Η ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΗ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΟΣ (Αγιογραφική και Αγιοπατερική Μελέτη σχετικά με το εάν μπορεί να εικονογραφηθεί-ζωγραφιστεί ο Τριαδικός Θεός ή ακόμη και ο Πατήρ ή το Άγιο Πνεύμα)

 

 

Διατί  κηρύττουμε   για  7  Οικουμενικές,  ενώ την  7^η  την  έχουμε  απορρίψει;

Στην Ορθόδοξη Εκκλησία τα ομοιώματα του Πατρός και του Αγίου Πνεύματος, είναι απαγορευμένες απεικονίσεις, επειδή η Π. Διαθήκη απαγορεύει σε πολλά εδάφια τις εικόνες της αόρατης Θεότητας, επίσης αυτό  νομοθέτησε και η 7^η Οικουμενική Σύνοδος.
Επιτρέπεται μόνον η απεικόνιση της καθόδου του Αγίου Πνεύματος κατά την Πεντηκοστή, όταν "διαμεριζόμεναι γλώσσαι ωσεί πυρός" ήρθαν και στάθηκαν πάνω στα κεφάλια των Αποστόλων. Επιτρέπεται  επίσης μόνο στην εικόνα των Θεοφανείων, δηλαδή στην βάπτιση του Χριστού,  όπου το Άγιο Πνεύμα εμφανίστηκε "εν είδει περιστεράς" ή "ωσεί περιστερά".

Ο Θεός είναι Ένας, άναρχος, άπειρος και αΐδιος στην ουσία και τη φύση του. Όμως αυτός ο Ένας στην ουσία Θεός είναι Τριαδικός, διακρίνεται σε τρεις υποστάσεις, σε τρία πρόσωπα: τον Πατέρα, τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα. Πρόκειται για  την βασικότερη αλήθεια της πίστης μας, που μας αποκάλυψε ο ίδιος ο Θεός με απλότητα και σαφήνεια.
Το δόγμα της Τριαδικότητας του Θεού είναι αδύνατο να το διερευνήσουμε λογικά. Το καθένα από τα πρόσωπα της Αγίας Τριάδος είναι όλος ο Θεός και όχι ένα μέρος του Θεού.
Ο Υιός δεν έχει το αγέννητο και την εκπόρευση του Αγίου πνεύματος που έχει ο Πατήρ. Επίσης το Άγιον Πνεύμα δεν έχει το εκπορεύειν που έχει ο Πατήρ. Απ’ εκεί και πέρα όλες τις ιδιότητες που έχει ο Πατέρας τις έχει και ο Υιός και το Άγιο Πνεύμα, δηλαδή την αυτή φύση  και χαρακτηριστικά όπως Θεότης, βασιλεία, δόξα το άκτιστο, το απερίγραπτο κλπ.  Έχουν όμως και μερικά ακοινώνητα χαρακτηριστικά: ο Πατήρ είναι αγέννητος, ο Υιός έχει το γεννητό και το Άγιον Πνεύμα έχει το εκπορευτό.  Έχουμε δηλαδή το ακατάληπτο της Τρισυπόστατης Μονάδας.

Ο Τριαδικός Θεός έχει Μία Ουσία – φύση. Και το Πνεύμα είναι ομοούσιο και ομόθρονο μαζί με τα άλλα δύο πρόσωπα της Αγίας Τριάδος. Έχουμε Θεόν Ομοούσιο και Όχι ετερούσιο.  Ως εκ τούτου, Δεν δεχόμαστε την μορφή του περιστεριού ως φύση του Αγίου Πνεύματος, διότι εικονίζουμε δύο διαφορετικές ουσίες - φύσεις. Την ανθρώπινη και του περιστεριού.
Συνεπώς: Το περιστέρι δεν είναι  η φύση του Αγίου Πνεύματος παρά μόνον μια στιγμιαία εμφάνιση εν είδει περιστεράς και όχι Θεός περιστέρι. Εικονίζεται μόνον στην βάπτιση του Χριστού και πουθενά αλλού. Η εικόνα με το περιστέρι καταστρέφει την ενότητα της θείας φύσεως  του ομοουσίου Τριαδικού Θεού καθώς εικονίζει ανόμοιες οντότητες, ουσίες – φύσεις.
Το υποστατικό ιδίωμα του Πνεύματος είναι η εκπόρευση. Και η εκπόρευση είναι πρόοδος μυστηριακή, της οποίας τη φύση αγνοούμε. Το μυστήριο του Θεού είναι  απρόσιτο σε κάθε κτιστή οντότητα, ανθρώπους και αγγέλους. Μόνον ο άπειρος Θεός γινώσκει εαυτόν και κανένας άλλος. 

Η θεότητα του Ιησού Χριστού και η ισότητα του Υιού προς τον Πατέρα κηρύσσεται μέσα στην Καινή Διαθήκη και αποτελεί δόγμα της Εκκλησίας αναντίρρητο.
Η εικόνα της Αγίας Τριάδος με το περιστέρι,  εικονίζει  τον Πατέρα ως Πρεσβύτερο του Υιού, αναιρώντας έτσι την ισότητα, καθώς ο Υιός εικονίζεται ως μικρότερος του Πατέρα.
Εικονίζει  χρονική διαφορά ανάμεσα στον Πατέρα και τον Υιό (ο Πατέρας υπέργηρος, ο Υιός νεότατος). Η Ορθόδοξη διδασκαλία κηρύττει το ακριβώς αντίθετο. Δεν υπάρχει χρονική διαφορά  ανάμεσα  στις  τρεις  υποστάσεις, καθώς έχουν το ομόχρονο.

ΠΗΔΑΛΙΟΝ απόφαση της 7^ης Οικουμενικής Συνόδου, υποσημείωση (1): …και ο προσκυνών την εικόνα, προσκυνεί εν αυτή του εγγραφόμενου την υπόστασιν.

(Πηδάλιον: Εικών λέγεται από του εοικέναι, δηλαδή από την ομοιότητα που έχει με το πρωτότυπο.) Δηλαδή  όταν  προσκυνούμε την τάδε  εικόνα,  η  τιμή  διαβαίνει  στο  φυσικό πρωτότυπο.

Σύμφωνα λοιπόν με την Ζ’ Οικουμενική  Σύνοδο, η ενσάρκωση του Λόγου δίνει την δυνατότητα απεικόνισης μόνο του Υιού  και μόνο κατά την ανθρώπινη φύση του.

Ο Πατέρας ουδέποτε έλαβε ανθρώπινη φύση και το Άγιο Πνεύμα ουδέποτε έλαβε την φύση του πτηνού Περιστεριού. Αυτή η εικόνα διδάσκει για Θεόν Κτίσμα και Θεόν περιστέρι, καθώς σε παραπέμπει στις αιρέσεις των Πνευματομάχων και του Ημιαρειανισμού 1^ος 2^ος  3^ος  (ανώτερος, κατώτερος, ελάχιστος).

Από όλες τις αποκαλύψεις του Θεού προς τους ανθρώπους, αυτή που προσεγγίζει περισσότερο την Τριαδικότητα του Θεού είναι η φιλοξενία του Αβραάμ. Αυτή  είναι  η  ονομασία  της  παράστασης  και  ΟΧΙ  Αγία  Τριάς. Στην  φιλοξενία  του Αβραάμ ιστορείται ο Χριστός ως Μεγάλης βουλής Άγγελος, με δύο Αγγέλους. Ο Πατέρας και το Πνεύμα ουδέποτε έλαβαν ανθρώπινες φύσεις για να ζωγραφίζονται  ως άνθρωποι.

Έχουμε τον συμβολισμό της Αγίας Τριάδος και αυτό ακριβώς εικονίζεται διότι οι τρεις Άγγελοι έχουν την ίδια ηλικία, τις ίδιες σωματικές αναλογίες, κάθονται όλοι σε θρόνους, κρατούν ποιμαντορικές ράβδους,  είναι και οι τρείς  οντότητες (άγγελοι) της ίδιας φύσεως.

Διασώζοντας έτσι τους  δογματικούς  όρους: ομόχρονον, συνάναρχον, συναΐδιον, ομότιμον και ομοούσιον, Έχουμε λοιπόν τον δογματικό συμβολισμό (διότι  δεν  υπάρχει  εικόνα  της  Αγίας  Τριάδος -  βλέπε  απόφαση  7^ης  Οικουμενικής)  και αυτό προσκυνούμε. Οι Πατέρες της Εκκλησίας στο βιβλικό αυτό γεγονός είδαν μία προτύπωση του μυστηρίου της Αγίας Τριάδος, το οποίο απεκαλύφθη πλήρως στην Καινή Διαθήκη. Γι αυτό και η φιλοξενία του Αβραάμ απεικονίστηκε στη σχετική εικόνα. Επειδή στην συνέχεια της βιβλικής διηγήσεως οι δύο από τους τρεις άνδρες εμφανίζονται ως Άγγελοι, επικράτησε να εικονίζονται και οι τρεις με την αγγελική μορφή.

