«Σήμερον
κρεμάται επί ξύλου ο εν ύδασι την γην κρεμάσας ...» ψέλνει με τρεμάμενη
φωνή ο ιερέας βαστάζοντας στους ώμους τους τον Τίμιον Σταυρόν μετά του
Εσταυρωμένου, βαδίζοντας στον σκοτεινό χώρο του ναού μέσα απ’ την άκρα
του κόσμου σιωπή. Είναι μια συγκλονιστική στιγμή, μυριάδες φορές βιωμένη
από μυριάδες και μυριάδες πιστούς και μη – αλλά πάντα διαφορετική όπως
την πρωτοζήσαμε χρόνους και χρόνους πριν, στους καιρούς της αθωότητας.
Αναδύονται μνήμες της παιδικής ηλικίας και ρίγη κρυφοφυλαγμένα στο
σεντούκι των παιδικών χρόνων, θαμμένα αλλά άσβεστα ωστόσο ...
Στέφανον εξ ακανθών ... ψευδή πορφύραν ... ράπισμα κατεφέξατο ... ήλοις προσηλώθη ... λόγχη εκεντήθη και μετά ανόμων ελογίσθη ...
Όσο κι αν ο χρόνος επιδιώκει να σβήσει τα πάντα στο πέρασμά του, η Μεγάλη Παρασκευή θα είναι πάντα στο δρόμο του για να θυμίζει την κοιλάδα των λυγμών και των σκέψεων «της ημέρας των ημερών». Το μεγαλειώδες μυστήριο του Σταυρού βρίσκεται στο ότι η στιγμή εκείνη αποτελεί την έσχατη ταπείνωση αλλά και τον - υπέρλογον – ύψιστο θρίαμβο του Ιησού. «Ιησού Χριστόν και τούτον Εστυρωμένου», τονίζει ο Απόστολος των Εθνών. Τον Υιον της Παρθένου, που ανέβηκε από θυσία σε θυσία, από άθλο σε άθλο στην κορυφή της άθλησης στον Σταυρό, την αιματωμένη πορεία του στον Γολγοθά. Γιατί ο Χριστός για να ανέβει στην κορυφή της θυσίας στο Σταυρό, στη κορυφή της εξαΰλωσης στο Θεό, πέρασε όλα τα στάδια του αγωνιζομένου ανθρώπου. Όλα, γι’ αυτό και ο πόνος του μας είναι τόσο γνώριμος και τον πονάμε και η τελική νίκη του μας φαίνεται και δικιά μας μελλούμενη νίκη. Γιατί είχε μέσα του το ζεστό ανθρώπινο στοιχείο, που αγγίζει την καρδιά μας κι έγινε πρότυπο της ζωής μας. Ακόμη και σήμερα την εποχή της αδιαφορίας, της έλλειψης της επικοινωνίας, στην εποχή των δήθεν αμφισβητήσεων και του καταναλωτισμού, η Μεγάλη Παρασκευή, η ημέρα του εξαγνισμού των ανθρωπίνων παθών κατέχει τη δική της ιδιαίτερη θέση. Για μας τους Έλληνες ο Γολγοθάς είναι δεμένος και με την μοίρα του Έθνους. Τα Πάθη του Θεανθρώπου ταυτίζονταν στην Εθνεγερσία μας με τον υπόδουλο λαό, με τους κατατρεγμούς του Γένους, με τις εκατόμβες των θυμάτων. Λαός θυσίας ο λαός μας, γι’ αυτό ταυτίζεται με την έννοια της Μεγάλης Παρασκευής. Πενθούσαν τη Μεγάλη Παρασκευή έχοντας τη μυστική χαρά της ελπίδας της Αναστάσεως του Γένους. Έτσι τα αναστάσιμα σήμαντρα τα ταύτιζαν με τις καμπάνες της Λευτεριάς.
