Σταχυολογήματα Ιανουαρίου 1, 2011 — anaxoriti

Σταχυολογήματα
…Η προσευχή κατευθύνει την ιστορία. ΗΣΥΧΙΑ <<Η Ασκητική του Προσώπου>>
…Η ησυχία του ησυχαστή δεν είναι βουδιστική νιρβάνα ή μηδενισμός της ύπαρξης. Δεν ζει το μηδέν αλλά ζει το πάν, αφού ζει τον Θεό. << Η Αγωνία είναι η βίωση του μηδενός>> ΗΣΥΧΙΑ <<Η Ασκητική του Προσώπου>>
… Η σπουδή τίκτει την προσευχή. Η προσευχή την ησυχία, η ησυχία τίκτει την Θεωρία, η θεωρία την γνώση, η γνώση την των μυστηρίων κατάληψη, τέλος δε των μυστηρίων η θεολογία. ΗΣΥΧΙΑ <<Η Ασκητική του Προσώπου>>
… Το Άγχος είναι φυσικό παιδί της αντιπνευματικής ζωής. Το τρέφουν και το μεγαλώνουν οι διάφοροι παράγοντες, όπως πρακτικός υλισμός, τα ένοχα αισθήματα, οι τύψεις, η απολυτοποίηση σχετικών αξιών και γενικά η αποξένωση απ’ τη χριστιανική ζωή. ΗΣΥΧΙΑ <<Η Ασκητική του Προσώπου>>
Η εκκλησία δεν εκσυγχρονίζεται αλλά εκσυγχρονίζει τον κόσμο δημιουργώντας πολιτισμό με τη μεταμόρφωση της φθαρτής και κτιστής πραγματικότητας . ΣΥΝΑΞΗ Τευχ. 70
Η Ακηδία (αφροντισιά) ξεκινάει από την ανυπομονησία και η ανυπομονησία από τη φιληδονία.
Η άσκηση είναι για να συντρίβεται το Εγώ όχι για να φουσκώνει. Στ. Ραμφ. Πελ. Ερημ.
Η οργή είναι ο αμείλικτος πόλεμος που Κηρύσσει το Εγώ σε ότι το εμποδίζει. Ενδιαφέρει μόνο να νικηθεί το εμπόδιο, να βεβαιωθεί το Εγώ, όχι να σταματήσει το κακό. Στ. Ραμφ. Πελ. Ερημ.
Η Φλυαρία δεν δείχνει μόνο αδιαφορία για τον λόγο και τον δέκτη του, δείχνει κυρίως την αγωνία ενός δικού μας κενού. Στ. Ραμφ. Πελ. Ερημ.
Ο άνθρωπος επιβεβαιώνεται κατηγορώντας τους άλλους , βουλιάζοντας δηλαδή στην αυταρέσκεια , οπότε φορτώνει την ύπαρξή του με ένα ακανθωτό Εγώ. Στ. Ραμφ. Πελ. Ερημ.
Η προσευχή είναι η ατμόσφαιρα της ψυχής. Ότι είναι η αναπνοή για το σώμα είναι η προσευχή για την ψυχή.
Αμαρτία δεν είναι ότι πράττουμε το απαγορευμένο, είναι ότι δεν ζούμε στο φώς της αλήθειας. Η πτώση αποτελεί υποδούλωση στην υλική μας πυκνότητα , το ψεύδος αποτελεί πτώση πνευματική, συνειδητή απόκρουση της γυμνότητητος και της διαφάνειας , ως πεμπτουσίας μας κατ’εικόνα και ομοίωση του Θεού. Στ. Ραμφ. Πελ. Ερημ.
<<Η ουσία της πτώσεως εις την αμαρτίαν είναι πάντοτε η ίδια: το να θέλει κανείς να γίνει Kαλός δια του εαυτού του, το να θέλει κανείς να γίνει τέλειος δια του εαυτού του, το να θέλει κανείς να γίνει Θεός δια του εαυτού του. Αλλά τοιουτοτρόπως ο άνθρωπος ασυναισθήτως εξισούται με τον διάβολον». Π. Ιουστίνος Ποποβιτς …Το διδάξαι τον πλησίον, όμοιον εστί του ελέγξαι. Αββας Ποιμήν Πάθος είναι η εγκατάλειψις της ψυχικής απλότητας υπέρ της γοητείας των πραγμάτων. Στ. Ραμφ. Πελ. Ερημ. Πρέπει να κατανοήσουμε την ζωή εν Χριστώ, ως μηδενισμό, όχι καταστροφική δύναμη θεσμών και αξιών , αλλά μηδενισμό του Εγώ – θετικό μηδενισμό. Ο Άγιος μηδενίζει κάτι που κανένας αναρχικός , κανένας ανατροπέας δεν αποτολμά, μηδενίζει το Εγώ και εισάγει έτσι στη ζωή το μηδέν ποιητικά, του δίνει θέση βασιλέως. Στ. Ραμφ. Πελ. Ερημ Ο Ανθρωπος δεν είναι ποτέ ικανοποιημένος με αυτά που έχει επειδή η ψυχή του δεν πλάστηκε για τον κόσμο αυτό και τα γήινα πράγματα Δεν μπορούν να τον αναπαύσουν. Γέροντας Ζωσιμάς Ταπεινός είναι όποιος έχει απαιτήσεις από τον εαυτό του , επηρμένος όποιος έχει απ’τους άλλους. Η ηθική κρίση του ανθρώπου της εποχής μας σ’αυτό συνοψίζεται : Δεν προβάλλει απαιτήσεις στον εαυτό του. Στ. Ραμφ. Πελ. Ερημ. «Θεέ μου μη με εγκαταλείπεις , κανένα καλό δεν έκανα ενώπιόν Σου αλλά δός μου για την ευσπλαχνία Σου να βάλω αρχή» Ευχή του Μεγάλου Αρσενίου. … Να έχετε εσωτερική ειρήνη και χιλιάδες άνθρωποι θα σωθούν γύρω σας. ΗΣΥΧΙΑ <<Η Ασκητική του Προσώπου>>
ΟΙ ΕΠΤΑ ΑΦΕΣΕΙΣ ΑΜΑΡΤΙΩΝ
– Βάπτισμα.
– Μαρτύριο.
– Ελεημοσύνη.
– Το ‘’Αφιέναι τοις άλλοις τα οφειλήματα αυτών’’
– Το ‘’Επιστρέψαι αμαρτωλόν και καλύψειν πλήθος αμαρτιών’’
– Η πολλή αγάπη.
– Η Μετάνοια (η πιό κοπιαστική). ΩΡΙΓΕΝΗΣ
‘’ Ο λόγος μένει αργός αν δεν είναι σαρκωμένος, αν δεν γίνει στάση ζωής. Για την ορθόδοξη παράδοση, η στάση ζωής όπου λόγος και πράξη συνάπτονται λέγεται μετάνοια’’ Στ. Ραμφ. Πελ. Ερημ.
Αμαρτία είναι να δεχόμαστε χλιαρά το ύδωρ της ζωής, να φοβώμαστε την κοινωνία της αλήθειας. Στ. Ραμφ. .
Είδον πάσας τας παγίδας του εχθρού ηπλωμένας επί της γής , και στενάξας είπον,Τις άρα παρέρχεται ταύτας; και ήκουσα φωνής λεγούσης μοι, η ταπεινοφροσύνη. Μέγας Αντώνιος
Γνωρίζουμε πάντοτε ότι μας κολακεύουν , αλλά δεν το πιστεύουμε για τι δεν θέλουμε να στερηθούμε τέτοια απόλαυση.
Η κολακεία λειτουργεί σαν εκείνο το ανεπαίσθητο , το αδιόρατο ναι, που λέμε κάθε μέρα στον καθρέπτη, σαν εκείνη τη άνευ όρων συγκατάθεση, που μεταβάλει το είδωλό μας σε απόλυτη πραγματικότητα. Στ. Ραμφ. Πελ. Ερημ.
Ο σύγχρονος Άνθρωπος νομίζει πως τα όρια των αισθήσεων είναι και του παντός όρια, του Διαφεύγει ότι δεν πρόκειται για εσχατιές του κοσμικού ορίζοντος, αλλά για πλαίσια του νου, άνευ των οποίων θα διαλυθούμε κατ’ ανάγκη στο άπειρο. Οι αισθήσεις βάζουν τάξη στα πράγματα και η προσευχή βάζει τάξη στις αισθήσεις. Στ. Ραμφ.
Μη μισήσης τον Αμαρτωλόν. Πάντες γαρ εσμέν υπεύθυνοι.
… Δυστυχώς σήμερα οι άνθρωποι δεν είναι υπομονετικοί αλλά υστερόβουλοι, δεν είναι ευγενείς αλλά κόλακες, δεν είναι ταπεινοί αλλά υποκριτές , δεν είναι επιεικείς με τους άλλους αλλά εγωιστές. Αρχ. Αλ. Ψ.
Εκτός του Θεού Ο κόσμος γίνεται ακατανόητος, ανεπίδεκτος απαντήσεων και άρα σημασίας. Στ. Ραμφ. Πελ.
Ανελεύθερος είναι ό δουλοπρεπής προς τα άνω και τυραννικός προς τα κάτω,ο δέσμιος των παθών και των αντανακλαστικών τους . Ο καθαρός είναι ελεύθερος, δοσμένος στην αγάπη του Θεού και του αγαθού μέριμνα. Οχι μόνο δεν τυρανεί ο άνθρωπος αυτός αλλά ούτε καν ελέγχει.Στ. Ραμφ. Πελ. Ερημ.
Στην πολυλογία βρίσκονται φοβερότατα πάθη, το ψεύδος, η θρασύτητα, οι αστειότητες η αισχρότητα, η μωρολογία. Από την πολυλογία δεν ξεφεύγεις την αμαρτία .
H μοναξιά είναι φοβερή οδύνη για τον άνθρωπο. Είναι πόνος αφόρητος. Είναι η πιο αβάσταχτη δυστυχία.
Να ζεις ανάμεσα σε τόσους ανθρώπους και να αισθάνεσαι μόνος, κατάμονος. Να πορεύεσαι με τόσους άλλους στο πλάι σου και να μην αντιλαμβάνεσαι την παρουσία τους Να ζεις για χρόνια στην πολυκατοικία και νάχεις την αίσθηση πως είναι άδεια η πολυκατοικία και η πόλη έρημη . Να συνεργάζεσαι με τόσους ανθρώπους και μέσα σου να νιώθεις ερημιά. Γύρω σου να σφύζει η ζωή και συ να ασφυκτιάς στα δεσμά της μοναξιάς σου. Ολοι και όλα να βρίσκονται σε μια αέναη κίνηση και συ σαν φυλακισμένος, να μην αφουγκράζεσαι κανενός τη φωνή … <<Δεν υπάρχει μεγαλύτερο μαρτύριο απ’ το να νιώθεις μόνος μέσα στο πλήθος. Η μοναξιά είναι ο μεγαλύτερος πόνος>> (Kierkegaard)
To μεγαλύτερο μαρτύριο του Ντοστογιέφσκι στην εξορία της Σιβηρίας, ήταν ο πόνος, που ένιωθε να μένει μόνος ανάμεσα σε διακόσιους πενήντα τόσους συντρόφους, κλέφτες, φονιάδες … Μοναξιά δεν είναι η θεληματική μόνωση, η απομόνωση από τους ανθρώπους. Μοναξιά είναι το να ζεις μ’ ανθρώπους που σκέφτονται διαφορετικά, αντίθετα από σένα. Είναι σε τελευταία ανάλυση, ο πόλεμος των ιδεών. Να πιστεύεις στο φως, ενώ όλοι οι άλλοι Αγαπούν το σκοτάδι. Ακόμα πιο πολύ να πολεμάνε τις ιδέες σου. Και δεν πρόκειται για ιδέες, προσωπικές, πλανεμένες, ψεύτικες, αλλά για Θείες αλήθειες, μοναδικές και αιώνιες.
Τέτοια εχθρική στάση απέναντι στην αλήθεια, είναι – γι’ αυτόν που πιστεύει – μαρτύριο, δοξασμένο μαρτύριο. Ο ίδιος είναι μάρτυρας, μάρτυρας του Θεού.
Αγία και ηρωική τέτοια μοναξιά όταν την επιτρέπει ο Θεός.
ΗΣΥΧΙΑ<<Η Ασκητική του Προσώπου>>Μιχαήλ Μιχαιλίδη
Οποιος αγαπά το θεό, δεν λυπεί ούτε λυπάται από κανένα για πρόσκαιρα πράγματα. Αγιος Μάξιμος ο Ομολογητής
Εκείνος που πιστεύει φοβάται κι όποιος φοβάται, ταπεινώνεται και όποιος ταπεινώνεται, γίνεται πράος γιατί απόκτά συνήθεια να κρατεί ανενέργητες τις παραφύση κινήσεις του θυμού και της επιθυμίας . Ο πράος τηρεί τις εντολές κι όποιος τηρεί τις εντολές, καθαρίζεται και όποιος καθαρίστηκε, φωτίζεται κι εκείνος που φωτίζεται, αξιώνεται να ενωθεί με τον ουράνιο Νυμφίο, το Θεό Λόγο , στο νυμφώνα των Μυστηρίων. Αγιος Μάξιμος ο Ομολογητής
<< Εν ολίγοις το φυσικό σύμπαν είναι μάλλον μία Σκέψη παρά ένα πράγμα, και η σκέψη προυποθέτει και επαιτεί Ενα που σκέπτεται >> J. A . Flemming
Στο χριστιανισμό ο Θεός έχει την πρωτοβουλία στην ιστορία του ανθρώπου . (Ουσιαστική διαφορά από τις άλλες θρησκείες). Καθ. Ηλίας Βουλγαράκης
Γνωρίζουμε το Θεό καλλιεργώντας μια σχέση, όχι κατανοόντας μιαν έννοια. Χρ. Γιανναράς (Εορτολ. Παλινοδ.)
Αν θέλεις να σε γνωρίσει ο Θεός , μείνε όσο περισσότερο μπορείς άγνωστος στους ανθρώπους. Φιλ. Β 327 Οσιος Θεόγνωστος
Η Ηθική και η Θρησκεία εμφανίζονται από τη στιγμή που έχει καταλυθεί η οργανική και άμεση σχέση του ανθρώπου με το Θεό, είναι η προσπάθεια να αναπληρωθεί η απουσία σχέσεως με πράξεις ατομικές εξιλεώσεων και αντιμισθιών. H Ηθική και η Θρησκεία είναι αποτελέσματα της πτώσης του ανθρώπου, της άρνησής του να αναφέρει ώς ευχαριστία στον Θεό τη σχέση του με τον κόσμο. Χρ. Γιανναράς (Εορτολ. Παλινοδ.)
Ο φόβος είναι η μεγαλοποίηση αναμενόμενων συμφορών , που συνδέονται με ένοχη συνείδηση. Ιερός Χρυσόστομος
Eίναι θρησκόληπτη πιστη η εμμονή στην ανερμήνευτη πίστη της << Τυχαιότητας>> Χρ. Γιανναράς
<< Εστι δε χριστιανού το έργο ουδέν άλλο ή το μελετάν αποθνήσκειν>> Αγ. Ιγνάτιος ο Θεοφόρος
Η εθνικότητα είναι ένα δώρο Θεού. Κάλλιστος Ware
‘’ Τα έθνη είναι ό πλούτος της Ανθρωπότητας, είναι τα συλλογικά πρόσωπα. Και το μικρότερο από αυτά φοράει τα δικά του χρώματα και φέρει μέσα του μια ιδιέτερη όψη της θεικής ευδοκίας’’ Αλέξανδρος Σολζενίτσυν
‘’’Οταν βλέπεις τον αδελφό ή την αδελφή σου βλέπεις το Θεό. Μετά το Θεό πρέπει όλους να τους υπολογίζουμε σαν τον ίδιο το Θεό’’ Κλήμης Αλεξανδρείας.
“Τον έπαινο για τους άλλους τον ανεχόμαστε τόσο μόνο, όσο πιστεύουμε πως και ‘μεις οι ίδιοι θα μπορούσαμε να τον αξίζουμε. Κάθε τι που είναι ανώτερό μας, από φθόνο δεν το πιστεύουμε.’’ Θουκυδίδου Ιστορία Περικλέους Επιτάφιος (Β,34)
‘’ Καθ΄ ην ημέραν ανοίξεις το στόμα σου και κατηγορήσεις τινά, θεώρει σ΄ εαυτόν νεκρόν εκείνην την ημέραν, και πάντα τα έργα σου μάταια , καν σοι φαίνηται, ότι ειλικρινώς, και προς οικοδομήν σε παρεκίνησε ο λογισμός σου να λαλήσεις, διότι τις η χρειά να καταστρέψει τις την εαυτού οικίαν, και να διορθώσει την του φίλου αυτού;΄΄ ΙΣΑΑΚ ΣΥΡΟΥ
‘’Ο Θεός υποφέρει πάσας τας ασθενείας των ανθρώπων, δεν υπομένει όμως εκείνον που γογγύζει πάντοτε αλλά και παιδεύει αυτόν.’’ ΙΣΑΑΚ ΣΥΡΟΥ ΑΣΚΗΤΙΚΑ ΛΟΓΟΣ ΟΓ’
ΠΑΡΑΒΟΛΗ
…Δεν υπάρχει τίποτα το στερεότυπο, το συμβατικό, νιώθει κανείς ότι η σύγκριση ανέβηκε αυτόματα στα χείλη του ρήτορα, είναι απλή, σαφώς, έχει αμίμητο ύφος- που δεν υπάρχει στις Πράξεις των Αποστόλων και ακόμα λιγότερο στα απόκρυφα Ευαγγέλια – πραγματική υπογραφή του Κυρίου . Η ευαγγελική παραβολή «ξεκινώντας από τις πιο ασήμαντες πραγματικότητες, καθρεφτίζει με σαφήνεια τις πιο υψηλές έννοιες, κατανοητή για τον αδαή, προσφέρεται στην περισυλλογή του πολυδιαβασμένου. Είναι, από λογοτεχνική άποψη, απογυμνωμένη από κάθε τέχνασμα, ξεπερνάει, χάρη στη δυνατή συγκίνηση που προκαλεί, και τα πιο καλομελετημένα λογοτεχνικά τεχνάσματα ακόμα. Δεν εκπλήσσει αλλά πείθει δεν ξέρει μόνο να κατανικά αλλά και να μεταπείθει … Από το Βιβλίο ΄΄Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΗ ΣΤΟΥΣ ΧΡΟΝΟΥΣ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ΄΄ του ΝΤΑΝΙΕΛ ΡΟΠΣ
Η νηστεία είναι υπερασπιστής και φύλαξ πάσης αρετής. Είναι η αρχή του αγώνος και στέφανος των εγκρατευτών και το κάλλος της παρθενίας και της καθαρότητος, και η λαμπρότης της σωφροσύνης. Η νηστεία είναι η αρχή της οδού του χριστιανισμού και η μήτηρ της προσευχής και η πηγή της σωφροσύνης και της φρονήσεως και η διδάσκαλος της ησυχίας και η οδηγός όλων των καλών έργων. Και καθώς επί τους υγιείς οφθαλμούς ακολουθεί η λάμψις του φωτός, ούτω και εις την μετά διακρίσεως γινομένην νηστείαν ακολουθεί η επιθυμία της προσευχής . ΛΟΓΟΣ ΠΕ’ΙΣΑΑΚ ΣΥΡΟΥΑΣΚΗΤΙΚΑ
«Όσο πιο πνευματικός άνθρωπος είσαι, τόσο πιο λίγα δικαιώματα έχεις στη ζωή. Η μεγαλύτερη χαρά είναι η διακονία και η συγχώρηση του σφάλματος του άλλου. Αυτός που δέχεται κάποια ευεργεσία, νιώθει την ανθρώπινη χαρά. Ενώ αυτός που την προσφέρει νιώθει τη θεϊκή χαρά». Γέρων Παίσιος
Στην Ορθόδοξη Παράδοση ποτέ ο Θεός δεν είναι μια παρελθοντολογία, αλλά ζωή. Είναι έρως και εραστόν, γι’ αυτό και η ορθόδοξη ζωή είναι η κατ’ εξοχήν ερωτική ζωή. Ο Θεός, όπως ομολόγησε ο Απόστολος Θωμάς είναι ο Κύριός μας και ο Θεός μας. Αντίθετα στην Δύση ο Θεός έγινε αξία, έννοια, καθήκον. Μ. Ναυπ. Ι Βλάχος
Όπως ο άρρωστος φαίνεται από το χρώμα του προσώπου του, έτσι και ο εμπαθής από την κατάθλιψη. Αγιος Σεραφείμ του Σάρωφ.
Εάν οι ορθόδοξοι χριστιανοί ήταν πιστοί ελεήμονες και πονόψυχοι, άπιστοι και αιρετικοί δεν θα υπήρχαν. Αγ. Ιωάννης ο Χρυσόστομος
Η ακόρεστη όρεξη του ανθρώπου ανέχεται ως μόνο μέτρο το νόμο. Οποιοσδήποτε άλλος, εθελούσιος περιορισμός του ηδονισμού θεωρείται στην καλύτερη περίπτωση ανοησία.
Oι άθεοι είναι άθεοι γιατί αντιτίθενται στη φρικτή γελοιογραφία του Θεού που έκαναν οι χριστιανοί, με το να ακολουθούν τα εξωτερικά γνωρίσματα της ευλάβειας και να συμβιβάζονται με το κακό. Φρανσουά Μωριάκ
΄Μήτε έν πονηροίς όντες απογινώσκομεν. μήτε εν αγαθοίς όντες θαρρώμεν, άλλά και κατορθούντες φοβώμεθα, ίνα μη θαρρήσαντες πέσωμεν και αμαρτάνοντες μετανοώμεν΄
Ούτε σαν βρισκόμαστε στην αμαρτία να απογοητευόμαστε, ούτε σαν νομίζουμε πως πάμε καλά, να παίρνουμε θάρρος και να το «ρίχνουμε έξω». Σήμερα πάμε καλά, αύριο, αν δεν προσέξουμε, θα ξυπνήσουν τα θηρία των παθών και θα μας κατασπαράξουν. Αγιος Ι. Χρυσόστομος
Οι συνέπειες της μέριμνας.
Η μέριμνα μας αφαιρεί τη γαλήνη και σκοτεινιάζει το φως της ζωής. Η μέριμνα τεντώνει τα νεύρα και κομματιάζει την προσωπικότητα. Η μέριμνα από πρόσωπα μας κάνει ελατήρια μιας μηχανής, που αδιάκοπα εργάζεται τη φθορά και τη δυστυχία μας. Φθ.Ν.