Μια τέτοια εικόνα υπήρχε και τιμούνταν στους αρχαίους καιρούς στο μέρος όπου έγινε η φιλοξενία του Αβραάμ κατά την μαρτυρία του Ευσεβίου Καισαρείας. Η υπεροχή του μέσου Αγγέλου επικράτησε σε πολλές εικόνες της φιλοξενίας. Αυτό οφείλεται στην ερμηνεία που έδωσαν κάποιοι Πατέρες της Εκκλησίας, όπως ο  Ιωάννης Χρυσόστομος και Ιωάννης Δαμασκηνός. Οι Πατέρες είδαν στην φιλοξενία του Αβραάμ την εμφάνιση του Ιησού Χριστού συνοδευόμενου από δύο Αγγέλους.

Όσοι αποδίδουν ανθρώπινα χαρακτηριστικά στον Θεόν ανήκουν εκόντες άκοντες  στην   αίρεση των ανθρωπομορφιτών, όπου προσδίδουν ανθρώπινα χαρακτηριστικά στον Πατέρα Θεόν  (338 μ.Χ.). Αυτή η βλασφημία υποβιβάζει τον Άναρχο Πατέρα από Θεόν άκτιστον σε κτιστόν. Είναι η αίρεσις του περιγραπτού της θεότητας.

Όταν ζωγραφίζουμε τον Χριστόν, ζωγραφίζουμε την ανθρώπινη φύση Του και  όχι την θεϊκή. Διότι πολύ απλά, ο Θεός Δεν ζωγραφίζεται. Ακολούθως ο Πατήρ και το Άγιο Πνεύμα ουδέποτε έλαβαν ανθρώπινες φύσεις, πολλώ δε μάλλον περιστεριού  και ως εκ τούτου είναι ανεπίτρεπτο να ζωγραφίζονται ως Αγία Τριάς, παρά μόνον στο περιστατικό που αποκαλύφθηκαν στους ανθρώπους, με την μορφή που επέλεξαν να εμφανισθούν.

Τον 17^ο αιώνα σε όλα τα νησιά της Ελλάδος, καραβιές από Λατίνους και Ιησουίτες Μοναχούς κατέκλυσαν τους τόπους με προπαγανδιστικό υλικό. Στο Άγιον Όρος μέχρι και Καθολική σχολή λειτουργούσε κατά τα έτη 1636–1641. Κατόπιν μεταφέρθηκε στην Θεσσαλονίκη.
Η Παπική προπαγάνδα εν συνδυασμώ με την Τουρκοκρατίαν, κυριολεκτικά κατέστρεψε την Ορθόδοξη παράδοση. Το Άγιον Όρος κατάντησε να ζωγραφίζει αναγέννηση, κάτι το οποίο απαγορεύεται δια ροπάλου. Για τον δε κόσμο ό,τι και να πούμε αργολογία θα κάνουμε, αρκεί μόνο τούτο:

Μέχρι το 1755 το ράντισμα των Παπικών ήταν δεκτόν από την Ορθόδοξη Ανατολική Εκκλησία!

Εκλαϊκευμένα: Το Άγιο Πνεύμα εμφανίστηκε στην Πεντηκοστή  ως γλώσσαι  ωσεί πυρός. Το  Άγιο Πνεύμα  εμφανίστηκε στην Μεταμόρφωση του Σωτήρος, στο Όρος  Θαβώρ ως Νεφέλη. Και εκεί ακριβώς Θεοφάνεια έχουμε. Στην Παλαιά Διαθήκη το Άγιον Πνεύμα ήταν συνοδοιπόρος των Ισραηλιτών για 40 χρόνια ως φωτεινή Νεφέλη. Δια να μην είπωμεν το περιστατικό όπου μίλησε από το μουλάρι του Βαλαάμ.

Συνεπώς ρωτάμε το εξής: Γιατί  δεν εικονίζουμε τον Πατέρα με τον Υιό και την φωτιά; ή ακολούθως τον Πατέρα με τον Υιό και την Νεφέλη;   Και να γράψουμε  ΑΓΙΑ  ΤΡΙΑΣ. Υπάρχει  έστω και μία εικόνα σε όλον τον πλανήτη που να εικονίζει την Αγία Τριάδα κατ’ αυτόν τον τρόπο;  Κατηγορηματικά  ΟΧΙ. Τότε από πού προκύπτει ότι εξαιρείται το περιστέρι; Όποιος δέχεται το πρώτο, είναι υποχρεωμένος να δεχθεί και τα άλλα δύο. Διαφορετικά ακυρώνει τον ίδιο του τον εαυτό, ως ανακόλουθος της διδασκαλίας του. Ρητορικά αναφέρω την αποκάλυψη του Θεού στον Μωυσή δια της φλεγόμενης βάτου, καθώς ακούστηκε η φωνή του Θεού:

Εγώ ειμί ο ΩΝ. Συνεπώς μπορώ να ζωγραφίσω έναν θάμνο, τον IC – XC και μία Νεφέλη και να γράψω Αγία Τριάς;  

Θεοφάνεια είχαμε στην βάπτιση του Χριστού και ακραιφνώς εκεί ζωγραφίζουμε το Άγιο Πνεύμα εν είδει περιστεράς και πουθενά αλλού διότι Δεν εμφανίστηκαν καθήμενοι στον θρόνο ο Πατήρ με τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα να ίπταται ωσεί περιστερά. Τότε από πού προκύπτει ότι έχουμε το δικαίωμα να εικονίζουμε κατά το δοκούν; 

Π.χ. η Παναγία έχει τα τρία αστέρια στο μέτωπο και στους ώμους (το αειπάρθενο),  ο Χριστός έχει τον Σταυρό στο φωτοστέφανο.  Η  Παναγία  αειπάρθενα  συνέλαβε,  και  αειπάρθενα γέννησε.   Εάν  λοιπόν  συνειδητά παραχαράξεις τα  σύμβολα, και  τα  γεγονότα  ζωγραφίζεις δογματικά λάθος,  δηλαδή αίρεση. Η Αγιογραφία ιστορεί το Ευαγγέλιο κατά γράμμα λιτά και απέριττα, χωρίς  αυθαιρεσίες και προσωπικές δοξασίες.
Γι’ αυτό λοιπόν, όταν εικονίζουμε το Ευαγγέλιο, δεν παίρνουμε από κάθε περικοπή ό,τι μας αρέσει, παρά μόνον αυτό που ιστορείται την δεδομένη στιγμή.

Άλλωστε η Αγιογραφία είναι το ευαγγέλιο των αγραμμάτων. Η Αγιογραφία είναι τέχνη Λειτουργική. Συνεπώς δεν υφίσταται το ποιητική αδεία  του καλλιτέχνη, και  εδώ  επισυνάπτω  την  βλάσφημη  εικόνα  του  αγίου  Χριστόφορου,  καθώς  κάποιοι  στο  βαθύ  παρελθόν  τον  ιστορούσαν  με  κεφαλή  σκυλιού.   

Αιρετική  προπαγάνδα:

Η εικόνα με τον Πατέρα και το περιστέρι είναι Δυτικής προελεύσεως και μία προπαγάνδα του Φιλιόκβε. Δηλαδή  ότι το Άγιο Πνεύμα εκπορεύεται και εκ του Υιού. Ως εκ τούτου, εικονίζεται ανάμεσα στον Πατέρα και τον Υιό, καταργώντας έτσι την Μοναρχία, καθώς δημιουργείται  η Δυαρχία. Ο Πατέρας παύει να είναι η αιτία της Τριαδικότητας και η μοναδική πηγή της εκπόρευσης του Αγίου Πνεύματος. Δηλαδή έχουμε δύο αρχές και δύο αιτίες, τουτέστιν  δύο θεούς.
Σημειωτέον ότι τω καιρώ  εκείνω δεν υπήρχαν τηλεοράσεις και Ιντερνέτ. Η προπαγάνδα για την χειραγώγηση  των ανθρώπων γινόταν δια των εικόνων και των γυμνών πορτραίτων (για πιστούς και κοσμικούς). Υπάρχουν πολλές εσφαλμένες εικόνες που εικονίζουν άλλα αντί άλλων.
Κάποιες από αυτές τις αναφέρει ο Άγιος Νικόδημος στο Πηδάλιο: του IC - XC, της Αναλήψεως, της Πεντηκοστής, της Αναστάσεως (σελ. 321) και της Γεννήσεως του Χριστού σε άλλο κεφάλαιο.  Σήμερα δυστυχώς είναι περισσότερες.

Δογματική του π. Ιωάννη  Ρωμανίδη

Εις το χωρίον "ειστήκει δε ο λαός μακρόθεν, Μωϋσής δε εισήλθεν εις τον γνόφον, ου ην ο Θεός"  δίδει την εξής ερμηνείαν: "και τι θα είπω περί τούτου, εκτός ότι ουδείς δύναται να είναι τόσον παράφρων, ώστε να πιστεύη ότι ο καπνός, και το πυρ, και η νεφέλη και ο γνόφος, και οτιδήποτε του είδους τούτου, είναι η ουσία του Λόγου και της Σοφίας του Θεού όστις είναι ο Χριστός, ή το Άγιον Πνεύμα;
       

Αφού ούτε οι Αρειανοί ετόλμησαν να είπουν ότι ταύτα ήσαν η ουσία του Θεού Πατρός.