Σήμερα η Εβδομάδα των Παθών εικονίζει το σύγχρονο ανθρώπινο δράμα, το μαρτύριο της μοναξιάς του ανθρώπου, που αναζητεί όμως με το βλέμμα του τη σκιά του Μεγάλου Σιωπηλού, του Εσταυρωμένου, που ανέβηκε στον Γολγοθά με τα ευγενέστερα όπλα: τον Πόνο και την Αγάπη για τον Άνθρωπο. Έκλεινε μια ψυχή τόσο μεγάλη που έγινε μια πυρά όπου έκαιγαν μαζί όλοι οι πόνοι του κόσμου.
Τα ΜΜΕ και η «σύγχρονη διανόηση», η οποία στους δύο τελευταίους αιώνες προσπάθησε με πάθος να καταστρέψει την Εικόνα του Θεού στον άνθρωπο, πέτυχε πράγματι να δημιουργήσει σοβαρότατη κρίση θρησκευτικής συνειδήσεως και να διακηρύξει την ανάγκη ενός κόσμου χωρίς Θεό και μιας κοινωνίας χωρίς πίστη. Εν τούτοις οδήγησε τον άνθρωπο σ’ ένα πελώριο πνευματικό αδιέξοδο γιατί δεν κατανόησε «ότι η διακήρυξη της ανάγκης του θανάτου του Θεού συνεπάγεται την ανάγκη του θανάτου του ανθρώπου ως προσώπου».
Έτσι η ψυχή του ανθρώπου έχει αδειάσει και η μοναξιά χαρακτηρίζεται ως αρρώστια της εποχής, μιας εποχής μάλιστα του «επικοινωνιακού ανθρώπου». Γι’ αυτό σήμερα ο μοναχικός άνθρωπος βρίσκει την ευκαιρία να σκύψει μέσα του και να αναζητήσει τη λυτρωτική δύναμη της Σταύρωσης και για τη δική του υπαρξιακή αγωνία.
Η διαδρομή του Εσταυρωμένου ήταν γεμάτη αγωνία, πόνο, δάκρυα και στεναγμό. Γι’ αυτό η Μεγάλη Εβδομάδα είναι η συμπύκνωση του ανθρωπίνου πόνου στην ανθρώπινη διάσταση. Όσα δίδαξε ο Χριστός με το Ευαγγέλιό του σε τρία χρόνια, το ανακεφαλαίωσε πάνω στο Σταυρό σε τρεις ώρες. Ο Χριστός πόνεσε για μας και από τότε νικήθηκε ο θάνατος. Ο Σταυρός γίνεται από σύμβολο καταισχύνης, σύμβολο δόξας. Στο Σταυρό παρουσιάζεται ο ίδιος ο Θεός, να θυσιάζεται, να γίνεται αντιπρόσωπος όλων των κατάδικων του κόσμου για να επαναφέρει τη δυνατότητα μιας νέας ζωής και κοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων εφ’ όσον αλλάζουν τρόπο ζωής. «Εφόσον όμως επαναλαμβάνουμε τις ίδιες αμαρτίες, που έγιναν αιτία της σταύρωσης του Χριστού, είμαστε κι εμείς ένοχοι του θανάτου του». (Rauschebush)
Τον σπρώχνουμε προς τον θάνατο. Αφού ο ίδιος ο κόσμος που με δάφνες θριάμβου τον αποδέχεται, ο ίδιος ο κόσμος θα τον σταυρώσει. Ξανά και ξανά η αιχμηρή μελωδία του Θείου Δράματος, με τους σταυρωτές-πονεμένους, με τα καρφιά που σφυρηλατημένα στο αμόνι των συνθηκών διαμελίζουν καθημερινά την αλήθεια στο πρόσωπο των φτωχών και καταφρονεμένων. Ο άδολος αμνός, που πάντα θα θυσιάζεται, όσο η αλήθεια καταργείται. Ενώ Μικροί Χριστοί βαδίζουν στο Γολγοθά και ο κόσμος τους σταυρώνει κάθε μέρα με τιποτένιους τρόπους. Και τούτο γιατί δεν ξέρει ούτε συνειδητοποιεί ότι έχει απομονωθεί σ’ ένα τόπο Κρανίου της καταναλωτικής κοινωνίας χωρίς Σταυρό και χωρίς Ελπίδα Αναστάσεως. Ενώ ο Εσταυρωμένος ως «ο προσφέρων και προσφερόμενος» για τη σωτηρία του ανθρώπου διατηρεί τη λυχνία της Ελπίδας της Αναστάσεως.