«ΜΙΚΡΟΣ ΕΥΕΡΓΕΤΙΝΟΣ» Κανείς ποτέ δεν πρέπει ν΄απελπίζεται…

Κάποιος μοναχός, από δαιμονική επήρεια, έπεφτε συχνά σε σαρκικό αμάρτημα. Ολοένα όμως βίαζε τον εαυτό του να μην πετάξει το σχήμα του. Και κάνοντας την καθημερινή του προσευχή ,ικέτευε το Θεό στενάζοντας και λέγοντας:
- Κύριε, θέλω δε θέλω, σώσε με! Γιατί εγώ, σαν λάσπη που είμαι, ποθώ τη βρωμιά της αμαρτίας. Εσύ όμως, σαν Θεός παντοδύναμος , μπορείς να μ’ εμποδίσεις. Αν ελεήσεις τον δίκαιο, τίποτα το σπουδαίο. Κι αν σώσεις τον καθαρό ,τίποτα το θαυμαστό. Αυτοί είναι άξιοι ν’ απολαύσουν την αγαθότητά Σου. Σε μένα, Δέσποτα, φανέρωσε θαυμαστά το έλεός Σου ( Ψαλμ. 16: 7 ) , και σ’ αυτό μου το κατάντημα δείξε την ανείκαστη φιλανθρωπία Σου. Γιατί στα χέρια Σου έχω αφεθεί εγώ, ο φτωχός από κάθε αρετή.
Αυτά και άλλα παρόμοια έλεγε κλαίγοντας καθημερινά ο αδελφός ,είτε συνέβαινε ν’ αμαρτήσει είτε όχι.
Κάποια νύχτα λοιπόν, αφού έπεσε στη συνηθισμένη αμαρτία, σηκώθηκε την ίδια στιγμή και άρχισε τον κανόνα του . Τότε ο δαίμονας ,σαστισμένος από την τόση ελπίδα του αλλά και την αδιαντροπιά του απέναντι στο θεό, του παρουσιάστηκε ολοζώντανος!

- Άθλιε! Του λέει. Πώς στέκεσαι μπροστά στο Θεό χωρίς να κοκκινίζεις ;Πώς πιάνεις στο στόμα σου ακόμα και τ’ όνομά Του; Και πώς τολμάς να προσεύχεσαι χωρίς ντροπή;
- Τούτο το κελλί είναι σιδεράδικο, του απάντησε ο αδελφός. Μια σφυριά δίνεις, μια παίρνεις. Δεν θα σταματήσω ,λοιπόν, να παλεύω μαζί σου μέχρι να πεθάνω, κι όπου με βρει η τελευταία μου μέρα. Να, με όρκο σε πληροφορώ και με πεποίθηση στην άπειρη αγαθότητα του Θεού σου λέω: Στο όνομα Εκείνου, που ήρθε να καλέσει σε μετάνοια και να σώσει τους αμαρτωλούς, δεν θα πάψω να προσεύχομαι στον Κύριο εναντίον σου, ώσπου να πάψεις κι εσύ να με πολεμάς. Και θα δούμε ποιος θα νικήσει, εσύ ή ο Θεός!
Σαν άκουσε ο δαίμονας αυτά τα λόγια ,του λέει:
- Μα την αλήθεια, ποτέ πια δεν θα σε πολεμήσω, για να μη γίνω αφορμή να στεφανωθείς με την υπομονή που κάνεις.
Και από τη στιγμή εκείνη ο εχθρός έφυγε μακριά του.
Ο αδελφός τότε ήρθε σε κατάνυξη, και σ’ όλη την υπόλοιπη ζωή του έκλαιγε για τις αμαρτίες του.
Τώρα όμως ο λογισμός του έλεγε συχνά: «Καλό έργο κάνεις, που κλαις». Αλλ’ αυτός εναντιωνόταν στο λογισμό: «Ανάθεμα σ’ αυτό το καλό! Ο Θεός δεν θέλει να χάσει κανείς την ψυχή του σ’ όλα τα έργα της ατιμίας, κι έπειτα να κάθεται να μοιρολογεί ,οπότε ή τη σώζει ή και δεν τη σώζει».

...
Ανέκφραστη είναι η χαρά και η δόξα που περιμένουν τους αγίους στον ουρανό, γι’ αυτό και πρέπει να τις ποθούμε ολόψυχα.

ΟΣΙΟΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ-ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΕΔΕΣΣΗΣ ΣΥΡΙΑΣ-8 ΡΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΥΧΗ.