Ο Λόγος είναι κατά πάντα όμοιος και απαράλλακτος Εικών του Αρχετύπου Θεού Πατρός.

Επομένως, το γεγονός ότι ο Λόγος είναι απαράλλακτος Εικών του Αρχετύπου Πατρός, ώστε οι βλέποντες τον Χριστόν βλέπουν τον Πατέρα και οι ακούοντες τον Χριστόν ακούουν τον Πατέρα και οι γνωρίζοντες τον Χριστόν γνωρίζουν τον Πατέρα, δύναται να σημαίνη μόνον εν πράγμα, ότι ο Λόγος είναι και Αυτός άκτιστος και Θεός κατά φύσιν, ακριβώς όπως και ο Πατήρ.
Αυτή η κατά πάντα απόλυτος ομοιότητα μεταξύ του Πατρός και του Υιού σημαίνει επίσης πως ό,τι έχει ο Πατήρ έχει και ο Υιός, καθότι ο Πατήρ ό,τι έχει έδωκε και εις τον Υιόν προ του τον κόσμον είναι, εκτός μόνον από την Πατρότητα. Αντί της υποστατικής ιδιότητος της Πατρότητος ο Υιός έλαβεν εκ της πατρικής υποστάσεως την υποστατικήν ιδιότητα της Υιότητος.

Εκτός της υποστατικής ιδιότητος της Πατρότητος και αυτής της Υιότητος ουδεμία διαφορά υπάρχει μεταξύ του Πατρός και του Υιού. Ακριβώς το ίδιον ισχύει δια το Πνεύμα το Άγιον.
Κατά την σαφή διδασκαλίαν του Χριστού, ο άλλος Παράκλητος είναι διάφορον πρόσωπον ή διάφορος του Πατρός και του Υιού υπόστασις, αλλά όμοιος κατά πάντα και Αυτός τω Πατρί και τω Υιώ. Ό,τι έχει κοινόν ο Πατήρ και ο Υιός έχει και το Πνεύμα το Άγιον.    ( Η εικόνα με το  τρίμορφο   εικονίζει το ακριβώς αντίθετο.)

Για όσους διατείνονται ότι ο Χριστός εκάθισε  στα δεξιά του Θεού Πατρός:

Ο Άγιος Δαμασκηνός αναφέρει: Λέγοντας ότι ο Χριστός εκάθισε δεξιά του Θεού και Πατρός δεν εννοούμε τοπικά. Γιατί πώς ο απερίγραπτος έχει δεξιά με τοπική έννοια;  Δεξιά και αριστερά είναι τα γνωρίσματα αυτών που περιγράφονται. Δεξιά του Πατρός λέγομεν την Δόξα και την τιμή της θεότητος όπου ο Υιός του Θεού είχε πριν από τους αιώνες υπάρχων ως Θεός και ομοούσιος με τον Πατέρα. (P.G. 94/1104 B, C).

Ο εικονισμός του Θεού χαρακτηρίζεται από τον Άγιο Δαμασκηνό ως μεγάλη αμαρτία, ασέβεια και άκρα παραφροσύνη (σελ. 117 P.G. 94/1169 C, 1172 A).

Δευτερονόμιον 4/12. Ο Ίδιος ο Θεός διαβεβαιώνει ότι είναι Αθέατος και ο Ισραήλ συνεπής στην διαβεβαίωση αυτή δεν απεικονίζει τον Θεόν.

Ως Αθέατος ο Θεός είναι Απερίγραπτος και Ανεικόνιστος. (Σελ. 24 P.G. 98/176D  -  177 A και  94/1368 D).

Η Πεντάτευχος και ο  Νόμος του Λευιτικού και Δευτερονομίου δεν αλλάζουν, διότι είναι θεόπνευστος. Το Άγιον Πνεύμα υπαγόρευσε στον Μωυσή και εκείνος έγραψε. Αυτό  ήταν  και  το  επιχείρημα  των  εικονομάχων.

H 7^η Οικουμενική Σύνοδος κερδήθηκε με την διδασκαλία του Δαμασκηνού:

Δεν εικονίζουμε τον Άναρχο Πατέρα, που δεν τον είδαμε, αλλά τον Υιόν, που ενανθρώπησε και τον είδαμε.

  

Τόμος Γ’ σελ. 210-211, Επιστολή του Γρηγορίου Πάπα  Ρώμης

Διά τι τον Πατέρα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού ουχ ιστορούμε και ζωγραφούμε; Επειδή Ουκ οίδαμεν τις εστίν και Θεού φύσιν αδύνατον ιστορήσαι και ζωγραφήσαι.

Πράξις Α’ τόμος Γ’ σελ. 230

Ωσαύτως και τας σεπτάς εικόνας της τε οικονομίας του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, καθό άνθρωπος γέγονε δια την ημετέραν σωτηρίαν και της αχράντου δεσποίνης ημών της αγίας Θεοτόκου, των τε θεοειδών αγγέλων και των αγίων αποστόλων, προφητών, μαρτύρων, τε και πάντων των αγίων, ασπάζομαι  και περιπτύσσομαι  και την κατά τιμήν προσκύνησιν  απονέμω. 

·  Διατί  η  Ζ’ Οικουμενική Σύνοδος δεν αναφέρει   για  εικόνα του Θεού Πατρός;                        

·  Διατί δεν αναφέρει  πουθενά για εικόνα της Αγίας Τριάδος;   Λέτε να το ξέχασαν;

Πράξις  Γ’ τόμος Γ’ σελ. 266

Αόρατος γαρ και απερίγραπτος η θεία φύσις και ασχημάτιστος. Θεόν γαρ ουδείς εώρακε πώποτε… προσκυνούμε Χριστού την Εικόνα τουτέστι του οραθέντος τοις ανθρώποις προσώπου.

Πράξις Δ’ τόμος Γ’ σελ. 297 – 298 – Επιστολή του Πατριάρχου Γερμανού

Ουδέ γαρ της αοράτου θεότητος εικόνα ή ομοίωμα, ή σχήμα, ή μορφήν τινά αποτυπούμεν.

Πράξις  Ε’ τόμος Γ’ σελ. 321 – 323

Επειδή ο Θεός ηξίωσεν ατρέπτως γενέσθαι άνθρωπος ποιούμεν αυτού την εικόνα ως ανθρώπου.

Σύμφωνα λοιπόν με την Ζ’ Οικουμενική Σύνοδο, η ενσάρκωση του Λόγου δίνει την δυνατότητα απεικόνισης μόνο του Υιού και μόνο κατά την ανθρώπινη φύση του.

Πρακτικά Οικουμενικών Συνόδων, τόμος Γ’ σελ. 314

Του δε Θεού εικόνας ποιούμεν, λέγω δη του Κυρίου και σωτήρος ημών Ιησού Χριστού, καθώς ώφθη επί της γης και τοις ανθρώποις συνανεστράφη, τούτον γράφοντες και ουχ ως νοείται φύσει Θεός. Ποία γαρ ομοίωσις, ή ποίον σχήμα του ασωμάτου και ασχηματίστου λόγου του Πατρός;

Οι  Άγιοι  θεοφόροι  Πατέρες  και η Αγία 7^η Οικουμενική Σύνοδος λέγουν ότι η Αγία Τριάς με τον Άναρχο Πατέρα δεν εικονίζεται. Δεν ζωγραφίζεται ο Ουράνιος Θεός Πατέρας, παρά μόνον ο Χριστός που έλαβε ανθρώπινην σάρκα. Διότι ο Πατήρ είναι Πνεύμα, Αόρατος, Ασχημάτιστος, Απαθής, Άκτιστος, Αΐδιος, Ατρεπτος, Άπειρος, Ασώματος, Ακατάληπτος, Ανεξιχνίαστος, Απερίγραπτος, Ανεικόνιστος.

Πας Κληρικός, Μοναχός, λαϊκός, που δεν παραδέχεται την απόφαση της Αγίας  7^ης Οικουμενικής  Συνόδου, βλασφημεί εις το Άγιον Πνεύμα και όπως λέγει ο Χριστός: Η αμαρτία αυτή ουκ αφεθήσεται εις τον αιώνα (Πράξις Ζ’  τόμος Γ’ σελ. 381).

Η Οικουμενική Σύνοδος είναι  το στόμα του αλαθήτου της Εκκλησίας, αποτελεί όμως και τον ανώτατον και αυθεντικόν κριτήν και ρυθμιστήν πάντων των αναφυομένων εκάστοτε σοβαρών εκκλησιαστικών θεμάτων, των διαταρασσόντων την ειρήνην και την ενότητα της όλης ή και επί μέρους Εκκλησίας. Η απόφασις της Οικουμενικής Συνόδου παραμένει ανέκκλητος, διότι δεν υπάρχει κριτήριον  ανώτερον  Αυτής.

Ο Άγιος Κύριλλος  Αλεξανδρείας

Ο Θεός είναι ασώματος και η ομοιότητα με Αυτόν δεν είναι σωματική αλλά πνευματική.  Το κατ’ εικόνα δεν αναφέρεται στο σχήμα του σώματος αλλά στο πνευματικό είδος πού είναι η κατ’ αρετήν και κατά το αρχικόν και κατά των ηθών και τρόπων, δια του Αγίου Πνεύματος αγιαστική μόρφωση του Χριστού στους ανθρώπους. Ο θεός είναι Πνεύμα δεν έχει μορφή ούτε τύπο ούτε σχήμα ούτε και μπορεί να περιγραφεί.

