιστεύει ότι δεν χρειάζεται και δεν υπάρχει λόγος να απευθύνεται στον Θεό. Γιατί να χρησιμοποιούμε τις σκάλες αφού πλέον υπάρχει το ασανσέρ; Τα πόδια μας αφού υπάρχουν τα αυτοκίνητα; Το μυαλό μας αφού υπάρχουν οι υπολογιστές και τα ρομπότ με την τεχνητή νοημοσύνη και τόσες άλλες διευκολύνσεις που μας κάνουν να στρεφόμαστε στην ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση από αυτή που προτρέπει ο Απόστολος Παύλος τον μαθητή του Απόστολο Τιμόθεο: «συ ουν κακοπάθησον ως καλός στρατιώτης Ιησού Χριστού» (Β΄ Τιμ. 2,3).

Κλείνοντας το άρθρο μας, έχουμε πάντα την ίδια αίσθηση με τα περισσότερά μας, ότι ποτέ μα ποτέ δεν μπορούμε να καλύψουμε το θέμα μας, απλά λίγο το αγγίζουμε και τις βασικότερες παραμέτρους αυτού. Ετσι και εδώ θίξαμε ακροθιγώς την αναγκαιότητα της σταυρικής πορείας, ή αλλιώς ασκητικότητας στη ζωή του κάθε Χριστιανού, γιατί επηρεαζόμενοι από τη Δύση και όχι μόνο, γινόμαστε στην πράξη «νερόβραστοι-χλιαροί Χριστιανοί». Ο Κύριος όμως στο βιβλίο της Αποκαλύψεως, μιλώντας για την Εκκλησία της Λαοδικείας προειδοποιεί και όλους εμάς: «οίδά σου τα έργα, ότι ούτε ψυχρός ει ούτε ζεστός‧ όφελον ψυχρός ης η ζεστός. ούτως ότι χλιαρός ει, και ούτε ζεστός ούτε ψυχρός, μέλλω σε εμέσαι εκ του στόματός μου» (Αποκ. 3,15-16). Δηλαδή πολύ απλά, ότι θα μας αποδοκιμάσει και θα μας αποκόψει από την Εκκλησία Του, αφού ουσιαστικά με την άρνηση άρσης του Σταυρού ή τη συστηματική μας προσπάθεια να τον ελαφρύνουμε... κινδυνεύει όχι μόνο η Χριστιανική μας ιδιότητα, αλλά και η ίδια μας η σωτηρία! Ας σηκώνουμε λοιπόν αγόγγυστα τον Σταυρό και τότε η αγιότητα δεν είναι τόσο μακριά όσο νομίζουμε! Αμήν!