1.Eπειδή με την χάρη του Θεού απαρνηθήκαμε το σατανά και τα έργα του και συνταχθήκαμε μαζί με το Χριστό,τόσο με το άγιο βάπτισμα,όσο και τώρα μαζί με το μοναχικό σχήμα ας τηρήσουμε τις εντολές Του.                  2.Όπως το καλό έργο που γίνεται χωρίς πίστη είναι τελείως νεκρό και δεν έχει καμμία ενέργεια,έτσι και πίστη χωρίς ενάρετα έργα,δεν μας απαλάσει από το αιώνιο πυρ,γιατί ο Κύριος είπε:»όποιος με αγαπά θα τηρήσει τις εντολές μου» Αν λοιπόν αγαπούμε τον Κύριο και πιστεύουμε σε Αυτόν,ας εργαζόμαστε τις εντολές Του για να επιτύχομε την αιώνια ζωή.                                                                                                      3.Όταν τηρούμε τις εντολές του Χριστού,δεν προσφέρουμε τίποτα σ’Εκείνον,αλλά τους εαυτούς μας ευεργετούμε με το να προξενούμε σε μας την αιώνια ζωή και την απόλαυση των ανέκφραστων αγαθών.                4.Όποιος αντιτάσεται στο να κατορθώσουμε τις εντολές του Θεού,είτε πατέρας είναι,είτε μητέρα,είτε οποιοσδήποτε,ας είναι σε μας βδελυκτός ,για να μην ακούσουμε ότι»όποιος αγαπά τον πατέρα του ή την μητέρα του ή κάποιον άλλο περισσότερο από εμένα,δεν είναι άξιός Μου»                                                                                                                      5.Ας ζώσουμε σφικτά τους εαυτούς μας για να εργαστούμε τις εντολές του Κυρίου,για να μην δεθούμε σφικτά με αλυσίδες πονηρών επιθυμιών και ψυχοφθόρων ηδονών που δύσκολα λύνονται,και να μην βγει εναντίον μας η απόφαση για την άκαρπη συκιά.                                   6.Εκείνος που νικιέται από επιθυμίες και ηδονές και περνά τη ζωή του μέσα στον κόσμο,θα πέσει σύντομα στα δίχτυα της αμαρτίας.Και η αμαρτία όταν γίνει μία φορά,είναι φωτιά σε ξερά χόρτα,πέτρα που κυλάει στην κατηφοριά,χαράδρα που πλαταίνει τις ρεματιές και με κάθε τρόπο ετοιμάζει την απώλεια του αμαρτωλού.                                     7.Η ψυχή όσο βρίσκεται στο παρά φύση,εξαγριωμένη και γεμάτη αγκάθια των ηδονών,είναι κατοικητήριο των αλλόκοτων θηρίων όπως έχει γραφεί»Εκεί θα αναπαυθούν ονοκένταυροι,εκεί έχει τα μικρά του ο σκαντζόχειρος και θα συναντήσουν τα δαιμόνια τους ονοκένταυρους»αυτά είναι τα διάφορα πάθη της ατιμίας.Όταν όμως επιστρέψει στο κατά φύση και εξημερώσει τον εαυτό της [όσο βρίσκεται ακόμα στο σώμα]με επιμελή καλλιέργεια και ζήσει σύμφωνα με το νόμο του Θεού,τότε τα θηρία που φώλιαζαν μέσα της θα φύγουν,και έρχονατι οι φύλακες της ζωής μας,άγγελοι,έχοντας ημέρα  

χαράς την επιστροφή της..Και η χάρη του παναγίου Πνεύματος επιδημεί και την διδάσκει θεία γνώση,ώστε να διαφυλαχθεί στο αγαθό και να προοδεύσει σε μεγάλα.  8.Οι πατέρες ονομάζουν την προσευχή όπλο πνευματικό,και δεν είναι δυνατό χωρίς αυτό να βγει κανείς στον πόλεμο,αλλιώς θα συρθεί αιχμάλωτος στη χώρα των εχθρών.Καθαρή προσευχή δεν μπορεί να αποκτήσει κανείς,αν δεν επιμένει καρτερικά κοντά στο Θεό με ειλικρινή και άκακη καρδιά.Γιατί Αυτός είναι που δίνει την προσευχή στον προσευχόμενο και διδάσκει τον άνθρωπο γνώση.   ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΕΥΤΕΡΟ ΤΟΜΟ"ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ''

Ευχή οικονομικής κρίσεως Ελλάδος

Δρ Χαραλάμπης Μ. Μπούσιας,
Μέγας Υμνογράφος της των Αλεξανδρέων Εκκλησίας

Ευχή
εις τον λυτήρα της Ελληνικής οικονομικής ημών κρίσεως,
Κύριον ημών Ιησούν Χριστόν,
διά πρεσβειών της Παναγίας Αυτού Μητρός

   Πανάγαθε Κύριε, ο Θεός ημών, ο φιλάνθρωπος και ελεήμων, ο αεί και διά παντός κηδόμενος της σωτηρίας των ανθρώπων και προς το συμφέρον πάντα λυσιτελώς οικονομών και προνοούμενος και αυτό πάσιν απονέμων κατά το μέγα και πλούσιόν Σου έλεος, ο επιτρέψας και την παρούσαν οικονομικήν κρίσιν και δοκιμασίαν, εν η η ευλογημένη πατρίς των Ελλήνων κακώς οδυνάται, ο επιδημήσας εν χρόνω προς ημάς, τους αποδήμους της χάριτός Σου, και τη αφάτω Σου αγαθότητι σχίσας το χειρόγραφον των ημών αμαρτιών διά του υπερτίμου Σου αίματος, ο μυστικώς διακυβερνών τα σύμπαντα και διά της οικονομικής κρίσεως και πτωχεύσεως παιδαγωγών ημάς, ο εν τω λαώ Σου εναλλάσσων περιόδους παχειών και ισχνών αγελάδων, διδάσκων αυτώ την οικονομίαν των υλικών αγαθών, την επιθυμίαν κτήσεως των εν ουρανοίς μόνον, εν οις το πολίτευμα ημών υπάρχει, την αλληλεγγύην προς τους εμπεριστάτους και πάσχοντας, ο βρέχων επί δικαίους και αδίκους και την Σην δεικνύμενος προς πάντας ανύστακτον μέριμναν και φροντίδα, ο εκ του φλέγοντος πυρός των δοκιμασιών και περιστάσεων οδηγών ημάς εις δροσισμόν και αναψυχήν, ο εκ του αφεγγούς σκότους της εν τη αμαρτία και απληστία δουλώσεως ιθύνων τους οικέτας Σου προς ήμαρ ευφρόσυνον επιγνώσεως, μετανοίας και αναζητήσεως των εν τη ζωή απαραιτήτων και αναγκαίων, Αυτός, Πανάγαθε Βασιλεύ, ο Κύριος του ουρανού και της γης, ανάδειξον εν τω έθνει των Ελλήνων άνδρας θαυμαστούς, ευλαβείς, μεστούς θείου ζήλου και σοφίας προς φωτισμόν ημών, του λαού Σου, προς απόκρουσιν των προσβολών των εναντίων, και δος ημίν κυβερνήτας αντιρρόπους και φύλακας αγρύπνους αντιτάσσειν τη σφοδρότητι των οικονομικών στρατηγιών την αρετήν και προσφοράν εν τη του καιρού δυσκολία.

Ναί, Κύριε, ο Θεός, δος ημίν, τω Χριστωνύμω της Ελλάδος λαώ, την απαλλαγήν εκ των επιβούλων ημών, την σωτηρίαν και την λύτρωσιν, και εκ των αδιεξόδων και του σκότους, ίθυνον ημάς προς διεξόδους επιλύσεως προβλημάτων και προς ολοφώτους ατραπούς της Σοί ευαρέστου μόνον ευμαρείας. Ταπείνωσον εν τη ισχύι Σου τους δυνάστας ημών, ο ειπών «μη καυχάσθω ο δυνατός εν τη δυνάμει αυτού και μη καυχάσθω ο πλούσιος εν τω πλούτω αυτού» (Α´ Βασιλ. β΄,9), καθ’ ότι «Κύριος θανατοί και ζωογονεί, κατάγει εις Άδου και ανάγει·Κύριος πτωχίζει και πλουτίζει, ταπεινοί και ανυψοί» (Α´ Βασιλ. β΄,6-7). Ίδε την προαίρεσιν και την καθαρότητα του νοός ημών δεομένων Σου και σχίσον το χειρόγραφον του χρέους ημών τη μαχαίρα της πανσθενούς φιλανθρώπου Σου Χάριτος. Πράϋνον τας θλιβεράς συνεπείας της οικονομικής κρίσεως και εξουδενώσεως του δοξάζοντός Σε πληρώματος.
Ανάστησον το πεπτωκός φρόνημα των εντίμως εν Ελλάδι βιούντων. Ενίσχυσον πάντας τους εν τη πατρίδι ημών αξιοπρεπώς και φιλοπόνως οικούντας προς υπομονήν και άρσιν του σταυρού των λυπηρών, της ενδείας, πτωχεύσεως, εξουδενώσεως και στερήσεως των αγαθών Σου, εν ανεξικακία, εν συγχωρήσει αλλήλων και εν προηγήσει κενωτικής αγάπης. Δίδαξον ημάς εξαγοράζειν τον καιρόν, λογιζομένους αυτόν ως «παίγνιον επί της γης» ως «φύσημα μη κρατούμενον», «ως «πτήσιν ορνέου παρερχομένου» και ως «ναύν επί θαλάσσης ίχνος ουκ έχουσαν». Βοήθει ημίν γενέσθαι ο βίος ημών επί της γης γέφυρα μετάγουσα ουχί εις την δήθεν επιτυχίαν και επίπλαστον δόξαν, ην ματαίως, οίμοι, επιδιώκομεν, αλλά, ηδομένοις και ενασχολουμένοις εν τοις θείοις νοήμασιν, εις την ουράνιον δόξαν και την άληκτον μακαριότητα.
Βοήθει αύθις ημίν τοις δοξάζουσί Σε, εύσπλαγχνε χρεωλύτα, αποτινάξαι τον ζυγόν των ημών δανειστών και τυράννων, των θιγόντων την ημών ελευθερίαν, πωλούντων την ημών αξιοπρέπειαν, επηρεαζόντων την έκβασιν των δικών εν τοις δικαστηρίοις, υποτιμώντων την αξίαν των περιουσιακών ημών στοιχείων τη δυνάμει της αυτών οικονομικής ανέσεως. Πρόσθες αυτοίς κακά, Κύριε, τοις ενδόξοις της γης, και ημών δυνάσταις. Διάνοιξον, όμως, εν ταυτώ και ημών, του ευλογημένου λαού Σου, τα όμματα βλέπειν τα διαμένοντα συμφέροντα και μη αφρόνως πολιτεύεσθαι, φεύ, δανειζομένων ουχί προς εξασφάλισιν του επιουσίου ημών άρτου, αλλά προς αγοράν πολυτελών καταλυμάτων και κινητής περιουσίας υψίστης πολυτελείας, ως και προς διασκορπισμόν εν ανωφελέσι ταξιδίοις, ασωτίαις και τρυφηλότητι βίου.
Γιγνώσκομεν, Κύριε, ότι παρωργίσαμεν την Σην αγαθότητα ταίς παραλόγοις ημών απαιτήσεσι και επιθυμίαις, αφ’ ων αποστρέφεις το πρόσωπόν Σου, και ημάς, τους νυν ως Νινευΐτας εν μετανοία εκζητούντας τον θείόν Σου έλεος, διαβεβαιείς, ότι ου λαμβάνομεν εν τοις αιτήμασιν ημών, διότι κακώς αιτούμεθα, ίνα εν ταίς ηδοναίς δαπανήσωμεν.

Γνωρίζομεν ωσαύτως, ευΐλατε Κύριε, ότι παραθεωρούντες την εκουσίαν πτωχείαν, ακτησίαν και κοινοκτημοσύνην, αποστερούμεθα της ελευθερίας ημών και αύθις ζυγώ δουλείας ενεχόμεθα διά της συνάψεως δανείων, διά κολακείας ανθρώπων διά πληρωμής βαρυτάτων φόρων και παραμένομεν εσαεί χρεώσται των τοκογλύφων επιβούλων ημών συρόμενοι ως άλογα εκ του χαλινού.

Έτι γνωρίζομεν, Κύριε, ότι Συ ει «ο εγείρων από γης πτωχόν και από κοπρίας ανυψών πένητα» (Ψαλμ. 112, 7). Συ ει ο ανυψών πτωχόν εκ σκυβάλων και εξ αθλιότητος κοινωνικής και καταφρονήσεως εις περιόπτους θέσεις τους οικέτας Σου λέγων φωνή στεντορεία, ότι ο ελεών πτωχόν Σοί δανείζει, και ότι «πλουσιώτατός εστιν ο ελαχίστοις αρκούμενος».