Ό Άγιος Νικηφόρος – Πατριάρχης Κων/ λεως

Και εικόνας του Πατρός και του Αγίου Πνεύματος εικονίζουν οι θεοπασχίται. Όπερ άτοπον    αι γαρ εικόνες ορατών και περιγραπτών σωμάτων εισίν ου μην των ακατανοήτων και αοράτων.  (P. G. 147, 441 Β).

Ο  Άγιος  Θεόδωρος ο Στουδίτης

Τούτο γαρ της Τριάδος σημαντικόν  και ου σεσάρκωται η Τριάς. Άπαγε!

P.G.99/1589 A.  Αύτη ( η Αγία Τριάς ) γαρ μόνη ου ποίησις εικονική ότι μηδέ κτίσις, αλλά άκτιστος.  (P.G. 99/468 B).

Ο Άγιος Ιωάννης Δαμασκηνός 

Του αοράτου και ασωμάτου και απεριγράπτου και ασχηματίστου Θεού, τις δύναται ποιήσασθαι μίμημα; Παραφροσύνης τοίνυν άκρας και ασεβείας το σχηματίζειν το θείον.  (P.G. 94/1169 C 172A).

Οράς ως της ειδωλολατρίας ένεκα, απαγορεύει την εικονογραφίαν και ότι αδύνατον εικονίζεσθαι Θεόν τον άποσον και απερίγραπτον και αόρατον; Ου γαρ είδος αυτού φησίν εωράκατε.  (P.G. 94/1237 C).

Ου την αόρατον εικονίζω θεότητα, αλλ’ εικονίζω Θεού την οραθείσαν σάρκαν (P.G.94  1236 C).

Η δε θεία φύσις απερίγραπτος εστί μόνη και παντελώς ανείδεος και ασχημάτιστος και ακατάληπτος. (P.G. 94/1344 Β, C).

Θεού μεν γαρ του ασωμάτου και αοράτου και αΰλου και μήτε σχήμα μήτε περιγραφήν μήτε κατάληψιν έχοντος, αδύνατον ποιείν εικόνα. Πώς γαρ το μη οραθέν εικονισθήσεται;  Θεόν ουδείς εώρακε  πώποτε.  (P.G. 94/1289 B, C).

Ο Άγιος Δαμασκηνός 15 φορές διαμαρτύρεται λέγοντας ότι δεν ζωγραφίζεται ο Άναρχος Πατήρ.

Ας δούμε κάποιες από τις αποκαλύψεις του Θεού:

"Ο πάλαι τω Μωυσή συλλαλήσας επί του όρους Σινά διά συμβόλων, Εγώ ειμί, λέγων, ο Ων, σήμερον επ’ όρους Θαβώρ μεταμορφωθείς, επί των μαθητών έδειξε το αρχέτυπον κάλλος της εικόνος, εν εαυτώ την ανθρωπίνην αναλαβών ουσίαν.  Τους της τοιαύτης Χάριτος μάρτυρας παραστησάμενος Μωυσήν και Ηλίαν, κοινωνούς εποιείτο της ευφροσύνης, προμηνύοντας την ένδοξον δια του Σταυρού και σωτήριον ανάστασιν".

Ο ύμνος αυτός του εσπερινού της Μεταμορφώσεως ταυτίζει το πρόσωπον του Κυρίου μετά του προσώπου του Θεού, ο οποίος απεκαλύφθη εις τον Μωυσήν.

Την ιδίαν αλήθειαν υπογραμμίζει και ο Μέγας Βασίλειος. Ο πατήρ αυτός της Εκκλησίας αναφέρεται εις το χωρίον της Παλαιάς Διαθήκης (Έξοδ. 3,14), όπου ο Θεός φανερώνει το όνομά Του εις τον Μωυσήν και υπογραμμίζει ότι το αυτό πρόσωπον ονομάζεται και Άγγελος και Θεός (ΙC – XC). Πραγματικώς. Εις το Έξοδ. 3,2 αναφέρεται ότι εις τον Μωυσήν εφανερώθη Άγγελος Κυρίου υπό μορφήν πύρινης φλογός.

Εν συνεχεία όμως αναφέρεται ότι η φωνή, η οποία ηκούσθη, έλεγεν: «Εγώ είμαι ο Θεός του Πατρός σου Αβραάμ» (Έξοδ. 3,6). Και μετά ταύτα: «Εγώ ειμί ο Ων» (Έξοδ. 3,14).

«Τι λοιπόν», λέγει ο Μ. Βασίλειος, «ο ίδιος είναι και Άγγελος και Θεός»;

Και καταλήγει εις το συμπέρασμα: "ότι πρόκειται δι’ Εκείνον, (IC – XC) δια τον οποίον εδιδάχθημεν ότι το όνομά Του είναι Μεγάλης βουλής Άγγελος" (Ησαΐας 9,6).
Εις την Αγίαν Γραφήν αναφέρεται: «Εγώ είμαι ο Κύριος ο Θεός του Αβραάμ, του Πατρός σου, και του Ισαάκ» (Γένεση 28,13). Αυτός λοιπόν (IC – XC ), καταλήγει ο Μ. Βασίλειος, που εδώ ονομάζεται Άγγελος, αυτός λέγει ότι εφανερώθη εκεί εις τον Ιακώβ. Εις καθένα λοιπόν είναι φανερόν, ότι εκεί που το αυτό πρόσωπον ονομάζεται και Άγγελος και Θεός, δηλούται ο Μονογενής, ο οποίος εμφανίζεται από γενεάς εις γενεάν εις τους ανθρώπους και διαγγέλλει το θέλημα του Πατρός εις τους Αγίους του ( Γένεση 16,7. 13).

Ιακώβ "είδε και επάλαισε μετά Θεού.  Δήλον δε ότι ως άνθρωπος εφάνη αυτώ ο Θεός".

Μωυσής "ως οπίσθια ανθρώπου είδε".

Ησαίας "ως άνθρωπον είδε καθήμενον επί θρόνου".

Δανιήλ "ομοίωμα ανθρώπου είδε και ως Υιόν ανθρώπου ελθόντα επί τον Παλαιόν των Ημερών και ου φύσιν Θεού είδε τις, αλλά τον τύπον και την εικόνα του μέλλοντος έσεσθαι".

(P.G.  94/1345 B, C).

Δηλαδή όλοι είδαν τον Χριστόν. Πρέπει πάντως σοβαρώς να ληφθή υπ’ όψιν το γεγονός ότι οι Μοναρχιανοί, οι σήμερον γνωστοί ως Δυναμικοί και Τροπικοί, οι Αρειανοί, οι Ευνομιανοί, οι Απολλιναρισταί, οι Νεστοριανοί, οι Μονοφυσίται, οι Μονοθελήται και Μονονεργήται και οι Εικονομάχοι, όλοι εδέχοντο το ισόκυρον των προφητών και των αποστόλων, ως αυτοπτών μαρτύρων του Χριστού και την ταυτότητα Αυτού, μετά του Κυρίου της Δόξης της Παλαιάς Διαθήκης.

Ας δούμε τώρα και αυτά που ψάλλουμε:

Μέγας Αθανάσιος εις την Γέννησιν του Χριστού (1ΒΕΠ 36, 225.20) "Ο Παλαιός των ημερών παιδίον γέγονεν".

23/Φεβρουαρίου θεοτοκίον 5^ης ωδής. "Ο Παλαιός των ημερών επί την σην γαστέρα κατήλθε Πάναγνε".

6^η Αυγούστου 4^η ωδή. "Νόμον εν Σινά διατυπούμενος Χριστέ ο Θεός".

8^η Αυγούστου στον εσπερινό.  "Ο πάλαι τω Μωσεί συλλαλήσας επί του όρους Σινά… σήμερον επί όρους Θαβώρ μεταμορφωθείς".

17^η Δεκεμβρίου θεοτοκίον 5^η ωδή.  "Ιδού η Παρθένος εν μήτρα εμφανώς συλλαμβάνει Χριστόν τον Θεόν, ης περ την προτύπωσιν προεώρακε Δανιήλ".

2^η ωδή. "Επί νεφέλης ως Υιόν ανθρώπου ερχόμενον… κριτήν και βασιλέα εθεώρει ο Δανιήλ".

Θεοτοκίον 7^η ωδή. "Δανιήλ της Παρθένου τον τόκον σαφώς προτεθέασαι, μυστικαίς εικόσι μορφούμενον".

Τοιουτοτρόπως κατανοούμεν τον ύμνον της Θ’ ωδής της Κυριακής της Τυρινής: "Θεόν  ανθρώποις  ιδείν  αδύνατον".  

