Η φράση: "Πρωτότοκος πάσης κτίσεως" Μπορεί να σημαίνει ότι ο Χριστός είναι... κτίσμα;

Από την εμφάνισή του τον 4ο αιώνα μ.Χ., ο Αριανισμός, μπέρδευε τη λέξη: "κτίσμα" με τη λέξη: "γέννημα". Και ως σήμερα, οι σύγχρονοι εκπρόσωποί του Ρωσσελιστές, συνεχίζουν να μπερδεύουν τις δύο αυτές έννοιες.



Η έννοια του εδαφίου

Καθώς μπερδεύουν τις έννοιες: "γέννημα" και "κτίσμα", οι Ρωσσελιστές (ή θυγατρικές θρησκείες των Ρωσσελιστών, όπως οι αυτοαποκαλούμενοι Μάρτυρες του Ιεχωβά"), στην απελπισμένη τους προσπάθεια να βρουν στην Αγία Γραφή, κάτι που να συμφωνεί με τις απόψεις τους του 4ου αιώνα μ.Χ., χρησιμοποιούν και το εδάφιο που θα εξετάσουμε σε αυτό το άρθρο.

Για να αποδείξουν, ότι δήθεν ο Χριστός δεν είναι κτίστης, αλλά κτίσμα, προτείνουν το εδάφιο: Κολοσσαείς 1/α: 15. Το εδάφιο αυτό λέει για τον Χριστό: "ος εστιν εικών του Θεού του αοράτου, πρωτότοκος πάσης κτίσεως".

-"Ορίστε!" (μας λένε). "Βλέπετε ότι ο Χριστός είναι το πρώτο κτίσμα";

Φυσικά ο καθένας που ξέρει Ελληνικά, σε αυτό το εδάφιο μπορεί να δει τον παραλογισμό αυτής τους της ερμηνείας. Γιατί το εδάφιο δεν αποκαλεί τον Χριστό: "πρωτόκτιστο", όπως το κατανοούν αυτοί. Τον αποκαλεί: "πρωτότοκο". Και έχει μεγάλη διαφορά το "γέννημα" από το "κτίσμα". Το γέννημα το γεννάς, και είναι της ιδίας ουσίας με εσένα. Το κτίσμα το κατασκευάζεις, και είναι άλλης ουσίας. Το σπίτι το "κτίζεις", δεν το "γεννάς". Και το παιδί σου το "γεννάς", δεν το "κτίζεις".

Ομοίως, και το εδάφιο αυτό, έχει την έννοια, ότι ο Χριστός, ΓΕΝΝΗΘΗΚΕ, (δεν κτίσθηκε), "πριν" από όλη την κτίση. Και βάζουμε τη λέξη: "πριν" σε εισαγωγικά, γιατί ακόμα και το "πριν", "ήταν" ανύπαρκτο "πριν" γίνει ο χρόνος, καθώς ο ίδιος ο χρόνος είναι κτίσμα του Θεού δια του Λόγου Του, του Ιησού Χριστού. Και εφόσον ο χρόνος έχει αρχή, πώς είναι δυνατόν ο κατασκευαστής του, ο Υιός του Θεού, να έχει και αυτός αρχή; Αφού αυτός δεν βρίσκεται μέσα στον χρόνο κατά τη Θεϊκή του φύση.

Όμως η λέξη: "πρωτότοκος" για τον Χριστό, έχει μία επιπλέον έννοια. Όπως γνωρίζουμε, ο πρωτότοκος ήταν για τους Εβραίους, ο δικαιωματικός κάτοχος της περιουσίας του πατέρα του, σε διπλό βαθμό από τα άλλα αδέλφια του. Πολύ δε περισσότερο, όταν ο "πρωτότοκος" ήταν και "μονογενής", όπως ο Χριστός (Ιωάννης 3/γ: 16). Και οι απόστολοι ήταν Εβραίοι. Όταν λοιπόν έλεγαν ή έγραφαν "πρωτότοκος", η λέξη περιελάμβανε γι' αυτούς, όλο το φορτίο αυτής της έννοιας. Και όταν ο Παύλος έγραφε: "πρωτότοκος πάσης κτίσεως", είχε στο μυαλό του, όλη αυτή τη σημασία της λέξης "πρωτότοκος". Δεν εννοούσε απλώς αυτόν που γεννήθηκε πριν από όλη την κτίση, αλλά και τον απόλυτο κληρονόμο αυτής της κτίσεως, μάλιστα "πάσης" της κτίσεως κατά τα λόγια του. Και αυτό το έγραψε σαφέστερα σε άλλο χωρίο, λέγοντας για τον Χριστό: "Ον έθηκε κληρονόμον πάντων, δι' ου και τους αιώνας εποίησεν" (Εβραίους 1/α: 2).