Επάκουσον ούν, φιλάνθρωπε Κύριε, ημών δεομένων Σου και παύσον τας περί δανεισμού ημών αφρόνους επιθυμίας χάριν επιγείων ανέσεων·ρύσαι ημάς πάσης επιβουλής αλλοτρίων, πτωχεύσεως και εξαθλιώσεως, οδηγούσης εις στέρησιν προσωπικής και εθνικής ημών ελευθερίας· δος εργασίαν τη νεολαία Σου, ίνα μη εκ της αργίας εμπέση αύτη εις βόθυνον πάσης κακίας, και γενού αρωγός πάντων των ανέργων, αστέγων, εμπεριστάτων, ενδεών και πενήτων· κολόβωσον τον χρόνον της κρίσεως και ταχύ ανάτειλον τη προσφευγούση Σοι πατρίδι ημών ήμαρ ησυχίας, προόδου και πνευματικής αγαλλιάσεως, καίτοι εκ της ηθικής σήψεως ήχθημεν εις την οικονομικήν της σήμερον κρίσιν, πρεσβείαις της υπεραγίας Σου Μητρός, της Ελεούσης Θεοτόκου, της παραμυθίας των εν θλίψεσι, της επισκέψεως και ιάσεως των ασθενούντων, της αντιλήψεως των καμνόντων, της των χηρών και ορφανών προστάτιδος, της ρώσεως των αδυνάτων και του πλουτισμού των πενήτων, της ετοίμης των εμπεριστάτων αντιλήψεως εν πάση περιστάσει, ότι Σοί πρέπει πάσα δόξα, τιμή και προσκύνησις συν τω ανάρχω Σου Πατρί και τω Παναγίω και αγαθώ και ζωοποιώ Σου Πνεύματι νυν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν.
Εκτενής Δέησις.
Υπέρ της άνωθεν ειρήνης και της σωτηρίας των ψυχών ημών του Κυρίου δεηθώμεν.
Τρισσεύον Κύριε Ελέησον Λιτής Αγίου Όρους.
Κύριε, ελέησον,* Κύριε, ελέησον,* Κύριε, ελέησον.
Υπέρ ειρήνης του σύμπαντος κόσμου, ευσταθείας των αγίων του Θεού Εκκλησιών και της των πάντων ενώσεως του Κυρίου δεηθώμεν.
Τρισσεύον Κύριε Ελέησον Λιτής Αγίου Όρους.
Κύριε, ελέησον,* Κύριε, ελέησον,* Κύριε, ελέησον.
Υπέρ του Αρχιεπισκόπου ημών Ιερωνύμου, του τιμίου πρεσβυτερίου, της εν Χριστώ διακονίας και της σωτηρίας αυτών του Κυρίου δεηθώμεν.
Τρισσεύον Κύριε Ελέησον Λιτής Αγίου Όρους.
Κύριε, ελέησον,* Κύριε, ελέησον,* Κύριε, ελέησον.
Τρισσεύον Κύριε Ελέησον Λιτής Αγίου Όρους.
Κύριε, ελέησον,* Κύριε, ελέησον,* Κύριε, ελέησον.
Υπέρ λυτρώσεως του εν Ελλάδι φιλοχρίστου λαού από των δυσμενών συνθηκών εκ της προσφάτου οικονομικής κρίσεως του Κυρίου δεηθώμεν.
Τρισσεύον Κύριε Ελέησον Λιτής Αγίου Όρους.
Κρίσεως εξάρπασον,* Έλληνας υμνούντάς Σε,* Κύριε φιλάνθρωπε.
Υπέρ απομακρύνσεως των επιβούλων της ημών ελευθερίας και ανέσεως του Κυρίου δεηθώμεν.
Τρισσεύον Κύριε Ελέησον Λιτής Αγίου Όρους.
Επιβούλους δίωξον,* της Ελλάδος σθένει Σου,* Σώτερ, δοξαζούσης Σε.
Υπέρ εδαφίσεως της επηρμένης οφρύος των τους λαούς καταδυναστευόντων του Κυρίου δεηθώμεν.
Τρισσεύον Κύριε Ελέησον Λιτής Αγίου Όρους.
Τούς δυνάστας πτώχιζε* της Ελλάδος, Κύριε, * ο πλουτίζων δούλους Σου.
Υπέρ της τηρήσεως ημών εν ενότητι και ομονοία και αμοιβαία αγάπη του Κυρίου δεηθώμεν.
Τρισσεύον Κύριε Ελέησον Λιτής Αγίου Όρους.
Εν ενώσει τήρησον* τον λαόν Σου, Κύριε,* Σοί πιστώς προσφεύγοντα.
Υπέρ καταπέμψεως των ταίς ψυχαίς ημών συμφερόντων του Κυρίου δεηθώμεν.
Τρισσεύον Κύριε Ελέησον Λιτής Αγίου Όρους.
Οικονόμει, Κύριε,* ευσεβέσιν Έλλησι* ταίς ψυχαίς συμφέροντα.
Υπέρ καταισχύνης των ημάς οδηγούντων εις οικονομικήν εξαθλίωσιν χάριν ιδίων συμφερόντων του Κυρίου δεηθώμεν.
Τρισσεύον Κύριε Ελέησον Λιτής Αγίου Όρους.
Επηρμένον σύντριψον* δυναστών, Θεάνθρωπε,* των Ελλήνων φρύαγμα.
Υπέρ υπομονής του στένοντος λαού των Ελλήνων εν ταίς θλίψεσι και ταίς παρούσαις ανάγκαις του Κυρίου δεηθώμεν.
Τρισσεύον Κύριε Ελέησον Λιτής Αγίου Όρους.
Υπομένειν, Κύριε,* Έλληνας αξίωσον,* Σώτερ, εξαθλίωσιν.
Υπέρ αποτινάξεως του ζυγού των ημών δυναστών και επιβούλων του Κυρίου δεηθώμεν.
Τρισσεύον Κύριε Ελέησον Λιτής Αγίου Όρους.
Έγειρον εκ κρίσεως* της προσκαίρου, Κύριε,* Έλληνας αίνούντάς Σε.
Υπέρ βοηθείας και αντιλήψεως των καμνόντων και εμπεριστάτων Ελλήνων αδελφών ημών του Κυρίου δεηθώμεν.
Τρισσεύον Κύριε Ελέησον Λιτής Αγίου Όρους.
Έλλησι τοις στένουσιν* εξ οδύνης κρίσεως,* Ιησού, βοήθησον.
Υπέρ εξευρέσεως εργασίας τοις ανέργοις αδελφοίς ημών και δη τη εμπεριστάτω νεότητι του Κυρίου δεηθώμεν.
Τρισσεύον Κύριε Ελέησον Λιτής Αγίου Όρους.
Εργασίας βάλσαμον* τη ανέργω δώρησαι* νεολαία, Κύριε.
Αντιλαβού, σώσον, ελέησον και διαφύλαξον ημάς, ο Θεός, τη ση χάριτι.
Της Παναγίας, αχράντου, υπερευλογημένης, ενδόξου Δεσποίνης ημών Θεοτόκου και αειπαρθένου Μαρίας, μετά πάντων των Αγίων μνημονεύσαντες, εαυτούς και αλλήλους και πάσαν την ζωήν ημών Χριστώ τω Θεώ παραθώμεθα.
Ότι πρέπει Σοι πάσα δόξα, τιμή και προσκύνησις, τω Πατρί και τω Υιώ και τω Αγίω Πνεύματι νυν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν.
Είτα ψάλλομεν τα εξής Προσόμοια·
Ήχος πλ. β΄. Όλην αποθέμενοι.
Σώτερ ευσυμπάθητε,
Λόγε Θεού του Υψίστου,
χρεωλύτα Κύριε
ευσεβών συστήματος ,
ρύσαι θλίψεων,
άχθους, πτωχεύσεως,
κρίσεως Σούς δούλους
οικονομικής, φιλάνθρωπε,
και της κακότητος
επιβούλων χθόνα αρδεύοντας
νυν αειρρύτοις δάκρυσι
και ιδρώσιν, εύσπλαγχνε Κύριε,
ευλαβούς Ελλάδος,
και ώσπερ Νινευίται αληθώς
εν μετανοία Σην πάνσεπτον
κλήσιν μεγαλύνοντας.
Κύριε, ταπείνωσον
των δανειστών επηρμένον
φρύαγμα των δούλων Σου
και αυτών την μήνιδα
καταπράϋνον
καθ’ ημών, εύσπλαγχνε
Σώτερ, δοξαζόντων
ορθοδόξως Σε, φιλάνθρωπε,
και προστρεχόντων Σοι
εν παναλγειναίς περιστάσεσι
και λύπαις και στενώσεσιν
Έλληνας, Θεού Λόγε Κτίσαντος,
της οικονομίας
νυν κρίσιν υπομένοντας καλώς,
την ζοφεράν εξαθλίωσιν,
Δέσποτα, και πτώχευσιν.
Σώτερ, την νεότητα
εξ ανεργίας τυφώνος
προς την Σοί ευάρεστον
εργασίαν ίθυνον
και οδήγησον
πάντας αινούντάς Σε
αξιοπρεπείας
προς επάλξεις, πολυέλεε,
Σώτερ και Κύριε,
των ημών πταισμάτων χειρόγραφον
ο σχίσας συμπαθεία Σου
και πολλή, Χριστέ, αγαθότητι,
Σε παρακαλούμεν,
λιταίς της παναχράντου Σου μητρός
και Παισίου, ασκήσαντος
άρτι εν τω Άθωνι.
Απολυτίκια.
Ήχος πλ. α΄. Τον συνάναρχον Λόγον.
Ευσυμπάθητε Σώτερ, ο το χρεόγραφον
σχίσας φθοράς και θανάτου
του γένους των χοικών,
ρύσαι Έλληνας πιστώς δοξολογούντάς Σε
άρχειν δοκούντων των λαών
χαλεπής επιβουλής,
πτωχεύσεως, ανεργίας
και δυναστών τυραννίδος,
φιλανθρωπότατε Θεάνθρωπε.
Θεοτοκίον.

Ελεούσα Παρθένε, εξαθλιώσεως
Ελλήνων ρύσαι τους δήμους,
σε ανυμνούντας πιστώς,
τους προσφεύγοντας ετοίμη αντιλήψει σου,
κρίσεως οικονομικής,
ανεργίας ζοφεράς,
πτωχεύσεως και δουλείας
τοις δανεισταίς, τοκογλύφοις
και επιβούλοις πάσι, Δέσποινα.

«ΕΡΧΟΜΕΝΟΣ Ο ΚΥΡΙΟΣ ΕΠΙ ΤΩ ΕΚΟΥΣΙΟΝ ΠΑΘΟΣ» (Θεολογικό σχόλιο στο περιεχόμενο και τα νοήματα της Μεγάλης Δευτέρας)

«Ιδού ο Νυμφίος έρχεται εν τω μέσω της νυκτός και μακάριος ο δούλος ον ευρήσει γρηγορούντα, ανάξιος δε πάλιν, ον ευρήσει ραθυμούντα. Βλέπε ουν ψυχή μου, μη τω ύπνω κατενεχθής, ίνα μη τω θανάτω παραδοθείς και της βασιλείας έξω κλεισθής. Αλλά ανάνηψον κράζουσα, Άγιος, Άγιος, Αγιος ει ο Θεός ημών. Δια της Θεοτόκου ελέησον ημάς». Με αυτό το θεσπέσιο τροπάριο ο ιερός υμνογράφος μας εισάγει στο κατανυκτικό κλίμα της Μεγάλης Εβδομάδος, παροτρύνοντάς μας να ετοιμάσουμε κατάλληλα τον εαυτό μας, προκειμένου να υποδεχτούμε το Νυμφίο της ψυχής μας Χριστό και να λάβουμε μέρος στην πνευματική γαμήλια πανδαισία. Αυτή είναι άλλωστε και η κύρια επιδίωξη της βιώσεως όλων των μεγάλων γεγονότων της Μεγάλης Εβδομάδος, η συνάντησή μας με τον παθόντα και αναστάντα Σωτήρα μας Χριστό!
Την πρώτη ημέρα της Μεγάλης Εβδομάδος, τη Μεγάλη Δευτέρα, τιμάμε μια μεγάλη προσωπικότητα της Παλαιάς Διαθήκης, τον Ιωσήφ τον Πάγκαλο, το γιο του Ιακώβ, τον οποίο πούλησαν, εξαιτίας μεγάλου φθόνου, τα αδέλφια του ως δούλο στην Αίγυπτο (Γεν. κεφ.37-50). Η πολύπαθη ιστορία του μας είναι λίγο πολύ γνωστή. Η φιλήδονη γυναίκα του Πεντεφρή, αυλικού του Φαραώ, αφού δεν μπόρεσε να τον παρασύρει στην αμαρτία της μοιχείας, τον συκοφάντησε και γι’ αυτό τον έριξαν στη φυλακή. Μετά την εξήγηση των περιέργων ονείρων του Φαραώ κατέστη αντιβασιλέας της μεγάλης χώρας της Αιγύπτου. Συνάντησε τους αδελφούς του, τους οποίους όχι μόνο δεν τα τιμώρησε, αλλά τους ευεργέτησε και τους εγκατέστησε στο πιο έφορο μέρος της Αιγύπτου, προκειμένου να ζήσουν ευτυχισμένοι. Την αγία αυτή ημέρα προβάλλεται η υπέροχη μορφή του Παγκάλου Ιωσήφ, γιατί αυτός σύμφωνα με τους Πατέρες της Εκκλησίας μας, αποτελεί προτύπωση και εικόνα του Χριστού μας. Όπως ο Κύριος υπέφερε άδικα εξαιτίας της ανθρώπινης κακίας των ομοφύλων Του, το ίδιο και εκείνος υπέφερε εξαιτίας της κακίας των αδελφών του και έδειξε, όπως και ο Χριστός, απέραντη ανεξικακία.

