Προσεύχου, ὡς ὁ Ἅγιος Γρηγόριος Παλαμᾶς,«Κύριε, φώτισόν μου τὸ σκότος», καὶ εἰσηκούσθη. Ἀρχιμ. Σωφρόνιος Σαχάρωφ

«Τί ποιήσω ἴνα ζωὴν αἰώνιον κληρονομήσω»;
Καὶ ἐδόθη εἰς ἐμὲ ἡ ἀπάντησις:
Προσεύχου, ὡς ὁ Ἅγιος Γρηγόριος Παλαμᾶς, ὅστις ἐπὶ ἔτη ἐβόα, «Κύριε, φώτισόν μου τὸ σκότος», καὶ εἰσηκούσθη.
Προσεύχου διὰ τῶν λόγων τῆς ἐκκλησιαστικῆς ὠδῆς, «Λαμψάτω, ὢ Φωτοδότα, καὶ ἐμοὶ τῷ ἁμαρτωλῶ τὸ φῶς Σου τὸ ἀπρόσιτον», καὶ ἐνδυναμοὺ ἐν τὴ πίστει, ἐνθυμούμενος ὅτι ἡ Ἐκκλησία δὲν προσεύχεται περὶ ἀδυνάτων πραγμάτων.
Ἐν συνέχεια ὁ ἀνὴρ ἐκεῖνος ὡς νὰ ἀπέκλειε τὴν δυνατότητα ὅτι τοιαύτη προσευχὴ θὰ παραμείνη ἄνευ τῆς ἄνωθεν ἀπαντήσεως, κατέκλεισε τὸν λόγον αὐτοῦ ὡς ἑξῆς:
«Ὅταν γνωρίση ἡ ψυχή σου τοῦτο τὸ φῶς, τότε, ὅταν συμβῆ νὰ στερῆται τούτου, θὰ φλέγηται δὶ’ αὐτὸ καὶ μιμούμενος τὸν Ἅγιον Συμεὼν τὸν Νέον Θεολόγον θὰ ζητῆς αὐτὸ καὶ θὰ κράζης πρὸς αὐτό:
Ἐλθέ, τὸ φῶς τὸ ἀληθινόν.
Ἐλθέ, ἡ Ζωὴ ἡ αἰώνιος.
Ἐλθέ, τῶν πεπτωκότων ἡ ἔγερσις.
Ἐλθέ, τῶν κειμένων ἡ ἀνόρθωσις,
Ἐλθέ, τῶν νεκρῶν ἡ ἀνάστασις.
Ἐλθέ, Πανάγιε Βασιλεῦ.
Ἐλθέ καὶ σκήνωσον ἐν ἡμῖν,
καὶ μεῖνον ἀδιαστάτως ἐν ἡμῖν,
καὶ ἀδιαιρέτως Σύ μόνος βασίλευε ἐν ἡμῖν
εἰς τοὺς αἰώνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν».
 Ἀγωνιζόμενος στό Ἅγιον Ὅρος, κατά τό δεύτερο ἔτος τῶν μοναχικῶν ἀγώνων του, μέ ἀγρυπνίες, νηστεῖες καί προσευχές, μέ συγκέντρωση καί φυλακή τοῦ νοός, προέβαλε τήν Θεοτόκο ὡς ὁδηγό καί μεσίτρια, καί ζητοῦσε μετά δακρύων τήν βοήθειά της, κραυγάζων «Φώτισόν μου τό σκότος, φώτισόν μου τό σκότος…».
Ἐνῷ, λοιπόν, κάποια ἡμέρα εἶχε προσηλωμένο τόν νοῦ καί τήν καρδιά του στόν Θεό, αἴφνης παρουσιάσθη ἐνώπιόν του ἀνήρ σεμνοπρεπής καί σεβάσμιος, μέ πρόσωπο ἱλαρό καί γαλήνιο βλέμμα. Ἦτο ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Θεολόγος, ὁ ἠγαπημένος μαθητής τοῦ Κυρίου, ὁ ὁποῖος τοῦ εἶπε:
«Ἦλθον, τέκνον, ἀπεσταλμένος ἀπό τήν ἁγιωτέραν τῶν ἁπάντων καί Βασίλισσαν τῶν Οὐρανῶν, διά νά σέ ἐρωτήσω, διά ποίαν αἰτίαν ἀνά πᾶσαν στιγμήν κραυγάζεις “Φώτισόν μου τό σκότος, φώτισόν μου τό σκότος!”»