Όπως παρατηρείτε, το εδάφιο αυτό έχει την ίδια ακριβώς έννοια με το εδάφιο: "πρωτότοκος πάσης κτίσεως", με άλλα λόγια. Και στο ένα και στο άλλο εδάφιο, τονίζεται η πρωτεραιότητα του Χριστού από όλη την κτίση, καθώς στο ένα αναφέρεται ότι "γεννήθηκε πριν από όλη την κτίση" (πρωτότοκος), και στο άλλο τονίζεται ότι ο Χριστός "εποίησε και τους αιώνες", δηλαδή τις χρονικές περιόδους της κτίσης. Και κάποιος που πλάθει το χρόνο, είναι ταυτόχρονα πλάστης όλης της κτίσης, η οποία είναι "εν χρόνω". Και ακόμα, και στο ένα και στο άλλο, τονίζεται το ότι είναι "κληρονόμος όλης της κτίσης", στο ένα με τη λέξη: "κληρονόμος", και στο άλλο με τη λέξη: "πρωτότοκος".

Και μια τρίτη έννοια που μας δίνει η λέξη: "πρωτότοκος" στο χωρίο αυτό, είναι Η ΔΟΞΑ ενός πρωτοτόκου, (και μάλιστα μονογενούς), από τον πατέρα του. Και αυτό πάλι φαίνεται πιο καθαρά σε άλλο χωρίο: "Και ο Λόγος σάρξ εγένετο και εσκήνωσεν εν ημίν, και εθεασάμεθα την δόξαν αυτού, δόξαν ως μονογενούς παρά πατρός, πλήρης χάριτος και αληθείας" (Ιωάννης 1/α: 14).

Το εδάφιο που εξετάζουμε λοιπόν, μας δείχνει καθαρά τέσσερα πράγματα:

1. Ότι ο Χριστός είναι ομοούσιος του Πατρός, ως γέννημα ("πρωτότοκος" και όχι "πρωτόκτιστος").

2. Ότι γεννάται από τον Πατέρα προαιωνίως, προ της κτίσεως και του χωροχρόνου.

3. Ότι είναι κληρονόμος όλης της κτίσεως του Θεού.

4. Ότι είναι ένδοξος.



Απάντηση σε μια ένσταση

Βέβαια, οι οπαδοί του Αρείου, δεν παραδίδουν έτσι εύκολα τα όπλα, αλλά ψάχνουν να βρουν κάτι, για να πλήξουν την ορθή ερμηνεία του εδαφίου. Μια ερμηνεία την οποία φυσικά ΓΝΩΡΙΖΟΥΝ, αλλά εξακολουθούν να το διαστρέφουν. Και στην απελπισμένη τους προσπάθεια να βρουν κάτι τέτοιο, τυφλώνονται, και δεν βλέπουν τον παραλογισμό που εισάγουν στη λογική τους, όπως θα δούμε...

Λένε λοιπόν, ότι το "πρωτότοκος πάσης κτίσεως", σημαίνει ότι ο Χριστός είναι κτίσμα, επειδή η λέξη: "πρωτότοκος", στην Αγία Γραφή, όταν συντάσσεται με Γενική, (π.χ. της κτίσεως), δείχνει την προέλευση του υποκειμένου, από την πηγή αυτή. Για παράδειγμα, στο εδάφιο Γένεσις 35/λε: 23: "πρωτότοκος Ιακώβ Ρουβήν" (ο Ρουβήν, πρωτότοκος του Ιακώβ). Δείχνει δηλαδή το εδάφιο αυτό, ότι ο Ρουβήν, είναι πρωτότοκος του Ιακώβ, ότι προήλθε από τον Ιακώβ. Και πράγματι, σε όλα τα σημεία της Αγίας Γραφής, όπου υπάρχει η λέξη: "πρωτότοκος" με Γενική, δείχνει την προέλευση του πρωτοτόκου, από το αντικείμενο της Γενικής που ακολουθεί. Μήπως λοιπόν έχουν δίκιο; Ας το εξετάσουμε αυτό, για να δούμε τι παραλογισμό εισάγει μια τέτοια άποψη.