Επίσης την ημέρα αυτή κάνουμε ανάμνηση του διδακτικού γεγονότος της ξηρανθείσης συκής από τον Κύριο που συνέβηκε σύμφωνα με τα ιερά Ευαγγέλια την επομένη ημέρα της θριαμβευτικής Του εισόδου στην Ιερουσαλήμ (Ματθ.21:19,Μαρκ.11:13). Βαδίζοντας σε κάποια οδό πλάι σε συστοιχίες καρποφόρων δένδρων φοινίκων, καρυών και συκιών πείνασε και πλησίασε σε κάποια συκιά για να συλλέξει ορισμένους καρπούς. Όμως το συγκεκριμένο δένδρο, ενώ είχε πλούσιο φύλλωμα, δεν είχε καρπούς. Τότε ο Ιησούς είπε σε αυτή: «Μηκέτι εκ σου καρπός γένηται εις τον αιώνα΄ και εξηράνθη παραχρήμα η συκή» (Ματθ.21:19). Με αυτόν τον περίεργο και παραστατικό τρόπο θέλησε ο Κύριος να διδάξει στους μαθητές Του την ανάγκη να παράγουμε πνευματικούς καρπούς. Επίσης η άκαρπος συκή, σύμφωνα με σύγχρονο λόγιο κληρικό «ήτις δια των πλουσίων φύλλων της εσυμβόλιζε την υποκρισίαν των θρησκευτικών αρχόντων, δεν ετιμωρήθη απλώς ως άψυχος συκή, αλλ’ ως εκπροσωπούσα καθόλου μεν το Ιουδαϊκόν έθνος, ιδιαιτέρως δε την Ιουδαϊκήν Συναγωγήν, ήτις μόνον φύλλα έφερεν, ήτοι απλώς περιωρίζετο εις εξωτερικούς τύπους, ουδένα δε καρπόν είχε να επιδείξη. Ο Ιησούς ελθών ει μη μίαν ψευδή υποκρισίαν κατεδίκασε ταύτην εις διηνεκή αποξήρανσιν» (Θ. Σπυροπούλου, Ο Βίος και η Διδασκαλία του Ιησού Χριστού, Αθήναι 1933, σελ.372).

Ο ευαγγελιστής Μάρκος αναφέρει πως την ώρα που ο Κύριος επιτίμησε τη συκή και ξηράθηκε, κατέπεσαν αμέσως τα καταπράσινα φύλλα της και την επόμενη μέρα ξεράθηκε και η ρίζα της (Μαρκ.11:21). Οι μαθητές έκθαμβοι από το θαύμα αυτό δεν ζητούσαν να μάθουν την βαθύτερη έννοιά του, αλλά είχαν την απορία «πως παραχρήμα εξηράνθη η συκή;» (Ματθ.21:20). Πρώτη φορά είχαν δει τιμωρία της άψυχης φύσεως.

Ο Κύριος παίρνοντας αφορμή από την απορία των μαθητών, χωρίς να εξηγήσει την συμβολική σημασία του θαύματος, τους δίδαξε για τη μεγάλη δύναμη της πίστεως, η οποία όταν συνοδεύεται από εσωτερική θέρμη και χωρίς τον παραμικρό δισταγμό μπορεί να κατορθώσει αφάνταστα πράγματα. Τους είπε: «Εάν έχετε πίστιν ως κόκκον συνάπεως, ερείτε τω όρει τούτω, μετάβα εντεύθεν εκεί, και μεταβήσεται» (Ματθ.21:21). Αυτή την πίστη θέλει η Εκκλησία μας να μεταδώσει και σε μας.

Οι άγιοι Πατέρες όρισαν να κάνουμε μνεία την Μ. Δευτέρα αφ’ ενός μεν του δικαίου Ιωσήφ και αφ’ ετέρου του γεγονότος της ξηρανθείσης συκής για να μιμηθούμε και εμείς τον Πάγκαλο Ιωσήφ στην αρετή και να αποφύγουμε την άκαρπη συκή και να στολισθούμε με αρετές και πνευματικούς καρπούς, προκειμένου να ακολουθήσουμε τον Κύριο στο σωτήριο Πάθος Του.

Είναι ανάγκη αυτές τις άγιες ημέρες να διορθώσουμε την πορεία της ζωής μας, να στραφούμε στο δρόμο του Χριστού και να ακολουθήσουμε τα βήματά Του προς το Πάθος. Πρέπει να αντιταχθούμε σθεναρά στον κακό εαυτό μας, ο οποίος με τις ισχυρές ελκτικές του έξεις προς την αμαρτία μας οδηγεί στην απώλεια και στον πνευματικό θάνατο. Στην αντίθετη περίπτωση θα παραμείνουμε για μια ακόμα φορά αμέτοχοι των δωρεών που απορρέουν από τα εκούσια Παθήματα και τη Σταυρική Θυσία του Λυτρωτή μας Ιησού Χριστού και θα έχουμε εν τέλει την τύχη της ακάρπου συκής. 

 

ΣΥΝΟΔΟΙΠΟΡΟΙ ΤΟΥ ΘΕΙΟΥ ΠΑΘΟΥΣ
Θεολογικά σχόλια στο περιεχόμενο και τα νοήματα της Αγίας και Μεγάλης Εβδομάδος
ΛΑΜΠΡΟY ΣΚΟΝΤΖΟY Θεολόγου – Καθηγητή

Αναρτήθηκε από ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΚΛΗΡΙΚΩΝ ΧΙΟΥ στις 8:44 μ.μ.

Ο Τίμιος Κάλαμος της Ιεράς Μονής Βατοπαιδίου Αγίου Όρους

Η σταυροθήκη της Ιεράς Μονής Βατοπαιδίου Αγίου Όρους
με λωρίδα εμφυτευμένου Τιμίου Καλάμου σε όλο το μήκος και πλάτος
του σταυρού.

Ως γνωστόν, ο Τίμιος Κάλαμος είναι το καλάμι που έδωσαν οι Ιουδαίοι στη δεξιά χείρα του Χριστού, αντί βασιλικού σκήπτρου, αφού τον ενέδυσαν κόκκινη χλαμύδα, αντί βασιλικής πορφύρας, θέλοντας να τον εμπαίξουν ότι τάχα ήταν βασιλιάς. Με τον κάλαμον αυτόν στη συνέχεια τον κτύπησαν στην κεφαλή, όπως αναφέρει ο Ευαγγελιστής Ματθαίος (κεφ. 27, 27-31).

Τότε οἱ στρατιῶται τοῦ ἡγεμόνος παραλαβόντες τὸν Ἰησοῦν εἰς τὸ πραιτώριον συνήγαγον ἐπ’ αὐτὸν ὅλην τὴν σπεῖραν. καὶ ἐκδύσαντες αὐτὸν χλαμύδα κοκκίνην περιέθηκαν αὐτῷ, καὶ πλέξαντες στέφανον ἐξ ἀκανθῶν ἐπέθηκαν ἐπὶ τῆς κεφαλῆς αὐτοῦ καὶ κάλαμον ἐν τῇ δεξιᾷ αὐτοῦ, καὶ γονυπετήσαντες ἔμπροσθεν αὐτοῦ ἐνέπαιξαν αὐτῷ λέγοντες, Χαῖρε, βασιλεῦ τῶν Ἰουδαίων, καὶ ἐμπτύσαντες εἰς αὐτὸν ἔλαβον τὸν κάλαμον καὶ ἔτυπτον εἰς τὴν κεφαλὴν αὐτοῦ. καὶ ὅτε ἐνέπαιξαν αὐτῷ, ἐξέδυσαν αὐτὸν τὴν χλαμύδα καὶ ἐνέδυσαν αὐτὸν τὰ ἱμάτια αὐτοῦ, καὶ ἀπήγαγον αὐτὸν εἰς τὸ σταυρῶσαι.

  

Μεταβυζαντινή εικόνα του Χριστού με τίτλο Ο ΝΥΜΦΙΟΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ.
Ο Τίμιος Κάλαμος που κρατά ο Ιησούς στα χέρια Του δεν συμβαδίζει με την
περιγραφή του βυζαντινού κειμηλίου του Τιμίου Καλάμου από τον
Νικόλαο Μεσαρίτη, σκευοφύλακα της εκκλησίας της Θεοτόκου του Φάρου
στη βυζαντινή Κωνσταντινούπολη, στην οποία είχαν συγκεντρωθεί
τα περισσότερα χριστιανικά κειμήλια όλου του κόσμου.

Ο Τίμιος Κάλαμος ήταν ένα χριστιανικό και βυζαντινό κειμήλιο, αφού αναφέρεται σε κείμενο που προέρχεται από τον σκευοφύλακα της Θεοτόκου του Φάρου στα τέλη του 12ου αιώνα, Νικόλαο Μεσαρίτη (ρήτορα, θεολόγο, συγγραφέα και αργότερα Μητροπολίτη Εφέσου), ο οποίος σε ρητορική έκφραση (δεκάλογος) θα επιλέξει δέκα κειμήλια που βρίσκονταν στην Κωνσταντινούπολη (τα οκτώ από τη Θεοτόκο του Φάρου) και θα τα επαινέσει (βλέπε 279 - Ο δεκάλογος του Νικόλαου Μεσαρίτη, σκευοφύλακα της Θεοτόκου του Φάρου). Η Θεοτόκος του Φάρου ήταν μία βυζαντική εκκλησία στην Κωνσταντινούπολη, κτισμένη στο νότιο τμήμα του Μεγάλου ή Ιερού Παλατίου των βυζαντινών αυτοκρατόρων και ονομάστηκε έτσι λόγω του φάρου που βρίσκονταν δίπλα της ακριβώς. Στην εκκλησία ετούτη φυλάσσονταν η σημαντικότερη συλλογή χριστιανικών κειμηλίων όλου του κόσμου.

Διαβάστε περισσότερα παρακάτω:

Για το βυζαντινό κειμήλιο του Τιμίου Καλάμου γράφει ότι δεν ήταν όπως ένα κοινό συνηθισμένο καλάμι, λεπτό και εύθραυστο, με κόμπους που το χώριζαν σε μέρη, αλλά ήταν μεγάλων διαστάσεων και κατά το μήκος (ἀλλ᾽ εὐμήκης), αλλά και κατά το πάχος του, όσο ο βραχίονας ενός άνδρα με μεγάλα χέρια (παχὺς ὀποῖος ἀνδρός τινος βριαρόχειρος βραχίων ἐστί), και επίσης λείος, χωρίς κόμπους και μέρη (ἀλλ᾽ ἄκομπος, ἀλλ᾽ ἀγόνατος). Το είδος αυτού του χονδρού καλάμου χρησιμοποιούσαν οι κάτοικοι της Παλαιστίνης αντί ελάτινων δοράτων σε μάχες με τους εχθρούς τους.

Περιγραφή του Τιμίου Καλάμου από τον Νικόλαο Μεσαρίτη, σκευοφύλακα της εκκλησίας
της Θεοτόκου του Φάρου στη βυζαντινή Κωνσταντινούπολη.

Στην Ιερά Μονή Βατοπαιδίου Αγίου Όρους αποθησαυρίζεται μία σερβική λειψανοθήκη που έχει στο μέσο κοίλωμα πατριαρχικό σταυρό (Τίμιο Ξύλο;). Ο Σταυρός φέρει σε όλο το μήκος και πλάτος του μία λωρίδα εμφυτευμένου Τίμιου Καλάμου. Γύρω-γύρω από τον Σταυρό υπάρχουν σε φατνώματα λείψανα επωνύμων αγίων της Εκκλησίας. Η λειψανοθήκη αυτή πρέπει να δωρήθηκε στην Ιερά Μονή Βατοπαιδίου από Σέρβους ευγενείς.

Η χρονολογία κατασκευής της λειψανοθήκης ανάγεται από τους ερευνητές στον 16ο -17ο αιώνα, ενώ η ίδια η λειψανοθήκη δεν φέρει καμία κτητορική ή αφιερωτική επιγραφή ή χρονολογία, σύμφωνα με την Ιερά Μονή Βατοπαιδίου (εδώ).

Η λειψανοθήκη του Τιμίου Καλάμου.
Ιερά Μονή Βατοπαιδίου Αγίου Όρους.

Σύμφωνα με την περιγραφή του Βασίλι Μπάρσκι (βλ. Βασίλι Γκρηγκόροβιτς Μπάρσκι, Τα ταξίδια του στο Άγιον Όρος 1725-1726 1744-1745, με την φροντίδα και τα σχόλια του ακαδημαϊκού Παύλου Μυλωνά, Αγιορείτικη Εστία-Μουσείο Μπενάκη, Θεσσαλονίκη 2009):

Ο δεύτερος σταυρός είναι επίσης μεγάλος και βρίσκεται σε ειδικό κιβώτιο, με παρόμοιες επιγραφές στα σερβικά ή βουλγαρικά. Έχει μόνον μία οριζόντια κεραία, επάνω από την οποία είναι κλεισμένα, σε τέσσερα χωρίσματα, μικρά μέρη των λειψάνων των τεσσάρων Ευαγγελιστών, στις δε δύο πλευρές αυτών, εκατέρωθεν, τα λείψανα των αγίων Αποστόλων Θωμά και Ανδρέα. Κάτω από την οριζόντια [κεραία] βρίσκονται τα λείψανα δεκαοκτώ αγίων της Σερβίας και της Βουλγαρίας. Όλα τα λείψανά του είναι είκοσι έξι. Περισσότερο από όλα αυτά, άξια ευλαβείας και προσκυνήσεως είναι ο τίμιος, από τα πάθη του Χριστού, Κάλαμος, που είναι τοποθετημένος καθ’ όλο το μήκος του σταυρού, [που] αναδίδει απερίγραπτη ευωδία. Είναι πέραν αμφιβολίας αυτός που βλέπουμε ο πραγματικός και φυσικός κάλαμος. Όμως και το ξύλο του σταυρού δεν είναι απλό, αλλά Ζωοποιό, όπως είναι γνωστό από τις επιγραφές και την παράδοση των εκεί πατέρων, αλλά και από την όψη του σου διώχνει κάθε αμφιβολία, διότι δεν είναι εντελώς μαύρο, αλλά μαυροκόκκινο κι έχει πολλές ρωγμές επάνω, πράγμα που ταιριάζει σε πολύ παλιό ξύλο. Δεν είναι γνωστό όμως από ποιόν χαρίστηκε.

- Ο σταυρός του καλού ληστή

PARS CRVCIS BONI LATRONIS (= Μέρος του σταυρού του καλού ληστή).
Τμήμα του σταυρού (μάλλον το patibulum), πάνω στον οποίον σταυρώθηκε και πέθανε
ο καλός ληστής, με το καθιερωμένο όνομα Δυσμάς από την απόκρυφη καινοδιαθηκική παράδοση.
Basilica di Santa Croce in Gerusalemme, Ρώμη (η φωτογραφία του 2003).

Στη "Βασιλική του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ" (Basilica di Santa Croce in Gerusalemme) που είναι εκκλησία της Ρώμης και μία από τις 7 μεγάλες εκκλησίες της ίδιας πόλης φυλάσσεται στην αίθουσα των ιερών λειψάνων (La Cappella delle Reliquie) και τμήμα του σταυρού του καλού ληστή.

Ο σταυρός του καλού ληστή (αριστερά).
Basilica di Santa Croce in Gerusalemme, Ρώμη (η φωτογραφία σύγχρονη).

Ο Τίμιος Σταυρός, καθώς και αυτοί των δύο ληστών, ανευρέθησαν από την Αγία Ελένη στα Ιεροσόλυμα τον 4ο αιώνα. Σύμφωνα με τοπική παράδοση, το τμήμα του σταυρού του καλού ληστή προέρχεται από το Παλάτι της Αγίας Ελένης στη Ρώμη.
  

Στο εσωτερικό της "Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ" (Ρώμη).
Στο ημιθόλιο παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών
από την Αγία Ελένη.

Διαβάστε περισσότερα παρακάτω:

Η ψυχή του Δυσμά την ώρα του θανάτου του.
Λεπτομέρεια από πίνακα της Σταύρωσης, ίσως του Herman Schadenberg, περ. 1410-1415,
Musée d'Unterlinden, Γαλλία.

Σύμφωνα με τα ευαγγέλια της Καινής Διαθήκης, ο Χριστός συσταυρώθηκε με δύο ληστές, γεγονός που σύμφωνα με τον Μάρκο εκπλήρωσε την προφητεία του Ησαΐα (διὰ τοῦτο αὐτὸς κληρονομήσει πολλοὺς καὶ τῶν ἰσχυρῶν μεριεῖ σκῦλα, ἀνθ᾿ ὧν παρεδόθη εἰς θάνατον ἡ ψυχὴ αὐτοῦ, καὶ ἐν τοῖς ἀνόμοις ἐλογίσθη· καὶ αὐτὸς ἁμαρτίας πολλῶν ἀνήνεγκε καὶ διὰ τὰς ἁμαρτίας αὐτῶν παρεδόθη< Ησαΐας 53, 12>). Ως φαίνεται, μαζί με το πλήθος των αρχιερέων, γραμματέων, πρεσβυτέρων, φαρισαίων, υπηρετών τους κτλ, και οι δύο ληστές αρχικά, ένα βήμα πριν τον θάνατό τους, χλεύαζαν τον Χριστό (καὶ οἱ λῃσταὶ οἱ συσταυρωθέντες αὐτῷ ὠνείδιζον αὐτόν, καὶ οἱ συνεσταυρωμένοι αὐτῷ ὠνείδιζον αὐτόν), αλλά ο Λουκάς μας δίνει περισσότερες λεπτομέρειες, όπως και την τελική μετάνοια του ενός εξ αυτών (καὶ ἡμεῖς μὲν δικαίως· ἄξια γὰρ ὧν ἐπράξαμεν ἀπολαμβάνομεν· οὗτος δὲ οὐδὲν ἄτοπον ἔπραξε). 

Ο τυπικός ρωσικός σταυρός.
Το υποπόδιο, η κάτω οριζόντια κεραία,
σύμφωνα με μία θεωρία, γέρνει προς τα άνω (από δεξιά)
δηλώνοντας την άνοδο της ψυχής του καλού ληστού στον Παράδεισο.

  

Ας δούμε τις πηγές:

 
Τότε σταυροῦνται σὺν αὐτῷ δύο λῃσταί, εἷς ἐκ δεξιῶν καὶ εἷς ἐξ εὐωνύμων. Οἱ δὲ παραπορευόμενοι ἐβλασφήμουν αὐτὸν κινοῦντες τὰς κεφαλὰς αὐτῶν καὶ λέγοντες· ὁ καταλύων τὸν ναὸν καὶ ἐν τρισὶν ἡμέραις οἰκοδομῶν! σῶσον σεαυτόν· εἰ υἱὸς εἶ τοῦ Θεοῦ, κατάβηθι ἀπὸ τοῦ σταυροῦ. ὁμοίως δὲ καὶ οἱ ἀρχιερεῖς ἐμπαίζοντες μετὰ τῶν γραμματέων καὶ πρεσβυτέρων καὶ Φαρισαίων ἔλεγον· ἄλλους ἔσωσεν, ἑαυτὸν οὐ δύναται σῶσαι· εἰ βασιλεὺς ᾿Ισραήλ ἐστι, καταβάτω νῦν ἀπὸ τοῦ σταυροῦ καὶ πιστεύσομεν ἐπ᾿ αὐτῷ· πέποιθεν ἐπὶ τὸν Θεόν, ρυσάσθω νῦν αὐτόν, εἰ θέλει αὐτόν· εἶπε γὰρ ὅτι Θεοῦ εἰμι υἱός. τὸ δ᾿ αὐτὸ καὶ οἱ λῃσταὶ οἱ συσταυρωθέντες αὐτῷ ὠνείδιζον αὐτόν (Κατά Ματθαίον, 27, 38 – 44).

 
Καὶ σὺν αὐτῷ σταυροῦσι δύο λῃστάς, ἕνα ἐκ δεξιῶν καὶ ἕνα ἐξ εὐωνύμων αὐτοῦ. καὶ ἐπληρώθη ἡ γραφὴ ἡ λέγουσα· καὶ μετὰ ἀνόμων ἐλογίσθη. Καὶ οἱ παραπορευόμενοι ἐβλασφήμουν αὐτὸν κινοῦντες τὰς κεφαλὰς αὐτῶν καὶ λέγοντες· οὐά, ὁ καταλύων τὸν ναὸν καὶ ἐν τρισὶν ἡμέραις οἰκοδομῶν! σῶσον σεαυτὸν καὶ κατάβα ἀπὸ τοῦ σταυροῦ. ὁμοίως δὲ καὶ οἱ ἀρχιερεῖς ἐμπαίζοντες πρὸς ἀλλήλους μετὰ τῶν γραμματέων ἔλεγον· ἄλλους ἔσωσεν, ἑαυτὸν οὐ δύναται σῶσαι. ὁ Χριστὸς ὁ βασιλεὺς τοῦ ᾿Ισραὴλ καταβάτω νῦν ἀπὸ τοῦ σταυροῦ, ἵνα ἴδωμεν καὶ πιστεύσωμεν αὐτῷ. καὶ οἱ συνεσταυρωμένοι αὐτῷ ὠνείδιζον αὐτόν (Κατά Μάρκον, 15, 27 – 32).

 
Καὶ ὅτε ἀπῆλθον ἐπὶ τὸν τόπον τὸν καλούμενον Κρανίον, ἐκεῖ ἐσταύρωσαν αὐτὸν καὶ τοὺς κακούργους, ὃν μὲν ἐκ δεξιῶν ὃν δὲ ἐξ ἀριστερῶν.
…
Εἷς δὲ τῶν κρεμασθέντων κακούργων ἐβλασφήμει αὐτὸν λέγων· εἰ σὺ εἶ ὁ Χριστός, σῶσον σεαυτὸν καὶ ἡμᾶς. ἀποκριθεὶς δὲ ὁ ἕτερος ἐπετίμα αὐτῷ λέγων· οὐδὲ φοβῇ σὺ τὸν Θεόν, ὅτι ἐν τῷ αὐτῷ κρίματι εἶ; καὶ ἡμεῖς μὲν δικαίως· ἄξια γὰρ ὧν ἐπράξαμεν ἀπολαμβάνομεν· οὗτος δὲ οὐδὲν ἄτοπον ἔπραξε. καὶ ἔλεγε τῷ ᾿Ιησοῦ· μνήσθητί μου, Κύριε, ὅταν ἔλθῃς ἐν τῇ βασιλείᾳ σου. καὶ εἶπεν αὐτῷ ὁ ᾿Ιησοῦς· ἀμὴν λέγω σοι, σήμερον μετ᾿ ἐμοῦ ἔσῃ ἐν τῷ παραδείσῳ (Κατά Λουκάν, 23, 33 και 39 – 43).

 
ὅπου αὐτὸν ἐσταύρωσαν, καὶ μετ' αὐτοῦ ἄλλους δύο ἐντεῦθεν καὶ ἐντεῦθεν, μέσον δὲ τὸν ᾿Ιησοῦν (Κατά Ιωάννην, 19, 18).

Σύγχρονη ρωσική εικόνα του καλού ληστή.
Από κάτω γράφει: Σταθείτε άνθρωποι! Σκεφτείτε το καλά!
Ακόμη και μεις, οι εγκληματίες, σας λέμε ότι υπάρχει Θεός!

  
Τίποτα περισσότερο δεν είναι γνωστό για αυτούς τους ληστές. Αλλά ήσαν λησταί και όχι κλέπται, και ανήκαν στις παράνομες σπείρες οι οποίες λυμαίνονταν τότε και αργότερα την Παλαιστίνη (Λῃστηρίων δὲ ἡ Ἰουδαία πλέως ἦν <Ιωσ. Αρχ. XVII. 10, §8>, Ἀφικομένου δὲ εἰς τὴν Ἰουδαίαν Φήστου συνέβαινεν τὴν Ἰουδαίαν ὑπὸ τῶν λῃστῶν κακοῦσθαι τῶν κωμῶν ἁπασῶν ἐμπιπραμένων τε καὶ διαρπαζομένων. καὶ οἱ σικάριοι δὲ καλούμενοι, λῃσταὶ δέ εἰσιν οὗτοι, τότε μάλιστα ἐπλήθυον χρώμενοι ξιφιδίοις παραπλησίοις μὲν τὸ μέγεθος τοῖς τῶν Περσῶν ἀκινάκαις, ἐπικαμπέσι δὲ καὶ ὁμοίαις ταῖς ὑπὸ Ῥωμαίων σίκαις καλουμέναις, ἀφ᾽ ὧν καὶ τὴν προσηγορίαν οἱ λῃστεύοντες ἔλαβον πολλοὺς ἀναιροῦντες. ἀναμιγνύμενοι γὰρ ἐν ταῖς ἑορταῖς, καθὼς καὶ πρότερον εἴπομεν, τῷ πλήθει τῶν πανταχόθεν εἰς τὴν πόλιν ἐπὶ τὴν εὐσέβειαν συρρεόντων οὓς βουληθεῖεν ῥᾳδίως ἀπέσφαττον, πολλάκις δὲ καὶ μεθ᾽ ὅπλων ἐπὶ τὰς κώμας τῶν ἐχθρῶν ἀφικόμενοι διήρπαζον καὶ ἐνεπίμπρασαν <Ιωσ. Αρχ. XX. 8, §10>). Εναντίον αυτών των ληστών κάθε Ρωμαίος επίτροπος έπρεπε να διεξάγει συνεχή πόλεμο (εἰς δὲ τὴν λοιπὴν Ἰουδαίαν Φήλικα κατέστησεν ἐπίτροπον. οὗτος τόν τε ἀρχιλῃστὴν Ἐλεάζαρον ἔτεσιν εἴκοσι τὴν χώραν λῃσάμενον καὶ πολλοὺς τῶν σὺν αὐτῷ ζωγρήσας ἀνέπεμψεν εἰς Ῥώμην: τῶν δ᾽ ἀνασταυρωθέντων ὑπ᾽ αὐτοῦ λῃστῶν καὶ τῶν ἐπὶ κοινωνίᾳ φωραθέντων δημοτῶν οὓς ἐκόλασεν, ἄπειρόν τι πλῆθος ἦν <Ιωσ. B. J. ΙΙ. 13, §2>). Η παραβολή του καλού Σαμαρείτη δείχνει πόσο κοινό ήταν να επιτίθενται και να λεηλατούν τους ταξιδιώτες, ακόμη και στη λεωφόρο από την Ιερουσαλήμ για την Ιεριχώ (ἄνθρωπός τις κατέβαινεν ἀπὸ ῾Ιερουσαλὴμ εἰς ῾Ιεριχώ, καὶ λῃσταῖς περιέπεσεν· οἳ καὶ ἐκδύσαντες αὐτὸν καὶ πληγὰς ἐπιθέντες ἀπῆλθον ἀφέντες ἡμιθανῆ τυγχάνοντα <Κατά Λουκάν 10, 30>). Ήταν απαραίτητη η ένοπλη αστυνομία για να τους αντιμετωπίσουν (ὡς ἐπὶ λῃστὴν ἐξεληλύθατε μετὰ μαχαιρῶν καὶ ξύλων <Κατά Λουκάν 22, 52>). Συνήθως, όπως στην περίπτωση του Βαραββά, η άγρια ζωή του ληστή συνδεόταν με έναν φανατικό ζήλο για την ελευθερία, ο οποίος μετέτρεπε την επιδρομή σε μια λαϊκή εξέγερση (ἦν δὲ ὁ λεγόμενος Βαραββᾶς μετὰ τῶν συστασιαστῶν δεδεμένος, οἵτινες ἐν τῇ στάσει φόνον πεποιήκεισαν <Κατά Μάρκον 15, 7>). Για τέτοια εγκλήματα οι Ρωμαίοι είχαν μόνον μία καταδίκη. Η ποινή ήταν άμεση σταύρωση ληστή και επαναστάτη.