Επιτομή   από  το  Βιβλίο   του   Αρχιμ.  Ακακίου Μπαρόλα

Από τους ανωτέρω ύμνους προκύπτει ότι ο Παλαιός των ημερών αναφέρεται εις τον Υιόν και όχι εις τον Πατέρα. Συνεπώς, είναι αβάσιμος ο ισχυρισμός όσων λέγουν ότι ο Δανιήλ είδε τον Πατέρα στο όραμα και ως εκ τούτου μπορούμε να Τον εικονίσουμε. Άλλα ψάλλουμε και άλλα πιστεύουμε; Εάν ο Δανιήλ στο όραμα είχε δει τον Πατέρα, τότε αναιρείται η Π. Διαθήκη και το Ευαγγέλιο,  όπως  θα  δούμε  παρακάτω.

Ας δούμε τι γράφει η Αγία Γραφή:

1) Έξοδος 33/20.  "Δεν θα δυνηθής να ιδής το πρόσωπόν μου, διότι δεν θα υπάρξει άνθρωπος πού να ίδη το πρόσωπόν μου και να ζήση".

2) Ιω.  6/46.  "Βεβαίως ουδείς έχει ίδη τον Πατέρα, ειμή μόνον Εκείνος πού είναι ο απεσταλμένος του Θεού. Αυτός μόνον έχει ίδη τον Πατέρα".

3) Ιω. 1/18. "Τον Θεόν κανείς ποτέ δεν έχει ίδη. Ο μονογενής Υιός, που υπάρχει προαιωνίως πάντοτε εις τον κόλπον του Πατρός, Εκείνος εφανέρωσεν εις ημάς και κατέστησε γνωστόν τον Θεόν".

4) Ιω.  5/37.  "Ο Πατήρ που με έστειλε έχει μαρτυρήσει διά το Ποιος είμαι. Υμείς ούτε την φωνήν Αυτού έχετε ακούσει ούτε την μορφήν Του έχετε ίδη".

5) Ιω.  8/19.  "Ούτε εμένα ως Υιόν του Θεού και Θεόν γνωρίζετε ούτε και τον Πατέρα μου".

6)  Ιω.  12/45.  "Αυτός που βλέπει εμέ με πίστιν βλέπει Αυτόν που με έστειλε".

7) Α’ Τιμ.  6/16. "Αυτός ο οποίος έχει από τον Εαυτόν του την αθανασίαν και αιωνιότητα, ο Οποίος κατοικεί εις το απλησίαστο δι’ όλα τα δημιουργήματα φως και τον Οποίον κανείς από τους ανθρώπους ούτε είδε ούτε δύναται να ίδη".

Όπως αποδείξαμε παραπάνω σε όλες τια αποκαλύψεις του Θεού προς τους ανθρώπους, ήταν ο Χριστός. Στην Αποκάλυψη εμφανίζεται ο Χριστός στον Ιωάννη όπως ακριβώς εμφανίστηκε στο όραμα του  Δανιήλ. Ιδού η μεγαλύτερη απόδειξις ότι σε όλες τις αποκαλύψεις του Θεού πάντοτε ήταν ο Χριστός.

Πηδάλιον  και  ανάλυση στα  script a Menem  του  Νικοδήμου

Ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης γράφει ότι επειδή ο Δανιήλ είδε σε όραμα τον Θεό, ως Παλαιό των Ημερών συμπεραίνεται ότι πρέπει να ζωγραφίζεται, διότι τα οράματα των Προφητών εικονίζονται. Συμφωνούμε, αλλά εν προκειμένω ο Παλαιός των Ημερών είναι ο Χριστός και όχι ο Πατέρας.
Κανείς δεν έχει το αλάθητο, παρά μόνον η Οικουμενική Σύνοδος. Για την οικονομία του λόγου και αν υποθέσουμε ότι ο Άγιος Νικόδημος έχει ατράνταχτο επιχείρημα, ισχύει η απόφαση της Οικουμενικής Συνόδου η οποία έχει το αλάθητο και το θέσφατο.
Ο Άγιος Νικόδημος όμως έκανε λάθος, όπως έκαναν λάθος και κάποιοι από τους μεγαλύτερους Ιεράρχες  του  4^ου αιώνος, καθώς είχαν υιοθετήσει Ωριγενιστικές δοξασίες, ενώ κάποιοι άλλοι Καππαδόκες  δεν δέχονταν το βιβλίο της Αποκαλύψεως.
Λίγο αργότερα υιοθετήθηκε η χιλιαστική δοξασία,  ανάμεσά τους ήταν ο Παπίας Ιεραπόλεως, ο Ειρηναίος της Λυών, ο Ιππόλυτος Ρώμης, ο Τερτυλλιανός και άλλοι. Εκατοντάδες Ιεράρχες στις Οικουμενικές Συνόδους είχαν αιρετικές θέσεις, μέχρι του εναντίον. Ο  Γεράσιμος  ο  Ιορδανίτης δεν  δεχόταν  την  4^η  Οικουμενική Σύνοδο.  Περαιτέρω τις περισσότερες αιρέσεις κήρυξε ο Αυγουστίνος, καθώς  ήταν  ο  Ιδρυτής  του  Φιλιόκβε,  και  της αιρέσεως  περί  απολύτου  προσδιορισμού.  Ουδείς αλάθητος.  Γι’  αυτό  η  Εκκλησία  έχει  Συνοδικό  σύστημα.

Η  εσφαλμένη αναφορά του Αγίου Νικοδήμου στο Πηδάλιο για το επιτρεπτό της απεικόνισης του Πατρός με την μορφή του ασπρομάλλη Παλαιού των Ημερών, την οποία φέρει κατά την Ορθόδοξη πίστη και ο Υιός, εξηγείται από το Χριστιανικό δόγμα ως εξής: Ο Υιός είναι "εικών του Θεού του αοράτου" και "χαρακτήρ της υποστάσεως" του Πατρός. Κατά τον λόγο του Κυρίου: "Όστις είδε εμέ είδε τον Πατέρα." Στην αρχή του κατά Ιωάννην Ευαγγελίου υπάρχει ένα χαρακτηριστικό χωρίο, που δείχνει σαφώς αυτή την ταύτιση του Λόγου του Θεού με τον Κύριο Ιησού Χριστό: "Εν αρχή ην ο Λόγος, και ο Λόγος ην προς τον Θεόν, και Θεός ην ο Λόγος. Ούτος ην εν αρχή προς τον Θεόν. πάντα δι’ αυτού εγένετο, και χωρίς αυτού εγένετο ουδέ εν ό γέγονεν"...

Ο Δανιήλ ομοίωμα ανθρώπου είδε και ως Υιόν ανθρώπου ελθόντα επί τον Παλαιόν των Ημερών και ου φύσιν Θεού είδε τις, αλλά τον τύπον και την εικόνα του μέλλοντος έσεσθαι. (P.G.  94/1345 B, C).

Ιδού η απόδειξις: "Και είδον τον ουρανόν ανεωγμένον, και ιδού ίππος λευκός, και ο καθήμενος επ’ αυτόν, καλούμενος πιστός και αληθινός, και εν δικαιοσύνη κρίνει και πολεμεί. οι δε οφθαλμοί αυτού ως φλόξ πυρός, και επί την κεφαλήν αυτού διαδήματα πολλά, έχων ονόματα γεγραμμένα, και όνομα γεγραμμένον ο ουδείς οίδεν ει μη αυτός, και περιβεβλημένος ιμάτιον βεβαμμένον εν αίματι, και κέκληται το όνομα αυτού, Ο Λόγος του Θεού" (Αποκάλυψις 19, 11-13).

Λίγο πιο κάτω ο Άγιος Νικόδημος γράφει το εξής: ότι η γνώμη μιας πολυανθρώπου και Οικουμενικής Συνόδου προτιμάται από την γνώμη του ενός. Δηλαδή ο ίδιος ομολογεί ότι ισχύει η απόφαση της Ζ’ Οικουμενικής όπου ορίζει κατηγορηματικά να μην ζωγραφίζεται ο Πατήρ, ενώ το Άγιο Πνεύμα να εικονίζεται μόνον στην βάπτιση του Χριστού.

Πιο κάτω ο Άγιος Νικόδημος γράφει: Ότι δεν πρέπει να ζωγραφήται ο Πατήρ κατά την δ’ – ε’- και στ’ πράξιν της Ζ’ Οικουμενικής Συνόδου, ημείς ερευνητικώς τας πράξεις ταύτας αναγνόντες ουδέν τοιούτον εύρομεν, ειμή μόνον ότι η φύσις της Αγίας Τριάδος ως ανείδεος και αόρατος ουκ εικονίζεται.

·   Αφού  η  φύσις  του  θεού  δεν  Ζωγραφίζεται, τότε  πως  εικονίζεις  Γέροντες  και  περιστέρια  και  τα  ονοματίζεις  Αγία  Τριάς;

Αι Αγιαι εικόνες δεν προσκυνούνται δια την ύλην αλλά δια την ομοίωσιν που έχουν εις το εικονιζόμενον. Εικών λέγεται από του εοικέναι, δηλαδή από την ομοιότητα που έχει με το πρωτότυπο. Επειδή κατά τα υπό της παρούσης Συνόδου ορισθέντα, η εικών ομοιάζει με το πρωτότυπο. Η εικών κατά την μίμησιν της υποστάσεως ένα  είναι με το πρωτότυπον.