Αν αυτό ίσχυε σε όλες τις περιπτώσεις που συντάσσεται η λέξη με Γενική, τότε θα είχαμε το εξής παράλογο: Ο Χριστός, θα ήταν "πρωτότοκος" ΟΧΙ ΤΟΥ ΘΕΟΥ, ΑΛΛΑ ΤΗΣ ΚΤΙΣΕΩΣ!!! Γιατί το εδάφιο λέει: "πρωτότοκος πάσης κτίσεως". Αν λοιπόν η Γενική έδειχνε την προέλευση του Χριστού από το αντικείμενο που ακολουθεί, η προέλευσή του θα ήταν ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΤΙΣΗ, και όχι από τον Θεό. Και μάλιστα, η προέλευσή του θα ήταν ΑΠΟ ΟΛΗ ΤΗΝ ΚΤΙΣΗ. Γιατί λέει: "πάσης κτίσεως". Κάτι τέτοιο φυσικά, είναι αντίθετο από την Αγία Γραφή, στην οποία ο Χριστός είναι Αυτός που έπλασε την κτίση, και όχι αυτός που ΠΛΑΣΘΗΚΕ από την κτίση, (και μάλιστα από "ολόκληρη" την κτίση!) "πάντα δι' αυτού εγένετο, και χωρίς αυτού εγένετο ουδέ εν ό γέγονεν" (Ιωάννης 1/α: 3). Η Αγία Γραφή λοιπόν, λέει σαφώς, ότι η κτίση προήλθε από τον Χριστό, και όχι ο Χριστός από την κτίση.

Μάλιστα, η εν λόγω προσπάθεια διαστρέβλωσης του εδαφίου, είναι στην πραγματικότητα, αντίθετη και με την ερμηνεία που δίνουν οι ίδιοι οι Αριανιστές! Γιατί αυτοί όπως είδαμε, ερμηνεύουν το εδάφιο: "το πρώτο κτίσμα". Αν λοιπόν η Γενική δηλώνει προέλευση του Χριστού, (και μάλιστα από ΟΛΗ ΤΗΝ ΚΤΙΣΗ), τότε ο Χριστός δεν είναι "το πρώτο κτίσμα", αλλά "ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ"!!! Εκτός αν έχουν (με την ίδια τη δική τους λογική), να μας δείξουν ένα εδάφιο της Αγίας Γραφής, που όταν η λέξη: "πρωτότοκος" συντάσσεται με Γενική, να δείχνει όχι την προέλευση, αλλά μόνο τη "συμμετοχή" του στο αντικείμενο που ακολουθεί. Ή να μας δείξουν ένα εδάφιο, που να χρησιμοποιεί τη λέξη: "πρωτότοκος" για "κατασκεύασμα" και όχι για τον γιο κάποιου. Φυσικά δεν θα βρουν πουθενά κάτι τέτοιο! Πώς λοιπόν το ερμηνεύουν: "το πρώτο κτίσμα";

Η μόνη περίπτωση, που χρησιμοποιείται η λέξη: "πρωτότοκος", ως "συμμετοχή" στο ακολουθούν αντικείμενο, είναι σε δύο μόνο σημεία, (Έξοδος 13/ιγ: 15. 34/λδ: 20), όπου η λέξη Πρωτότοκος είναι στην Αιτιατική και η Γενική που ακολουθεί, συντάσσεται ΠΑΝΤΟΤΕ ΜΕ ΑΡΘΡΟ. ("πρωτότοκον των υιών σου"). Στην Αγία Γραφή, μόνο με άρθρο η λέξη σημαίνει συμμετοχή! Σε όλες τις περιπτώσεις όπου δεν υπάρχει άρθρο, (όπως το εδάφιο που εξετάζουμε), η λέξη "πρωτότοκος" δείχνει ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ, και όχι συμμετοχή, όπως θέλουν να το μεταφράζουν οι Αριανιστές.

Βεβαίως αυτό δεν σημαίνει ότι υπάρχει κάποιος Γραμματικός κανόνας που απαγορεύει μια τέτοια χρήση της φράσης, (χρήση συμμετοχής), όπως τη θέλουν οι Αριανιστές. Όμως το ότι στην Αγία Γραφή, αυτή η λέξη δεν έχει ΠΟΥΘΕΝΑ ΑΛΛΟΥ χρήση "συμμετοχής" σε τέτοιο τύπο πρότασης, αφήνει το ενδεχόμενο αυτό αστήρικτο. Πολύ δε περισσότερο, όταν η λέξη: "πρωτότοκος" αναφέρεται σε "γέννηση" και όχι σε "κτίση".



Συμπέρασμα

Παρατηρούμε λοιπόν, ότι η προχειρότητα αυτών των σπασμωδικών προσπαθειών, να πλήξουν οι Αριανιστές τη σωστή ερμηνεία του εδαφίου, τους οδηγούν σε μεγαλύτερες αντιφάσεις και προβλήματα. Αλλά σε αντίθεση με αυτούς που είναι παντελώς αστήρικτοι, εμείς θα δείξουμε παράδειγμα από την Αγία Γραφή, για την έννοια της λέξης, με σύνταξη Γενικής.