Ο σταυρός του καλού ληστή, όπως εκτίθεται τώρα, στην προθήκη του Πάθους του Χριστού
στην αίθουσα των ιερών λειψάνων, Basilica di Santa Croce in Gerusalemme, Ρώμη.

Μόνο από τα λεγόμενα Απόκρυφα της Καινής Διαθήκης ("ευαγγέλιο του Νικόδημου" και τις αποκαλούμενες "Πράξεις Πιλάτου") πληροφορούμαστε τα ονόματα των δύο συσταυρωθέντων ληστών (καὶ Δυσμᾶς καὶ Γέστας οἱ δύο κακοῦργοι συσταυρωθήτωσάν σοι και αλλού ὄνομα αὐτῷ ᾖν Γίστας. ὁ δὲ ἐκ δεξιῶν ἐσταυρωμένος ὀνόματι Δυσμᾶς). 

Δυσμάς λεγόταν λοιπόν ο ένας, Γέστας ο άλλος (όπως έχουν πλέον καθιερωθεί, αφού σε άλλες απόκρυφες πηγές αναφέρονται με άλλα ονόματα). O Γέστας είναι ο χλευαστής. O Δυσμάς, μία ανάσα πριν από το τέλος, προλαβαίνει να μετανοήσει και να πει το "μνήσθητί μου, Κύριε". Από άλλο απόκρυφο κείμενο, την "Υφήγησις Ιωσήφ του από Αριμαθαίας", που παρά τον τίτλο του γράφτηκε μετά τον 11ο αιώνα, μαθαίνουμε και το "ποιόν" των δύο ληστών. O μεν Γέστας "Ο πρώτος, όνομα αυτώ Γέστας, οδοιπορούντας εν φόνω μαχαίρας απέκτεινεν, άλλους δε γυμνώσει υπέβαλεν, γυναίκας δε εκ των σφυρών κατά κεφαλής κρεμνών τους μασθούς εξέκοπτεν, νηπίων μελών αιμοπότης υπήρχεν, θεόν μη εγνωκώς πώποτε, νόμοις μη ακολουθών, βίαιος τυγχάνων εξ αρχής εις τας τοιαύτας πράξεις ("Ο πρώτος, ονόματι Γέστας, σκότωνε με μαχαίρι οδοιπόρους, άλλους τους γύμνωνε, κρεμούσε γυναίκες από τα σφυρά με το κεφάλι προς τα κάτω για να κόψει τους μαστούς τους, έκοβε τα μέλη νηπίων κι έπινε το αίμα τους κι ούτε για μια στιγμή δεν είχε γνωρίσει τον Θεό, ενώ δεν ακολουθούσε τους ανθρώπινους νόμους κι ήταν βίαιος από την αρχή κιόλας σ' αυτές τις ενέργειές του"), και ο δε Δυσμάς (που εδώ ονομάζεται Δημάς), "Η δε του ετέρου αιτία τοιαύτη ην. Δημάς εκαλείτο, Γαλιλαίος μεν ην τω γένει, πανδοχείον δε είχεν· πλουσίων πειρατηρίοις εκέχρητο, πτωχοίς δε ευ εποίει· κλέπτης μεν ως Τωβίτ, νεκρούς γαρ πτωχούς έθαπτεν, ληστεύειν επεχείρει το των Ιουδαίων πλήθος, αυτόν τον νόμον εν Ιερουσαλήμ συλήσας και την του Καϊάφα θυγατέρα γυμνώσας, ιεράτιδα υπάρχουσαν του αγιάσματος, αυτήν την του Σολομώντος παρατεθείσαν μυστικήν παρακαταθήκην τω τόπω αφελόμενος. τοιαύται υπήρχον αυτού αι πράξεις ( Η κατηγορία εναντίον του άλλου υπήρξε η ακόλουθη: Ονομαζόταν Δήμας, και ήταν στην καταγωγή του Γαλιλαίος. Μάλιστα υπήρξε ιδιοκτήτης πανδοχείου. Πειρατής και ληστής στους πλούσιους, ευεργετούσε τους φτωχούς. Ήταν κλέφτης μεν όπως ο Τωβίτ, αλλά έθαβε τους φτωχούς, όταν πέθαιναν. Δοκίμασε να ληστέψει το πλήθος των Ιουδαίων, που συνέρρεε στα Ιεροσόλυμα κλέβοντας ο ιερόσυλος ως και τα βιβλία του νόμου, ενώ γύμνωσε και τη θυγατέρα του  Καϊάφα, που ήταν ιέρεια στον ναό, και αφαίρεσε ακόμη και τη μυστική παρακαταθήκη του Σολομώντος, που ο ίδιος την είχε βάλει στον τόπο εκείνο. Τέτοιες ήταν οι πράξεις του".

Ο σταυρός του καλού ληστή.

Σημείωση της λειψανοθήκης: ο μισός (;) σταυρός του καλού ληστή σώζεται (σωζόταν;) στην Ιερά Μονή Σταυροβουνίου Κύπρου (δες πχ εδώ), αλλά σύμφωνα με τη Ρωσική Βικιπαίδεια (εδώ), ο σταυρός του καλού ληστού κλάπηκε από τους Μαμελούκους το 1426, επανεμφανίστηκε στην Ιερά Μονή θαυματουργικά μερικά χρόνια αργότερα και ξαναχάθηκε.

Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος Στο Σταυρό και το ληστή

Θέλεις να μάθεις και άλλο κατόρθωμα του σταυρού; Τον παράδεισο μας άνοιξε σήμερα, που ήταν κλεισμένος περισσό­τερο από πέντε χιλιάδες χρόνια. Γιατί αυτή την ημέρα, αυτή την ώρα έβαλε μέσα στον παράδεισο το ληστή ο Θεός και έκα­με δύο κατορθώματα· το πρώτο, ότι άνοιξε τον παράδεισο, και το δεύτερο, ότι έβαλε μέσα το ληστή. Σήμερα μας έδωσε πάλι την παλιά πατρίδα μας, σήμερα μας έφερε πάλι στην πόλη των προγόνων μας και χάρισε κατοικία σ’ όλο το ανθρώπινο γένος. Γιατί είπε ο Χριστός· «Σήμερα θα είσαι μαζί μου στον παράδεισο». Τί λες; Σταυρώθηκες και καρφώθηκες και υπόσχεσαι παράδεισο; Ναι, λέει, για να μάθεις καλά τη δύναμή μου που έχω επάνω στο σταυρό. Επειδή δηλαδή το γεγονός ήταν λυπηρό, για να μη προσέξεις στη σταύρωση, αλλά για να μάθεις τη δύναμη του σταυρωμένου, επάνω στο σταυρό κάνει αυτό το θαύμα, που δείχνει ιδιαίτερα τη δύναμη του.

Γιατί όχι όταν ανέστησε νεκρό, ούτε όταν επιτίμησε τη θάλασσα και τους ανέμους, ούτε όταν απομάκρυνε τους δαίμονες, αλλά όταν τον σταύρωναν, όταν τον κάρφωναν, όταν τον ειρωνεύονταν, όταν τον κακολογούσαν κατόρθωσε ν’ αλλάξει την πονηρή σκέψη του ληστή, για να δεις τη δύναμη του και από τις δύο πλευρές. Και ολόκληρη την κτίση δηλαδή συγκλόνισε, και τις πέτρες ράγισε, και την ψυχή του ληστή, που ήταν πιο αναίσθητη από την πέτρα, τη συγκίνησε και την τίμησε.

           «Γιατί σήμερα θα είσαι μαζί μου στον παράδεισο», λέει. Αν και τα Χερουβείμ φρουρούσαν τον παράδεισο, αυτός όμως ήταν κύριος και των Χερουβείμ. Εκεί περιφέρεται πύρινη ρομ­φαία, αλλ’ αυτός έχει εξουσία πάνω στη φλόγα και την κόλαση και τη ζωή και το θάνατο. Αν και κανείς βασιλιάς δε θα μπο­ρούσε ποτέ ν’ ανεχθεί κάποιο ληστή ή κάποιον άλλον άνθρωπο να καθίσει κοντά του και να τον φέρει έτσι μέσα σε κάποια πό­λη. Αλλά ο Χριστός το έκανε αυτό και, καθώς μπαίνει μέσα στην ιερή πατρίδα, φέρνει μαζί του το ληστή, όχι γιατί περιφρο­νούσε τον παράδεισο, όχι για να τον προσβάλει με την παρου­σία του ληστή, αλλά μάλλον για να τον τιμήσει. Γιατί αυτό ή­ταν τιμή για τον παράδεισο, να έχει δηλαδή τέτοιον κύριο, που έκανε και το ληστή άξιο ν’ απολαύσει τον παράδεισο.

Και όταν έβαλε τελώνες και πόρνες στη βασιλεία των ουρανών, δεν το έκανε γιατί ήθελε να την περιφρονήσει, αλλά περισσότερο την τιμούσε, αποδεικνύοντας ότι τέτοιος είναι ο Κύριος της βα­σιλείας των ουρανών, που κάνει και πόρνες και τελώνες τόσο εκλεκτούς, ώστε ν’ αποδειχθούν άξιοι για την τιμή και την ευ­εργεσία αυτή. Όπως δηλαδή θαυμάζουμε πάρα πολύ έναν ια­τρό τότε, όταν τον δούμε να θεραπεύει και να επαναφέρει την υγεία σ’ ανθρώπους που έπασχαν από ανίατες ασθένειες, έτσι είναι δίκαιο να θαυμάζουμε και το Χριστό, όταν θεραπεύει α­νίατα τραύματα, όταν ξαναδίνει σε τελώνη και πόρνη τόση υ­γεία, ώστε ν’ αποδειχθούν άξιοι για τη βασιλεία των ουρανών. Και τι το σπουδαίο έκανε ο ληστής, θα πει κάποιος, για να κερ­δίσει τον παράδεισο μετά τη σταύρωση του;

         Θέλεις να σου πω σύντομα το κατόρθωμά του; Όταν ο Πέτρος τον αρνήθηκε χωρίς να είναι στο σταυρό, τότε εκείνος τον πίστεψε καθώς ήταν επάνω στο σταυρό. Και δεν τα λέγω αυτά για να κατηγορήσω τον Πέτρο, μακριά μια τέτοια σκέψη, αλλά γιατί θέλω να δείξω τη μεγαλοψυχία του ληστή. Ο μαθη­τής δεν άντεξε την απειλή ενός ασήμαντου κοριτσιού, ο ληστής όμως, αν και έβλεπε να στέκεται γύρω ολόκληρος λαός, που φώναζε, και έκανε σαν τρελός, και βλασφημούσε και πε­ριγελούσε, δεν έδωσε σημασία σ’ αυτά, ούτε πρόσεξε τη φαινο­μενική αδυναμία εκείνου που σταυρωνόταν, αλλά, παραβλέ­ποντας με τα μάτια της πίστης όλα αυτά και ξεπερνώντας τα ασήμαντα εμπόδια, αναγνώρισε τον Κύριο των ουρανών και α­φού τον παρακάλεσε του είπε: «Θυμήσου με, Κύριε, όταν φθά­σεις στη βασιλεία σου». Ας μη προσπεράσουμε λοιπόν επι­πόλαια αυτόν το ληστή, ούτε να ντραπούμε να τον θεωρήσουμε δάσκαλό μας, αυτόν που ο Κύριός μας δεν ντράπηκε να τον οδηγήσει πρώτο στον παράδεισο.

Ας μη ντραπούμε να θεωρή­σουμε δάσκαλό μας τον άνθρωπο, που πρώτος απ’ όλο τον κόσμο φάνηκε άξιος να μπει στη βασιλεία των ουρανών, αλλ’ ας εξετάσουμε το καθετί με προσοχή, για να μάθουμε τη δύνα­μη του σταυρού. Δεν είπε στο ληστή, όπως στον Πέτρο, «Ακο­λούθησέ με και θα σε κάνω ικανό να ψαρεύεις ανθρώπους», ούτε του είπε, όπως είπε στους δώδεκα μαθητές του, ότι «θα καθίσετε σε δώδεκα θρόνους να δικάζετε τις δώδεκα φυλές του Ισραήλ». Και μάλιστα δεν του είπε ούτε μία λέξη. Δεν του έ­δειξε θαύμα, ούτε είδε αυτός ν’ ανασταίνει κάποιο νεκρό, ούτε να διώχνει δαίμονες. Δεν είδε τη θάλασσα να υπακούει στην προσταγή του, ούτε του είπε κάτι για τη βασιλεία των ουρανών, ούτε για την κόλαση, και ενώπιον όλων πίστεψε σ’ αυτόν, και μάλιστα τη στιγμή που ο άλλος ληστής ήταν σταυρωμένος μα­ζί του, για να πραγματοποιηθούν τα λόγια του προφήτη, ότι «λογαριάσθηκε ανάμεσα στους κακούργους».