ΚΑΛΗ ΑΝΑΣΤΑΣΗ
Νίκος Ι. Κωστάρας
Στέφανον εξ ακανθών ... ψευδή πορφύραν ... ράπισμα κατεφέξατο ... ήλοις προσηλώθη ... λόγχη εκεντήθη και μετά ανόμων ελογίσθη ...
Όσο κι αν ο χρόνος επιδιώκει να σβήσει τα πάντα στο πέρασμά του, η Μεγάλη Παρασκευή θα είναι πάντα στο δρόμο του για να θυμίζει την κοιλάδα των λυγμών και των σκέψεων «της ημέρας των ημερών». Το μεγαλειώδες μυστήριο του Σταυρού βρίσκεται στο ότι η στιγμή εκείνη αποτελεί την έσχατη ταπείνωση αλλά και τον - υπέρλογον – ύψιστο θρίαμβο του Ιησού. «Ιησού Χριστόν και τούτον Εστυρωμένου», τονίζει ο Απόστολος των Εθνών. Τον Υιον της Παρθένου, που ανέβηκε από θυσία σε θυσία, από άθλο σε άθλο στην κορυφή της άθλησης στον Σταυρό, την αιματωμένη πορεία του στον Γολγοθά. Γιατί ο Χριστός για να ανέβει στην κορυφή της θυσίας στο Σταυρό, στη κορυφή της εξαΰλωσης στο Θεό, πέρασε όλα τα στάδια του αγωνιζομένου ανθρώπου. Όλα, γι’ αυτό και ο πόνος του μας είναι τόσο γνώριμος και τον πονάμε και η τελική νίκη του μας φαίνεται και δικιά μας μελλούμενη νίκη. Γιατί είχε μέσα του το ζεστό ανθρώπινο στοιχείο, που αγγίζει την καρδιά μας κι έγινε πρότυπο της ζωής μας. Ακόμη και σήμερα την εποχή της αδιαφορίας, της έλλειψης της επικοινωνίας, στην εποχή των δήθεν αμφισβητήσεων και του καταναλωτισμού, η Μεγάλη Παρασκευή, η ημέρα του εξαγνισμού των ανθρωπίνων παθών κατέχει τη δική της ιδιαίτερη θέση. Για μας τους Έλληνες ο Γολγοθάς είναι δεμένος και με την μοίρα του Έθνους. Τα Πάθη του Θεανθρώπου ταυτίζονταν στην Εθνεγερσία μας με τον υπόδουλο λαό, με τους κατατρεγμούς του Γένους, με τις εκατόμβες των θυμάτων. Λαός θυσίας ο λαός μας, γι’ αυτό ταυτίζεται με την έννοια της Μεγάλης Παρασκευής. Πενθούσαν τη Μεγάλη Παρασκευή έχοντας τη μυστική χαρά της ελπίδας της Αναστάσεως του Γένους. Έτσι τα αναστάσιμα σήμαντρα τα ταύτιζαν με τις καμπάνες της Λευτεριάς.
Σήμερα η Εβδομάδα των Παθών εικονίζει το σύγχρονο ανθρώπινο δράμα, το μαρτύριο της μοναξιάς του ανθρώπου, που αναζητεί όμως με το βλέμμα του τη σκιά του Μεγάλου Σιωπηλού, του Εσταυρωμένου, που ανέβηκε στον Γολγοθά με τα ευγενέστερα όπλα: τον Πόνο και την Αγάπη για τον Άνθρωπο. Έκλεινε μια ψυχή τόσο μεγάλη που έγινε μια πυρά όπου έκαιγαν μαζί όλοι οι πόνοι του κόσμου.