Και ο προσκυνών την εικόνα, προσκυνεί εν αυτή του εγγραφομένου την υπόστασιν.

·    Εφόσον λοιπόν η εικόνα είναι ένα με το πρωτότυπον,  από πού προκύπτει ότι νομιμοποιούμαστε να αποδώσομε ανθρώπινη φύση στον Πατέρα;  Συνεπώς, το να εικονίζουμε τον Πατέρα σημαίνει ότι έγινε άνθρωπος, τον είδαμε και τον ζωγραφίζουμε.   Πότε έγινε αυτό;  Ποιό Ευαγγέλιο το γράφει;

Ο  Άγιος Νεκτάριος συνυπογράφει την διδασκαλία του Δαμασκηνού λέγοντας: "Παραφροσύνης τοίνυν άκρας και ασεβείας το σχηματίζειν το θείον". Βιβλίον Αι Οικουμενικαί Σύνοδοι, σελ. 251  Ο Ιωάννης Κατακουζηνός λέγει: "Ο Θεός και Πατήρ ουδέποτε εφάνη εν οράσει των προφητών ως άνθρωπος διότι ουκ εγένετο άνθρωπος".

Ο Νικηφόρος Θεοτόκης αναφέρεται εις τον όρον της Ζ’ Οικουμενικής Συνόδου, φράσσων  ούτω τα στόματα αυτών που τολμούν ν’ αποκαλούν νέο - εικονομάχους όσους απορρίπτουν ως αιρετικήν την εικόνα του Ανάρχου Πατρός (τόμος Γ’ σελ. 333).

Άγιοι που αποφαίνονται ότι ο Πατήρ δεν εικονίζεται:

Απ. Παύλος, Δαμασκηνός, Ιουστίνος ο φιλόσοφος, Κύριλλος Αλεξανδρείας, Νικηφόρος Κων/λεως, Κύριλλος Ιεροσολύμων, Ταράσιος Κων/λεως, Γερμανός Κων/λεως, Μεθόδιος Κων/λεως, Πάπας Ρώμης Γρηγόριος, Πάπας Ρώμης Σιλβέστρος, Θεόδωρος Στουδίτης, Νεκτάριος Πενταπόλεως.

Σύνοδος Κων/λεως 1780, Κ. Σάθα «Μεσσαίων» βιβλ. Γ’ σελ.317 / Βενετία 1872.

Η Εκκλησία απορρίπτει και καταδικάζει την λεγόμενη Εικόνα της Αγίας Τριάδος με το περιστέρι. Νεωτερικόν δε το εφεύρημα και ξένην και απαράδεκτον τη Αποστολική και Καθολική Ορθοδόξω Εκκλησία Συνοδικώς απεφήνατο και την Εικόνα την λεγόμενην Αγίας Τριάδος. Εκ γαρ των Λατίνων παρισέδυ τη Ορθοδόξω Εκκλησία.

Η Ρωσική Πανορθόδοξος Σύνοδος του 1666, ορίζει να μην ζωγραφίζεται ο Πατήρ, καθώς αναθεματίζει τους αντιφρονούντες, ενώ το Αγιον Πνεύμα εν είδει περιστεράς να εικονίζεται μόνον στην βάπτιση του Χριστού. (Υπάρχουν ενστάσεις  για  την  εγκυρότητα της  Συνόδου )

Ιωάννης  Ρωμανίδης (καθηγητής της Δογματικής του Αριστοτελείου Παν/μίου)

Ο Θεός κτιστή εικόνα δεν μπορεί να έχει, γι’ αυτό και απαγορεύεται να ζωγραφίζεται ο Θεός.

Δεν μπορεί να έχει ο Άκτιστος Θεός εικόνα.

Δημήτριος Τσελεγγίδης (καθηγητής της Δογματικής του Αριστοτελείου Παν/μίου)

Είναι λοιπόν αυτονόητο ότι εφ’ όσον εικόνα και πρωτότυπο αποτελούν πρόσωπα αόρατα και ασχημάτιστα παραμένουν πάντοτε ανεικόνιστα.

·    Η ερευνητική  μας ομάδα επικοινώνησε τηλεφωνικώς με τον καθηγητή, ο οποίος επί  30’  λεπτά  μας εξηγούσε κατηγορηματικά τους λόγους για τους οποίους αυτή η εικόνα είναι Αντορθόδοξη.

Γεώργιος  Μεταλληνός (θεολόγος  καθηγητής Πανεπιστημίου  )

Είναι κατηγορηματικός για το ότι η εικόνα με το σύνθρονο και το περιστέρι δεν είναι Ορθόδοξη. Με επιστολή  συγχαίρει το βιβλίο του  Αρχιμανδρίτου  Ακάκιου  Μπαρόλα.                       

  

Πανθομολογούμενοι Δάσκαλοι της  αγιογραφίας

Ιερομόναχος Διονύσιος ο εκ φουρνά (18^ος αιών), Φ. Κόντογλου (20^ος αιών), Ιωάννης Βράνου (21^ος  αιών): Με τα βιβλία τους περί θεωρίας της τέχνης κηρύττουν κατηγορηματικά  την εικονογράφηση των Τριών Αγγέλων.

Καρούσος και Τσιάντας (σύγχρονοι): Οι μεγαλύτεροι τεχνίτες της τοιχογραφίας ζωγραφίζουν τους Αγγέλους, καθώς και πλήθος άλλων παραδειγμάτων.

           

Θεολογική ανάλυση του οράματος  του Δανιήλ

Ὁ Παλαιός τῶν Ἡμερῶν, ἐμφανίζεται στήν Ἁγία Γραφή σέ δυό βιβλία της. Τό πρῶτο εἶναι τοῦ Δανιήλ, καί τό δεύτερo της Ἀποκάλυψης. Ξεκινώντας ἀπό τό βιβλίο τοῦ Δανιήλ, θά δοῦμε ἀρχικά τήν περιγραφή τῆς ὅρασης αὐτῆς, ὅπου ἐμφανίζεται ὁ Παλαιός τῶν Ἡμερῶν: 

«Ἐθεώρουν ἕως ὅτου οἱ θρόνοι ἐτέθησαν, καί παλαιός ἡμερῶν ἐκάθητο, καί τό ἔνδυμα αὐτοῦ λευκόν ὡσεί χιών, καί ἡ θρίξ τῆς κεφαλῆς αὐτοῦ ὡσεί ἔριον καθαρόν, ὁ θρόνος αὐτοῦ φλόξ πυρός, οἱ τροχοί αὐτοῦ πῦρ φλέγον … ποταμός πυρός εἶλκεν ἔμπροσθεν αὐτοῦ· χίλιαι χιλιάδες ἐλειτούργουν αὐτῷ, καί μύριαι μυριάδες παρειστήκεισαν αὐτῷ· κριτήριον ἐκάθισε, καί βίβλοι ἠνεώχθησαν ... ἕως οὗ ἦλθεν ὁ παλαιός ἡμερῶν καί τό κρίμα ἔδωκεν ἁγίοις Ὑψίστου, καί ὁ καιρός ἔφθασε καί τήν βασιλείαν κατέσχον οἱ ἅγιοι» (Δανιήλ 7,9-10, 7,22).

Μετάφραση: Θωροῦσα, μέχρις ὅτου τέθηκαν οἱ θρόνοι, καί ὁ Παλαιός τῶν ἡμερῶν κάθησε, τοῦ ὁποίου τό ἔνδυμα ἦταν λευκό σάν χιόνι, καί οἱ τρίχες τοῦ κεφαλιοῦ του σάν καθαρό μαλλί· ὁ θρόνος του ἦταν σάν φλόγα φωτιᾶς· οἱ τροχοί του σάν φωτιά πού κατέφλεγε … Ποταμός φωτιᾶς ἔβγαινε καί διαχεόταν ἀπό μπροστά του. Χίλιες χιλιάδες τόν ὑπηρετοῦσαν, καί χίλιες μυριάδες παραστέκονταν μπροστά του· τό κριτήριο κάθησε, καί τά βιβλία ἀνοίχτηκαν... μέχρις ὅτου ἦρθε ὁ Παλαιός τῶν ἡμερῶν, καί ἡ κρίση δόθηκε στούς ἁγίους του Ὑψίστου· καί ὁ καιρός ἔφτασε, καί οἱ ἅγιοι πῆραν τή βασιλεία .

Ἔχουμε λοιπόν ἕνα ἔγκυρο και καθαρό κείμενο, για νά ἐρευνήσουμε τήν ταυτότητα του Παλαιοῦ τῶν Ἡμερῶν.

Τό Βιβλίον τῆς Ἀποκαλύψεως

Προτοῦ ὅμως δοῦμε πῶς κατανόησε τήν ταυτότητα αὐτή ἡ Ἐκκλησία, ἄς δοῦμε πῶς τήν ἀπεκάλυψε ὁ Θεός στόν Ἰωάννη, δίνοντάς του μία σχετική ὅραση τοῦ βιβλίου τῆς Ἀποκάλυψης. Η Αποκάλυψη φανερώνει ὅτι στήν πραγματικότητα ὁ Παλαιός τῶν Ἡμερῶν, εἶναι ὁ Ἴδιος ὁ Υἱός τοῦ Ἀνθρώπου!  Συγκεκριμένα:

Ἀποκάλυψις 1,12-18: 12 Καὶ ἐκεῖ ἐπέστρεψα βλέπειν τὴν φωνὴν ἥτις ἐλάλει μετ’ ἐμοῦ· καὶ ἐπιστρέψας εἶδον ἑπτὰ λυχνίας χρυσᾶς, 13 καὶ ἐν μέσῳ τῶν ἑπτὰ λυχνιῶν ὅμοιον υἱῷ ἀνθρώπου, ἐνδεδυμένον ποδήρη καὶ περιεζωσμένον πρὸς τοῖς μαστοῖς ζώνην χρυσῆν· 14 ἡ δὲ κεφαλὴ αὐτοῦ καὶ αἱ τρίχες λευκαὶ ὡς ἔριον λευκόν, ὡς χιών, καὶ οἱ ὀφθαλμοὶ αὐτοῦ ὡς φλὸξ πυρός, 15 καὶ οἱ πόδες αὐτοῦ ὅμοιοι χαλκολιβάνῳ, ὡς ἐν καμίνῳ πεπυρωμένοι, καὶ ἡ φωνὴ αὐτοῦ ὡς φωνὴ ὑδάτων πολλῶν, 16 καὶ ἔχων ἐν τῇ δεξιᾷ χειρὶ αὐτοῦ ἀστέρας ἑπτά, καὶ ἐκ τοῦ στόματος αὐτοῦ ῥομφαία δίστομος ὀξεῖα ἐκπορευομένη, καὶ ἡ ὄψις αὐτοῦ ὡς ὁ ἥλιος φαίνει ἐν τῇ δυνάμει αὐτοῦ. 17 Καὶ ὅτε εἶδον αὐτόν, ἔπεσα πρὸς τοὺς πόδας αὐτοῦ ὡς νεκρός, καὶ ἔθηκε τὴν δεξιὰν αὐτοῦ χεῖρα ἐπ’ ἐμὲ λέγων· Μὴ φοβοῦ· ἐγώ εἰμι ὁ πρῶτος καὶ ὁ ἔσχατος 18 καὶ ὁ ζῶν, καὶ ἐγενόμην νεκρὸς, καὶ ἰδοὺ ζῶν εἰμι εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων, καὶ ἔχω τὰς κλεῖς τοῦ θανάτου καὶ τοῦ ᾅδου.

Δεῖτε τήν κοινή περιγραφή τοῦ Δανιήλ καί τῆς Ἀποκάλυψης, ἡ ὁποία μας ἀποκαλύπτει ποιός ἦταν ὁ Παλαιός τῶν Ἡμερῶν. Και στά δυό βιβλία βλέπουμε τόν Υἱό τοῦ Ἀνθρώπου, καί στά δυό βλέπουμε ἄσπρα μαλλιά μέ τίς ἴδιες περιγραφές, βλέπουμε τή "φλόγα πυρός", βλέπουμε τό "καμίνι πεπυρωμένο", κλπ. Μόνο πού τά χαρακτηριστικά τοῦ Παλαιοῦ τῶν Ἡμερῶν τοῦ Δανιήλ, τά βλέπουμε νά τά ἔχει στήν Ἀποκάλυψη ὁ Υἱός τοῦ Ἀνθρώπου!

 Εἶναι προφανές ὅτι τούς ταυτίζει: Θά σταθούμε λίγο καί στό ἑξῆς:  Ἐκτός ἀπό τά ὅμοια χαρακτηριστικά πού εἴδαμε, στόν Δανιήλ, λέει γιά τόν Υἱό τού Ανθρώπου. δηλαδή γιά την ανθρώπινη φύση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ και  ὅτι του δίνεται ἡ ἐξουσία να τόν ΛΑΤΡΕΥΟΥΝ οι ἄνθρωποι.

"Ἐθεώρουν ἐν ὁράματι τῆς νυκτὸς καὶ ἰδοὺ μετὰ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ ὡς υἱὸς ἀνθρώπου ἐρχόμενος ἦν καὶ ἕως τοῦ παλαιοῦ τῶν ἡμερῶν ἔφθασε καὶ ἐνώπιον αὐτοῦ προσηνέχθη" (Δανιήλ 7/ζ: 13). Όμως μόνο τόν Θεό επιτρέπεται νά λατρεύουμε! Ἄρα ὁ Υἱός τοῦ Ἀνθρώπου εἶναι ὀ Ίδιος ὁ Θεός πού ἔγινε ἄνθρωπος γιά ἐμᾶς.

 Μά τότε, ἄν στήν Ἀποκάλυψη ὁ Υἱός τοῦ ἀνθρώπου ταυτίζεται μέ τόν Παλαιό τῶν Ἡμερῶν, γιατί στόν Δανιήλ ἀναφέρεται ξεχωριστά ὁ "Παλαιός τῶν Ἡμερῶν" ἀπό τόν «Υἱό τοῦ Ἀνθρώπου»; Μία πιό προσεκτική ματιά θά μᾶς τό δείξει. Προσέξτε, ὅτι ὁ Υἱός τοῦ ἀνθρώπου φτάνει "ἕως τοῦ Παλαιοῦ τῶν ἡμερῶν." Μάλιστα φθάνει ἐκεῖ "ἐπί τῶν νεφελῶν." Μήπως θυμόσαστε πῶς ἀναλήφθηκε ὁ Χριστός στόν οὐρανό; Ἄς το θυμηθοῦμε: «Καί ταῦτα εἰπών βλεπόντων αὐτῶν ἐπήρθη, καί νεφέλη ὑπέλαβεν αὐτόν ἀπό τῶν ὀφθαλμῶν αὐτῶν»  (Πράξεις 1/α΄ 9).

Στίς Πράξεις, μᾶς δείχνει τί ἔγινε μέχρι τή στιγμή πού τόν ἅρπαξαν οἱ νεφέλες. Στόν Δανιήλ, μᾶς δείχνει προφητικά τί συνέβη μετά ἀκριβώς από αὐτό πού εἴδαμε στίς Πράξεις. Οἱ νεφέλες, ἔφεραν τήν ἀνθρώπινη φύση τοῦ Χριστοῦ ΣΤΟ ΥΨΟΣ ΤΗΣ ΘΕΪΚΗΣ. Αὐτό σημαίνει ὅτι "κάθισε στά δεξιά τοῦ Θεοῦ". Δόθηκε στήν νικήτρια ἀνθρώπινη φύση τοῦ Χριστοῦ, ΙΣΗ ΕΞΟΥΣΙΑ ΜΕ ΤΗ ΘΕΪΚΗ ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΛΟΓΟΥ, στό πρόσωπο τῆς μίας ὑποστάσεως τοῦ Θεανθρώπου. Όταν λοιπόν βλέπουμε τόν Υἱό τοῦ Ἀνθρώπου νά φτάνει ὡς τόν Παλαιό τῶν Ἡμερῶν, αὐτό ἀκριβῶς μᾶς δείχνει: Ὄτι στην ἀνθρώπινη φύση τοῦ Χριστοῦ, δόθηκε ΘΕΪΚΗ ἐξουσία, να ΛΑΤΡΕΥΕΤΑΙ ΩΣ ΘΕΟΣ, ὅπως ἦταν ἤδη στόν οὐρανό ἡ Θεϊκή Του φύση. Γι’ αὐτό ἄλλωστε τόν ὀνομάζει: "Υἱό τοῦ Ἀνθρώπου". Γιά νά τονίσει τήν ἀνθρώπινη φύση του.

Ο Χριστός κατά την επίγειο παρουσία Του, προσφωνούσε τον εαυτόν Του ως Υιό του ανθρώπου, προκειμένου να τους παραπέμψει στην προφητεία του Δανιήλ. Δηλαδή, κατέβηκε ο Θεός, εγώ είμαι ο Θεός. Αυτός που είδε ο Δανιήλ.   

Λέγει ὁ Χριστός:   "Αὐτός πού εἶδε Ἐμένα, εἶδε τόν Πατέρα"!

Περαιτέρω το όραμα του Δανιήλ ήτο προτύπωσις της 2ας Παρουσίας του Χριστού. Ενδεικτικώς:

Και τότε φανήσεται το σημείον του υιού του ανθρώπου εν τω ουρανώ… και όψονται  τον υιόν του ανθρώπου ερχόμενον επί των νεφελών του ουρανού μετά δυνάμεως πολλής. Μτ. 24 – 30.

Μάρκος 13 – 26  /  Λουκάς 21 - 27

Πώς  περιγράφεται ο Θεός;

Στην Ορθόδοξη χριστιανική διδασκαλία, η έννοια Θεός είναι ακατάληπτη, απρόσιτη και απροσπέλαστη στην πεπερασμένη διάνοια του ανθρώπου. Ο άνθρωπος γνωρίζει ένα μέρος της θεότητας, η δε άμεση γνώση του Θεού θα γίνει στην πέραν του Τάφου ζωή, στη Δευτέρα παρουσία του Χριστού. Πολλές παρανοήσεις σχετικά με τον Θεό έχουν δημιουργηθεί από διαφόρους ανθρώπους που θέλησαν να ερμηνεύσουν λογικά την ύπαρξή Του.

Σαν αποτέλεσμα, οδηγήθηκαν σε παραλογισμούς και αιρέσεις. 

Πολλοί άνθρωποι προσεγγίζουν τον Θεό «από κάτω προς τα πάνω», με βάση την ανθρώπινη υλιστική εμπειρία και ιδιότητες.  Αντιθέτως, οι Χριστιανοί επιχειρούν να ερμηνεύσουν τον Θεό, ξεκινώντας «από πάνω προς τα κάτω». Δεν είναι δηλαδή ο Θεός ένα αντικείμενο μελέτης, που μπορούμε να το εξετάσουμε. Γνωρίζουμε γι’ Αυτόν μόνον ό,τι Αυτός μας απεκάλυψε και στο βαθμό που το απεκάλυψε, όσο μπορούμε να το κατανοήσουμε με τις φτωχές μας εμπειρίες, που είναι εντελώς ξένες προς τη δική Του υπέρλογη ύπαρξη. Ο Θεός είναι στους ουρανούς. Ένα είναι βέβαιο: Πως ακόμα κι αν είχαμε την άμεση αποκάλυψη τού Θεού, ακόμα κι αν βλέπαμε «τους ουρανούς» όπως ο απόστολος Παύλος, πάλι δεν θα υπήρχε τρόπος να περιγράψουμε αυτά που είδαμε και θα λέγαμε απλά όπως ο απόστολος Παύλος: Είναι πράγματα ανέκφραστα.  Β΄ Κορινθίους 12, 2-4.

Η ερμηνεία των Χριστιανών, δέχεται την  θεία αποκάλυψη σε ανθρώπινο κατανοητό λόγο.

Η Αγία Γραφή μας λέγει πως ο Θεός «κάθεται σ’ έναν ψηλό θρόνο» (Ησαΐας 6,1), ή ότι έχει «άσπρα μαλλιά», (Δανιήλ 7,9), ή ότι μοιάζει με πολύτιμο λίθο (Αποκάλυψις 4,2). Αυτό δεν σημαίνει ότι κουράζεται και χρειάζεται να καθίσει, ούτε ότι έχει ένα κεφάλι και φοράει κορώνα, ούτε ότι είναι γέρος, ούτε ότι μοιάζει με κάτι υλικό. Ο Θεός δεν είναι άνθρωπος, δεν είναι καν ύλη. Ολόκληρος ο υλικός κόσμος είναι δικό Του δημιούργημα. Μαθαίνουμε στην Αγία Γραφή, πως κανείς και τίποτα δεν του μοιάζει (Ησαΐας 46,4-5 και 9-10. 45,6-7).

Επειδή λοιπόν είναι αδύνατον να περιγράψουμε κάποιον που δεν είδαμε, κάποιον που δεν μοιάζει με τίποτα απ’ όσα ξέρουμε, είναι σωστότερο να μιλάμε γι’ Αυτόν με προσοχή. Για τον  Θεό έχουμε την αποκάλυψη τού Τι είναι και Ποιος είναι, αλλά όχι τού Πώς είναι.

 Ο ίδιος ο Ιησούς Χριστός, είπε στους μαθητές του: «Αν σας είπα τα επίγεια και δεν πιστεύετε, πώς θα πιστέψετε τα επουράνια αν σας τα πω;» (Ιωάννης 3,12). Έτσι η Χριστιανική θεολογία  προτιμάει να λέει, όχι πώς είναι ο Θεός, αλλά τι ΔΕΝ είναι! Ο Θεός λοιπόν, δεν περιορίζεται στο χώρο και στο χρόνο. Είναι παντού και υπάρχει πάντα! Δεν έχει κανενός είδους σώμα.                              Δεν σκέφτεται, γιατί τα ξέρει όλα. Δε μοιάζει με τίποτα απ’ όσα ξέρουμε. Είναι ο Δημιουργός του χώρου, του χρόνου  και κάθε άλλου υπαρκτού. Είναι ο μόνος αληθινός Θεός, στον Οποίο μόνο ανήκει η λατρεία μας.

Ο Θεός είναι κεκρυμμένος και αθέατος. Δεν μπορείς να τον συναντήσεις και να τον δεις, να λάβεις εμπειρική αίσθηση της παρουσίας Του. Ο Θεός κυβερνά τον κόσμο, όμως δεν μπορείς να κατανοήσεις την ενέργειά Του αυτή, η οποία είναι άκρως αινιγματική στο φτωχικό μυαλό μας.

Η ύπαρξη του Θεού προϋποθέτει την πίστη και αυτό αρκεί. Ο Θεός υπάρχει στην περιοχή της καρδιάς που τη φλογίζει η πίστη και όχι στο μυαλό πού κυριαρχείται από το λόγο και διέπεται από την αυστηρή επιστημονική γνώση. Αν ο Θεός δεν υπάρχει στην καρδιά ως μυστική παρουσία, τότε δεν υπάρχει πουθενά. Γι αυτό, όταν ερωτόμαστε από ανθρώπους λογικοκρατούμενους πώς εικονίζεται ο Θεός;  Η  απάντηση μας πρέπει να είναι κάθετη, με την έννοια ότι ο Θεός δεν υπάρχει όπως τον θέλουν εκείνοι. Ο Θεός είναι άπειρος και τέλειος και δεν μπορεί να γίνει κατανοητός από εμάς τους ατελείς και πεπερασμένους.

Γι’ αυτό οι Πατέρες της Εκκλησίας μας λένε, ότι η  ουσία του Θεού είναι άγνωστη και άρρητη (δε λέγεται) και μόνο «τα περί τον Θεόν» μπορούμε να γνωρίσουμε. Διότι η ουσία του Τριαδικού Θεού είναι απρόσιτη, άπειρη, ανεξιχνίαστη, αόρατη, ασύλληπτη, υπερβατική και ακατάληπτη, πέρα απ’ όλα τα λόγια και πέρα από κάθε κατανόηση. 

 

ΕΠΙΛΟΓΟΣ 

Για  το περιγραπτό των  υποστάσεων του Θεού

Εάν την μια υπόσταση υποβιβάσεις, και τις άλλες δύο  εξυψώσεις, ποιά άραγε ωφέλεια υπάρχει από μία ατελή θεότητα; Ακόμη περισσότερο, τι είδους θεότητα είναι αυτή, αν δεν είναι τέλεια; Δια να μην αναφερθούμε σε κάποιους άλλους  « σοφότερους » που αξιολογούν την θεότητα.  ( 1^ος, 2^ος, 3^ος ).

Τι πιο παράξενο από αυτό θα μπορούσε να υπάρξει; Ή μήπως θα εκλάβεις και αρσενικού γένους τον Θεό, επειδή ονομάζεται Θεός και Πατήρ; Και ως κάποιο θηλυκό την θεότητα, σύμφωνα με το γένος των λέξεων και ουδέτερο το Πνεύμα;

Πες μου εσύ τι είναι το αγέννητο του Πατρός κι εγώ θα σου εξηγήσω την γέννηση του Υιού και την εκπόρευση του Πνεύματος και θα παραφρονήσουμε και oι δύο, καθώς θα ζητάμε να εξερευνήσουμε τα μυστήρια του Θεού.

Και αυτά ποιοί θα τα κάνουν; Εμείς που δεν ξέρουμε ούτε πώς να προσευχηθούμε; Εμείς, oι οποίοι δεν μπορούμε ούτε αυτά που βρίσκονται στα πόδια μας να εννοήσουμε, ούτε την άμμο των θαλασσών και τις σταγόνες της βροχής  να υπολογίσουμε; Ακόμη περισσότερο, να έχουμε το θράσος να εισέλθουμε στα βάθη του Θεού και να κάνουμε λόγο για την άρρητη και πέρα από κάθε λογική κατανόηση της φύσης του Θεού;   Συν τοις άλλοις και να τον ζωγραφίσουμε!

Η βασική θεολογική τοποθέτηση είναι ότι ο Θεός είναι Άκτιστος. Ως εκ τούτου, ρωτάμε το εξής:

Μπορεί κάποιος να ζωγραφίσει το οξυγόνο που αναπνέουμε, ή τον χρόνο που κυλάει συνεχώς; Και όμως αυτά είναι κτίσματα. Ο Θεός τα έχτισε, διότι ο Θεός δεν υπόκειται στον χώρο και τον χρόνο. Εάν λοιπόν είναι αδύνατον να ζωγραφιστούν κάποια κτίσματα, τότε πώς μπορεί να ζωγραφιστεί  ο  Άκτιστος Θεός;

Προσκυνούμε  τις  εικόνες  ένεκα  των  εικονιζομένων  προσώπων,  και  όχι  ένεκα  των  επιγραφών.  Οι  επιγραφές είναι υποχρεωτικές  δια  τον  προσδιορισμό  των  εικονιζομένων  προσώπων,  ενώ  η  προσκύνησις  αναφέρεται εις  τα  εικονιζόμενα  πρόσωπα.

(Μελέτη  Ιερομονάχου  Γρηγορίου  Ζιώγου -  Αγιογράφου)