Δείξαμε πιο πάνω, ότι η λέξη "πρωτότοκος", έχει ΚΑΙ την έννοια "κληρονόμος". Ας ξαναδούμε ένα εδάφιο που ήδη δείξαμε πιο πάνω, πιο προσεκτικά: "Ον έθηκε κληρονόμον πάντων, δι' ου και τους αιώνας εποίησεν" (Εβραίους 1/α: 2). Παρατηρούμε κι εδώ, τη σύνταξη της πρότασης, γίνεται με τη λέξη: "κληρονόμος", ακολουθούμενη από τη Γενική "πάντων". Φυσικά δεν δείχνει προέλευση! Αλλά ούτε και "συμμετοχή", μια και ως "γέννημα" δεν συμπεριλαμβάνεται στην "κτίση". Ούτε υπάρχει γραμματικός κανόνας, που να λέει ότι το υποκείμενο, όταν συντάσσεται με Γενική, δείχνει κατ' ανάγκην προέλευση ή συμμετοχή. Και εφόσον η λέξη: "πρωτότοκος" σημαίνει στην Αγία Γραφή και "κληρονόμος", λογικό είναι, να μπορεί να συνταχθεί με Γενική, και να μη σημαίνει κατ' ανάγκην προέλευση ή συμμετοχή. Εάν οι Αριανιστές πιστεύουν ότι η φράση: "πρωτότοκος πάσης κτίσεως" μπορεί να έχει την έννοια της συμμετοχής ΜΟΝΟ σε αυτό το συγκεκριμένο σημείο της Αγίας Γραφής, αν και δεν μαρτυρείται κάτι παρόμοιο αλλού στην Αγία Γραφή, κατά τον ίδιο τρόπο, τίποτα δεν τους εμποδίζει να δεχθούν, ότι και εδώ, αυτή η ίδια σύνταξη υπάρχει έστω μία φορά. Και κανένας Γραμματικός κανόνας δεν το αποκλείει. Εκτός αν έχουν να μας υποδείξουν έναν τέτοιο κανόνα.

Άρα το συγκεκριμένο εδάφιο, δεν μπορεί να αποτελέσει απόδειξη ότι ο Χριστός είναι κτίσμα. Όχι μόνο επειδή τον αναφέρει σαφέστατα "γέννημα", και όχι "κτίσμα", αλλά και επειδή η φράση αυτή μπορεί να σημαίνει πολλά πράγματα από γραμματολογική άποψη[*]. Και τίποτα δεν αναγκάζει τον ερμηνευτή να αποδεχθεί την αυθαίρετη ερμηνεία που κάνουν οι Αριανιστές, για να βρουν επιχείρημα για τις απόψεις τους. Και ακόμα και αν γραμματολογικά (και όχι εννοιολογικά), θα μπορούσαμε να δεχθούμε ότι είναι πιθανή η ερμηνεία τους, γιατί άραγε θα έπρεπε να δεχθούμε τη δική τους ΑΥΘΑΙΡΕΤΗ και αντιφατική ερμηνεία, και όχι τη Χριστιανική;

Κείμενο: Γ. Κ.

Επεξεργασία Ν. Μ.


[*]  Για τη σύνταξη αυτή, που είναι Γενική Κατηγορηματική, αντιγράφουμε από το  Συντακτικό της Αρχαίας Ελληνικής  του Α. Β. Μουμτζάκη (Αθήνα, ΙΖ' έκδ. 1997: ΟΕΔΒ, σ. 19-20):

«Γενική κατηγορηματική

Όταν το κατηγορούμενο είναι ουσιαστικό, πολλές φορές δεν μπαίνει σε ονομαστική, σύμφωνα με τον κανόνα, αλλά σε γενική που λέγεται γενική κατηγορηματική και φανερώνει:

α) κτήση [...]

β) ένα σύνολο, από το οποίο ένα μέρος είναι το υποκείμενο (γενική κατηγορηματική διαιρετική):

    Σόλων των επτά σοφών εκλήθη  (= ονομάστηκε ένας από τους επτά σοφούς) [...]

γ) ύλη [...]

δ) ιδιότητα [...]

ε) αξία [...]»

Στα παραπάνω που παραθέσαμε από το λεξικό, παρατηρούμε ότι στη φράση υπάρχουν 5 διαφορετικές έννοιες. Από τις 5 αυτές έννοιες, οι Αριανιστές διαλέγουν αυθαίρετα την 2η, χωρίς να λάβουν υπ' όψιν ότι αυτή ειδικά η έννοια εξαιρείται από το εξεταζόμενο χωρίο, επειδή το υποκείμενο είναι "γέννημα" και όχι "κτίσμα". Εδώ δεν μας απασχολεί η 2η έννοια. Εδώ έχουμε τη λέξη "πρωτότοκος", που σίγουρα δεν σημαίνει αυτόν που "κατασκευάστηκε" πρώτος. Αντιθέτως, η πρώτη, η τέταρτη και η πέμπτη έννοια, είναι συμβατές με τη φράση.

Γραμματολογικές παρατηρήσεις: Β. Α. (Γλωσσολόγος)