Τα ΜΜΕ και η «σύγχρονη διανόηση», η οποία στους δύο τελευταίους αιώνες προσπάθησε με πάθος να καταστρέψει την Εικόνα του Θεού στον άνθρωπο, πέτυχε πράγματι να δημιουργήσει σοβαρότατη κρίση θρησκευτικής συνειδήσεως και να διακηρύξει την ανάγκη ενός κόσμου χωρίς Θεό και μιας κοινωνίας χωρίς πίστη. Εν τούτοις οδήγησε τον άνθρωπο σ’ ένα πελώριο πνευματικό αδιέξοδο γιατί δεν κατανόησε «ότι η διακήρυξη της ανάγκης του θανάτου του Θεού συνεπάγεται την ανάγκη του θανάτου του ανθρώπου ως προσώπου».
Έτσι η ψυχή του ανθρώπου έχει αδειάσει και η μοναξιά χαρακτηρίζεται ως αρρώστια της εποχής, μιας εποχής μάλιστα του «επικοινωνιακού ανθρώπου». Γι’ αυτό σήμερα ο μοναχικός άνθρωπος βρίσκει την ευκαιρία να σκύψει μέσα του και να αναζητήσει τη λυτρωτική δύναμη της Σταύρωσης και για τη δική του υπαρξιακή αγωνία.
Η διαδρομή του Εσταυρωμένου ήταν γεμάτη αγωνία, πόνο, δάκρυα και στεναγμό. Γι’ αυτό η Μεγάλη Εβδομάδα είναι η συμπύκνωση του ανθρωπίνου πόνου στην ανθρώπινη διάσταση. Όσα δίδαξε ο Χριστός με το Ευαγγέλιό του σε τρία χρόνια, το ανακεφαλαίωσε πάνω στο Σταυρό σε τρεις ώρες. Ο Χριστός πόνεσε για μας και από τότε νικήθηκε ο θάνατος. Ο Σταυρός γίνεται από σύμβολο καταισχύνης, σύμβολο δόξας. Στο Σταυρό παρουσιάζεται ο ίδιος ο Θεός, να θυσιάζεται, να γίνεται αντιπρόσωπος όλων των κατάδικων του κόσμου για να επαναφέρει τη δυνατότητα μιας νέας ζωής και κοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων εφ’ όσον αλλάζουν τρόπο ζωής. «Εφόσον όμως επαναλαμβάνουμε τις ίδιες αμαρτίες, που έγιναν αιτία της σταύρωσης του Χριστού, είμαστε κι εμείς ένοχοι του θανάτου του». (Rauschebush)
Τον σπρώχνουμε προς τον θάνατο. Αφού ο ίδιος ο κόσμος που με δάφνες θριάμβου τον αποδέχεται, ο ίδιος ο κόσμος θα τον σταυρώσει. Ξανά και ξανά η αιχμηρή μελωδία του Θείου Δράματος, με τους σταυρωτές-πονεμένους, με τα καρφιά που σφυρηλατημένα στο αμόνι των συνθηκών διαμελίζουν καθημερινά την αλήθεια στο πρόσωπο των φτωχών και καταφρονεμένων. Ο άδολος αμνός, που πάντα θα θυσιάζεται, όσο η αλήθεια καταργείται. Ενώ Μικροί Χριστοί βαδίζουν στο Γολγοθά και ο κόσμος τους σταυρώνει κάθε μέρα με τιποτένιους τρόπους. Και τούτο γιατί δεν ξέρει ούτε συνειδητοποιεί ότι έχει απομονωθεί σ’ ένα τόπο Κρανίου της καταναλωτικής κοινωνίας χωρίς Σταυρό και χωρίς Ελπίδα Αναστάσεως. Ενώ ο Εσταυρωμένος ως «ο προσφέρων και προσφερόμενος» για τη σωτηρία του ανθρώπου διατηρεί τη λυχνία της Ελπίδας της Αναστάσεως.
ΚΑΛΗ ΑΝΑΣΤΑΣΗ
Νίκος Ι. Κωστάρας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου