ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ ΣΤΟ «ΠΑΤΕΡΑ, ΑΝ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΟ, ΑΣ ΑΠΟΦΥΓΩ ΤΟ
ΠΟΤΗΡΙΟ ΑΥΤΟ· ΟΜΩΣ ΑΣ ΜΗ ΓΙΝΕΙ ΟΠΩΣ ΕΓΩ ΘΕΛΩ, ΑΛΛ’ ΟΠΩΣ ΘΕΛΕΙΣ ΕΣΥ»
Επίσης κατά των Μαρκιωνιστών και Μανιχαίων, και ότι δεν πρέπει να ριχνόμαστε στους κινδύνους, αλλά από κάθε θέλημα να προτιμούμε το θέλημα του Θεού.
Επιμέλεια σύνταξης: katanixi.gr
Παραθέτουμε σε συνέχειες αποσπάσματα από το αρχαίο κείμενο και τη μετάφραση της ΟΜΙΛΙΑΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ ΣΤΟ «ΠΑΤΕΡΑ, ΑΝ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΟ, ΑΣ ΑΠΟΦΥΓΩ ΤΟ ΠΟΤΗΡΙΟ ΑΥΤΟ· ΟΜΩΣ ΑΣ ΜΗ ΓΙΝΕΙ ΟΠΩΣ ΕΓΩ ΘΕΛΩ, ΑΛΛ’ ΟΠΩΣ ΘΕΛΕΙΣ ΕΣΥ». Επίσης κατά των Μαρκιωνιστών και Μανιχαίων, και ότι δεν πρέπει να ριχνόμαστε στους κινδύνους, αλλά από κάθε θέλημα να προτιμούμε το θέλημα του Θεού. (ΟΜΙΛΙΕΣ ΗΘΙΚΕΣ-ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ)
5ο μέρος.
Δείτε εδώ το 1ο μέρος, εδώ το 2ο, εδώ το 3ο και εδώ το 4ο.
Όπως για όσους διψούν το ποτήρι είναι ευχάριστο, έτσι και για τον Ιησού το να σταυρωθεί! (Ιερός Χρυσόστομος)
Ότι γαρ δόξα ο σταυρός, άκουσον τί φησιν ο ευαγγελιστής· «ουδέπω γαρ ην Πνεύμα άγιον, ότι Ιησούς ούπω εδοξάσθη». Ο δε λέγει, τούτο έστιν· ουδέπω ην δοθείσα η χάρις, επειδή η έχθρα η προς τους ανθρώπους ουδέπω ην καταλυθείσα, τω μηδέπω τον σταυρόν προκεχωρηκέναι. Ο γαρ σταυρός την έχθραν του Θεού κατέλυσε την προς τους ανθρώπους, τας καταλλαγάς εκόμισε, την γην ουρανόν εποίησε, τους ανθρώπους τοις αγγέλοις ανέμιξε, του θανάτου την ακρόπολιν κατήγαγε, του διαβόλου την ισχύν εξενεύρωσε, της αμαρτίας την δύναμιν ηφάνισε, την γην της πλάνης απήλλαξε , την αλήθειαν επανήγαγε, τους δαίμονας απήλασε, ναούς καθείλε, βωμούς ανέτρεψε, κνίσσαν ηφάνισε, την αρετήν κατεφύτευσε, τας Εκκλησίας ερρίζωσε.