        Ήθελαν λοιπόν οι Ιουδαίοι να συκοφαντήσουν τη δόξα του και με κάθε τρόπο τον έβριζαν μ’ αυτά που έκαναν. Η α­λήθεια όμως από παντού έλαμπε και αυξανόταν με τις αντιδράσεις τους. Τον ειρωνευόταν λοιπόν ο άλλος ληστής. Είδες τον ένα και τον άλλο ληστή; Και οι δύο είναι πάνω στο σταυρό, και οι δύο γιατί ήταν ληστές, και οι δύο γιατί έδειξαν κακή δια­γωγή. Δεν είχαν όμως και οι δύο το ίδιο τέλος, αλλ’ ο ένας κλη­ρονόμησε τη βασιλεία των ουρανών και ο άλλος πήγε στην κό­λαση. Έτσι έγινε και χθες. Μαθητές ήταν οι ένδεκα, μαθητής και ο Ιούδας. Εκείνοι μεν έλεγαν, «Πού θέλεις να σου ετοιμά­σουμε να φας το Πάσχα;», ενώ αυτός ετοιμαζόταν για την προδοσία και έλεγε· «Τί θέλετε να μου δώσετε, για να σας τον παραδώσω;». Και εκείνοι ετοιμάζονταν να τον περιποιηθούν και να πάρουν μέρος στη θεία μυσταγωγία, αυτός όμως τον προσκυνά. Ο ένας τον βρίζει, ο άλλος τον επαινεί και κλείνει το στόμα του βλάσφημου λέγοντας· «Ούτε το Θεό δε φοβάσαι εσύ; Γιατί εμείς απολαμβάνουμε όπως άξιζε για εκείνα που κά­ναμε».

          Είδες το θάρρος του ληστή; Είδες το θάρρος του επάνω στο σταυρό; Είδες την πίστη του την ώρα της τιμωρίας του και την ευσέβεια του την ώρα του βασανισμού του; Ποιός λοιπόν δεν θα ένιωθε κατάπληξη για το ότι ήταν κύριος του εαυτού του, για το ότι είχε τα λογικά του, αν και τον είχαν τρυπήσει με καρ­φιά; Αυτός όμως δεν ήταν μόνο κύριος του εαυτού του, αλλά και αδιαφορούσε για τα βάσανά του και φρόντιζε για τα βάσα­να των άλλων, και έγινε δάσκαλος επάνω στο σταυρό και κατακρίνει τον άλλο ληστή και του λέει· «Ούτε το Θεό δε φο­βάσαι εσύ;». Να μη προσέχεις, λέγει, στο επίγειο δικαστήριο· υπάρχει άλλος κριτής αόρατος, υπάρχει δικαστήριο αμερόλη­πτο. Να μη βλέπεις λοιπόν επειδή καταδικάσθηκε στη γη, γιατί δε γίνονται αυτά στον ουρανό. Εδώ δηλαδή στο επίγειο δικα­στήριο και δίκαιοι καταδικάζονται, και άδικοι αθωώνονται, και ένοχοι δεν παθαίνουν τίποτε, και αθώοι τιμωρούνται.

Γιατί οι δικαστές κάνουν πολλά λάθη θεληματικά ή άθελα τους, ή γιατί δεν γνωρίζουν το δίκαιο και εξαπατούνται, ή γιατί το γνωρίζουν, αλλά, επειδή εξαγοράζονται με χρήματα, παίρνουν πολλές φορές άδικη απόφαση. Στον ουρανό όμως δεν συμβαί­νει τίποτε τέτοιο. Γιατί ο Θεός είναι δίκαιος κριτής και η από­φαση του θα βγει σαν το φως χωρίς να έχει δόλο ούτε άγνοια. Για να μη λέει λοιπόν, ότι καταδικάσθηκε στη γη και τιμωρή­θηκε, τον ανέβασε στο ουράνιο δικαστήριο. Του θύμισε εκείνο το φοβερό βήμα, λέγοντας περίπου αυτά· Πρόσεχε εκεί και δεν θα ρίξεις καταδικαστική ψήφο, ούτε θα συμφωνήσεις με τους ανήθικους δικαστές της γης, αλλά θα παραδεχθείς τη δίκη που γίνεται στους ουρανούς. Είδες την πίστη του ληστή; Είδες σύνε­ση και διδασκαλία του; Αμέσως από το σταυρό πήδησε στον ουρανό.

           Έπειτα, αποστομώνοντας με το παραπάνω αυτόν, του λέει· «Δεν φοβάσαι, γιατί τιμωρηθήκαμε με την ίδια ποινή;». Τί σημαίνει, «ότι εν τω αυτώ κρίματι έσμεν;». Ότι τιμωρηθήκαμε με τον ίδιο τρόπο. Μήπως λοιπόν και εσύ δεν είσαι πάνω στο σταυρό; Βρίζοντας λοιπόν το Χριστό, προσβάλλεις τον εαυτό σου αντί γι’ αυτόν. Γιατί, όπως ο αμαρτωλός, όταν κατηγορεί άλλον αμαρτωλό, κατηγορεί τον εαυτό του και όχι τον άλλο, έ­τσι και αυτός που βρίσκεται σε συμφορά και βρίζει τον άλλο για τη συμφορά του βρίζει τον εαυτό του και όχι τον άλλο. «Γιατί τιμωρηθήκαμε με την ίδια ποινή». Του διαβάζει αποστο­λικό νόμο και του λέει τα λόγια του Ευαγγελίου, «Μη κατα­κρίνετε, για να μη κατακριθείτε». «Γιατί τιμωρηθήκαμε με την ίδια ποινή». Τί κάνεις, ληστή; Προσπαθώντας ν’ απολογη­θείς για το Χριστό, τον έκανες σύντροφο του ληστή; Όχι, λέ­ει. Εξαφανίζω την υποψία αυτή με τα παρακάτω. Για να μη νομίσεις δηλαδή ότι εξ αιτίας της ίδιας τιμωρίας τον έκανε και σύντροφό τους στην αμαρτία, πρόσθεσε τη διόρθωση και είπε· «Και εμείς βέβαια δίκαια τιμωρηθήκαμε, γιατί άξια παθαίνου­με γι’ αυτά που κάναμε».

Είδες τέλεια εξομολόγηση; Είδες πώς απαλλάχθηκε από τις αμαρτίες του επάνω στο σταυρό; Γιατί λέει ο προφήτης· «Να λες πρώτος εσύ τις αμαρτίες σου, για να συγχω­ρηθείς». Κανείς δεν τον ανάγκασε, κανείς δεν τον πίεσε, αλλά ο ίδιος κατηγόρησε τον εαυτό του λέγοντας· «Και εμείς βέ­βαια δίκαια τιμωρηθήκαμε, γιατί παθαίνουμε άξια γι’ αυτά που κάναμε. Αυτός όμως δεν έκανε κανένα κακό». Και ύστερα λέει· «Θυμήσου με, Κύριε, στη βασιλεία σου». Δεν τόλμησε να πει πρώτα, «Θυμήσου με στη βασιλεία σου», ώσπου με την εξο­μολόγηση πέταξε από πάνω του το φορτίο των αμαρτιών του. Βλέπεις πόσο μεγάλο πράγμα είναι η εξομολόγηση; Εξομολο­γήθηκε, και άνοιξε τον παράδεισο· εξομολογήθηκε, και απέ­κτησε τόσο θάρρος, ώστε από ληστής που ήταν να ζητήσει τη βασιλεία των ουρανών.

             Βλέπεις πόσα αγαθά μας προξένησε ο σταυρός; Αναλογίζεσαι τη βασιλεία των ουρανών; Πες μου λοιπόν, βλέπεις κάτι τέτοιο; Αυτά που βλέπεις είναι καρφιά και σταυρός, αλλ’ ο σταυρός αυτός, λέγει, είναι το σύμβολο της βασιλείας των ουρανών. Γι’ αυτό τον ονομάζω βασιλιά, ε­πειδή τον βλέπω να σταυρώνεται. Γιατί είναι χαρακτηριστικό του βασιλιά να πεθαίνει για τη σωτηρία των υπηκόων του. Ο ί­διος ο Χριστός είπε· «Ο ποιμένας ο καλός θυσιάζει τη ζωή του για τη σωτηρία των προβάτων του». Επομένως και ο βασι­λιάς ο καλός θυσιάζει τη ζωή του για τη σωτηρία των υπηκόων του. Επειδή λοιπόν θυσίασε τη ζωή του, γι’ αυτό τον ονομάζω βασιλιά. «Θυμήσου με, Κύριε, στη βασιλεία σου».

Αγιου Ιωαννου Χρυσοστομου,  Στο Σταυρό και τον ληστή, Ομιλια  Α’, Ε.Π.Ε 36, σ. 13-23 (απόσπασμα)

Αποφασιστικότητα και αγωνιστικότητα

Η κατάσταση μιας ψυχής φωτεινής, μιας ψυχής φλογισμένης από τη θεία χάρη, είναι πολύ θελκτική.

Γι’ αυτό όλοι επιθυμούν να φτάσουν στην κατάσταση αυτή˙ όλοι, όπως ίσως εσύ, βιάζονται να ριχτούν με ορμή στην προσπάθεια για την οικείωσή της. Η ορμή, όμως, δεν φτάνει. Είναι δυνατό να ξεκινήσεις ορμητικά και ξαφνικά να σταματήσεις.

Τότε ούτε συνέχεια θα έχει ούτε, βέβαια, και αποτέλεσμα το ορμητικό ξεκίνημά σου. Όχι, λοιπόν, η ορμή δεν φτάνει. Πρέπει να εξετάσεις το πράγμα εξονυχιστικά, πριν πάρεις μια σταθερή και αμετάκλητη απόφαση με επίγνωση όλων των μόχθων, των εμποδίων και των δυσκολιών, που θα βρεις μπροστά σου. Έτσι θα είσαι έτοιμη ν’ αντιμετωπίσεις με θάρρος και γενναιοφροσύνη κάθε αντιξοότητα ως το τέλος της ζωής σου.

Αναζήτηση των μέσων με τα οποία η θεία χάρη διεισδύει στην ύπαρξή μας- τι σημαίνει αυτό; Ό, τι σημαίνει η επιδίωξη της βασιλείας του Θεού˙ ό,τι σημαίνει ανάφλεξη του ζήλου για τη σωτηρία της ψυχής˙ ό,τι σημαίνει πόθος και επιλογή του ενός και μοναδικού που χρειάζεται.

Με τις διάφορες αυτές εκφράσεις καθορίζεται ο ίδιος στόχος. Εγώ διάλεξα την πιο ξεκάθαρη πλευρά. Ανεξάρτητα, πάντως, από τη φραστική διατύπωση, ο στόχος αυτός καθεαυτός είναι υπέρτατα επιθυμητός. Ρώτα κάποιον, «θέλεις να πας στον παράδεισο, στην ουράνια βασιλεία;». Αμέσως θα σου απαντήσει, «Και βέβαια θέλω». Αν όμως, ύστερα του πεις, «Για να πας εκεί, πρέπει να κάνεις το και το», θα τον δεις να μουδιάζει. Όλοι οι χριστιανοί θέλουν να πάνε στον παράδεισο, δεν θέλουν όμως όλοι ν’ αγωνιστούν για τον παράδεισο. Το λέω αυτό, γιατί δεν φτάνει να επιθυμείς την σωτηρία. Για να εκπληρώσεις την επιθυμία σου, χρειάζεται αγώνας. Και για ν’ αρχίσεις τον αγώνα, χρειάζεται σιδερένια αποφασιστικότητα. Για να καταλάβεις καλύτερα τι θέλω να πω, θα σου εξηγήσω πως συνήθως οι επιθυμίες καταλήγουν σε αποφάσεις.

Σκεφτόμαστε και σχεδιάζουμε πολλά. Συχνά συμβαίνει να σκεφτόμαστε κάτι για λίγο και μετά να το ξεχνάμε. Γιατί το ξεχνάμε; Επειδή η καρδιά μας δεν είναι σ’ αυτό. Αν ήταν, θα μας άρεσε. Και ό,τι μας αρέσει, ό,τι αγαπάμε, ό,τι θεωρούμε πολύτιμο, το θυμόμαστε. Του δίνουμε, βλέπεις, την καρδιά μας. Όπως είπε ο Κύριος, «όπου είναι ο θησαυρός σας, εκεί θα είναι και η καρδιά σας» (Ματθ. 6:21). Για να εκτελέσουμε, ωστόσο, ένα έργο ή για ν’ αποκτήσουμε ένα πράγμα που μας αρέσει, φτάνει να του δώσουμε την καρδιά μας, φτάνει να το θαυμάσουμε και να το επιθυμήσουμε; Όχι. Υπάρχουν πολλές επιθυμίες, που παραμένουν ανεκπλήρωτες από έλλειψη δυνάμεων ή ενεργητικότητας. 

Για να εκπληρωθεί μία επιθυμία, πρέπει να εξελιχθεί σε απόφαση και σταθερή επιδίωξη. Όταν η καρδιά πει «Με κάθε τρόπο και κάθε θυσία θ’ αποκτήσω το τάδε πράγμα ή θα εκτελέσω το τάδε έργο», ο άνθρωπος αρχίζει να καταστρώνει το σχέδιο για την εκπλήρωση της αποφάσεώς του: Εξετάζει τα μέσα, αναζητά ευνοϊκές συνθήκες τόπου και χρόνου, παίρνει προληπτικά μέτρα για την υπέρβαση τυχόν εμποδίων και κάνει μια συνολική εκτίμηση της διαδικασίας που θ’ ακολουθήσει, για να πετύχει το σκοπό του. Μετά την κατάστρωσή του, τέλος, το σχέδιο πρέπει να τεθεί σε εφαρμογή. Πρέπει ν’ αρχίσει η δράση, η προσπάθεια, ο αγώνας. Ν’ αρχίσει και να συνεχιστεί ως το τέλος με σταθερότητα, υπομονή και επιμέλεια.