Ότι λοιπόν ο σταυρός είναι δόξα, άκουσε τί λέγει ο Ευαγγελιστής· «γιατί ακόμα δεν υπήρχε το άγιο Πνεύμα, επειδή ο Ιησούς δεν είχε ακόμα δοξασθεί». Αυτό που λέγει, σημαίνει το εξής· δεν είχε δοθεί ακόμα η χάρη, επειδή η έχθρα προς τους ανθρώπους δεν είχε ακόμα διαλυθεί, αφού δεν είχε πραγματοποιηθεί ο σταυρός. Γιατί ο σταυρός διέλυσε την έχθρα του Θεού προς τους ανθρώπους, έφερε τη συμφιλίωση, έκαμε τη γη ουρανό, ανέμειξε τους ανθρώπους με τους αγγέλους, γκρέμισε την ακρόπολη του θανάτου, παρέλυσε τη δύναμη του διαβόλου, εξαφάνισε τη δύναμη της αμαρτίας, απάλλαξε τη γη από την πλάνη, ξαναέφερε την αλήθεια, έδιωξε τους δαίμονες, γκρέμισε ναούς, ανέτρεψε βωμούς, εξαφάνισε την κνίσσα, φύτεψε την αρετή, θεμελίωσε τις Εκκλησίες.
Σταυρός, το του Πατρός θέλημα,η του Υιού δόξα, το του Πνεύματος αγαλλίαμα, το του Παύλου καύχημα· «εμοί γαρ», φησί, «μη γένοιτο καυχάσθαι, ει μη εν τω σταυρώ του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού». Σταυρός ο του ηλίου φανότερος, ο της ακτίνος φαιδρότερος· όταν γαρ εκείνος σκοτίζηται, τότε ούτος λάμπει· σκοτίζεται δε ο ήλιος τότε ουκ αφανιζόμενος, αλλά νικώμενος τη του σταυρού φαιδρότητι. Σταυρός το χειρόγραφον ημών διέρρηξε, του θανάτου το δεσμωτήριον άχρηστον άχρηστον εποίησε, σταυρός της του Θεού αγάπης η απόδειξις. «Ούτω γαρ ηγάπησεν ο Θεός τον κόσμον, ότι τον Υιόν αυτού τον μονογενή έδωκεν, ίνα πας ο πιστεύων εις αυτόν μη απόληται». Και πάλιν ο Παύλος· «ει γαρ εχθροί όντες κατηλλάγημεν τω Θεώ δια του θανάτου του Υιού αυτού».
Ο σταυρός είναι το θέλημα του Πατέρα, η δόξα του Υιού, η αγαλλίαση του Πνεύματος, το καύχημα του Παύλου. Γιατί λέγει, «είθε να μην καυχηθώ εγώ για τίποτε άλλο, παρά μόνο για το σταυρό του Κυρίου μας Ιησού Χριστού». Ο σταυρός είναι πιο φωτεινός από τον ήλιο, πιο λαμπρός από την ακτίνα. Γιατί, όταν εκείνος σκοτίζεται, τότε αυτός λάμπει· και σκοτίζεται τότε ο ήλιος όχι γιατί εξαφανίζεται, αλλά γιατί νικιέται από τη λαμπρότητα του σταυρού. Ο σταυρός έσχισε το χειρόγραφο μας, έκαμε άχρηστο το δεσμωτήριο του θανάτου, ο σταυρός είναι η απόδειξη της αγάπης του Θεού. «Γιατί τόσο πολύ αγάπησε ο Θεός τον κόσμο, ώστε παρέδωσε τον Υιό του το μονογενή, για να μη χαθεί όποιος πιστεύει σ’ αυτόν». Και πάλι οΠαύλος λέγει· «παρ’ όλο που ήμασταν εχθροί με το Θεό μας συμφιλίωσε μαζί του ο θάνατος του Υιού του».
Σταυρός το τείχος το αρραγές, το όπλον το αχείρωτον, των πλουτούντων η ασφάλεια, των πενήτων η ευπορία, των επιβουλευομένων το τείχος, των πολεμουμένων το όπλον, των παθών η αναίρεσις, της αρετής η κτήσις, το σημείον το θαυμαστόν και παράδοξον. «Σημείον γαρ επιζητεί η γενεά αύτη· και σημείον ου δοθήσεται αυτή, ει μη το σημείον του Ιωνά». Και πάλιν ο Παύλος· «επειδή και Ιουδαίοι σημείον αιτούσι, και Έλληνες σοφίαν ζητούσιν· ημείς δε κηρύσσομεν Χριστόν εσταυρωμένον». Σταυρός παράδεισον ηνέωξε, ληστήν εισήγαγε, το των ανθρώπων γένος απόλλυσθαι μέλλον και ουδέ της γης άξιον προς την των ουρανών βασιλείαν εχειραγώγησε.
Ο σταυρός είναι το τείχος το στερεό, το όπλο το ανίκητο, η ασφάλεια των πλουσίων, η ευπορία των φτωχών, το τείχος εκείνων που τους επιβουλεύονται, το όπλο εκείνων που τους πολεμούν, η εξαφάνιση των παθών, η απόκτηση της αρετής, το σημείο το θαυμαστό και παράδοξο. «Γιατί η γενεά αυτή ζητάει σημείο· αλλά σημείο δε θα της δοθεί, παρά μόνο το σημείο του Ιωνά». Και ο Παύλος επίσης λέγει· «επειδή και οι Ιουδαίοι ζητούν σημείο και οι εθνικοί ζητούν σοφία, εμείς όμως κηρύττουμε Χριστό σταυρωμένο». Ο σταυρός άνοιξε τον παράδεισο, έβαλε μέσα το ληστή, οδήγησε στη βασιλεία των ουρανών το ανθρώπινο γένος που επρόκειτο να καταστραφεί και δεν ήταν άξιο ούτε για τη γη.
Τοσαύτα αγαθά από του σταυρού και γέγονε και γίνεται, και ου βούλεται σταυρωθήναι, ειπέ μοι; Και τις αν τούτο είποι; Ει δε μη εβούλετο, τίς αυτόν ηνάγκασε; Τίς εβιάσατο; τί δε και προέπεμψε προφήτας απαγγέλοντας, ότι σταυρωθήσεται, μη μέλλων σταυρούσθαι, μηδέ βουλόμενος τούτο υπομείναι; Τίνος δε ένεκεν και ποτήριον καλεί τον σταυρόν, ει γε μη εβούλετο σταυρωθήναι; Τούτο γαρ ενδεικνυμένου εστι την επιθυμίαν, ην έχει περί το πράγμα. Ώσπερ γαρ τοις διψώσι το ποτήριον ηδύ, ούτω και αυτώ το σταυρωθήναι· δι΄ο και έλεγεν· «επιθυμία επεθύμουν τούτο το πάσχα φαγείν μεθ’ υμών», ουχ απλώς ειπών τούτο, αλλά δια την αιτίαν ταύτην, επειδή μετά την εσπέραν ο σταυρός αυτόν διεδέχετο.
Πες μου λοιπόν, τόσα αγαθά και έγιναν και γίνονται από το σταυρό, και δε θέλει να σταυρωθεί; Και ποιος μπορεί να το πει αυτό; Αν όμως δεν ήθελε, ποιος τον ανάγκασε; ποιός τον πίεσε; Και γιατί έστειλε πριν απ’ αυτόν τους προφήτες, για να αναγγείλουν πως θα σταυρωθεί, τη στιγμή που δεν επρόκειτο να σταυρωθεί και ούτε ήθελε να το υποστεί αυτό; Και για ποιο λόγο ονομάζει το σταυρό ποτήρι, αν δεν ήθελε να σταυρωθεί; Γιατί αυτό φανερώνει την επιθυμία που είχε για το πράγμα αυτό. Όπως δηλαδή για όσους διψούν το ποτήρι είναι ευχάριστο, έτσι και γι’ αυτόν το να σταυρωθεί. Γι’ αυτό και έλεγε, «παρά πολύ επιθύμησα αυτό το Πάσχα να το φάω μαζί σας» και δεν το είπε αυτό έτσι στην τύχη, αλλά γι’ αυτή την αιτία, επειδή μετά την εσπέρα ακολουθούσε ο σταυρός.