            Βλέπων τό θαῦμα ὁ Γρηγόριος, ἀπεκρίθη στόν ἅγιο ἐπισκέπτη:
«Καί τί ἄλλο πρέπει νά ζητῶ ἀπό τόν Θεό ἐγώ, ὅστις εἶμαι ἐμπαθής καί πλήρης ἁμαρτιῶν, παρά νά ἐλεηθῶ καί νά φωτισθῶ διά νά γνωρίζω τό θέλημά του καί νά τό ἐκτελῶ;».
Ὁ ἱερός Εὐαγγελιστής ἀπεκρίθη: «Ἡ Δέσποινα τῶν ἁπάντων ὁρίζει νά εἶναι βοηθός σου, καί ἐπίσης ἐγώ ὁ δοῦλος της νά σέ βοηθῶ».
Ἐρωτᾶ ὁ θεῖος Γρηγόριος: «Καί ποῦ πρόκειται νά μέ βοηθῇ ἡ Μήτηρ τοῦ Κυρίου μου; Εἰς τήν παροῦσαν ζωήν, ἤ εἰς τήν μέλλουσαν;».
Ἀπεκρίθη ὁ Θεολόγος: «Καί εἰς τήν παροῦσαν ζωήν καί εἰς τήν μέλλουσαν».
Ταῦτα εἶπεν ὁ θεῖος Ἰωάννης, καί ἀφοῦ ἐπλήρωσε χαρᾶς καί εὐφροσύνης τήν καρδία τοῦ Γρηγορίου, ἄφαντος ἐγένετο ἀπ’ αὐτοῦ.
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος πλ. δ’.
Ὀρθοδοξίας ὁ φωστήρ, Ἐκκλησίας τὸ στήριγμα καὶ διδάσκαλε, τῶν Μοναστῶν ἡ καλλονή, τῶν θεολόγων ὑπέρμαχος ἀπροσμάχητος, Γρηγόριε θαυματουργέ, Θεσσαλονίκης τὸ καύχημα, κῆρυξ τῆς χάριτος, ἱκέτευε διὰ παντός, σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
Οἱ λόγοι σου πάνσοφε καὶ τὰ σεπτὰ συγγράμματα, δρόσος οὐρανία, μέλι πέτρας, ἄρτος Ἀγγέλων τοῖς ἐντυγχάνουσι, νέκταρ ἀμβροσία γλυκασμός, ἥδυσμα Γρηγόριε καὶ πηγὴ ζῶντος ὕδατος. (ἐκ τῆς ἀκολουθίας)
Πηγή: Ἀπόσπασμα ἀπό τόν βίο τοῦ Ἁγ. Γρηγορίου Παλαμᾶ, περί τοῦ Θαβωρίου Φωτός Φωτὸς ΛΟΓΟΝ ΕΙΣ ΤΗΝ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΝ  γέροντος Σωφρονίου Σαχάρωφ

Η ειρήνη του Θεού πολύτιμος θησαυρός για τον άνθρωπο Μητροπολίτης Λεμεσού Αθανάσιος

[προηγούμενη δημοσίευση: http://www.pemptousia.gr/?p=179735]

Όταν ο άνθρωπος έχει ειρήνη μέσα του και βεβαιωθεί η ψυχή του ότι όντως ο Θεός είναι πατέρας του και διοικεί την κτίση και αυτός είναι παιδί αυτού του Παντοκράτορος Θεού, που συνέχει την κτίση, δεν κινδυνεύει και δεν έχει να φοβηθεί τίποτε. Αφού λοιπόν ο άνθρωπος ειρηνεύει με τον Θεό, ειρηνεύει και με τον πλησίον του. Παύει να βλέπει τον αδελφό του σαν εχθρό του, αλλά βλέπει τον αδελφό του σαν τον ίδιο τον Θεό του: «είδες τον αδελφό σου, είδες Κύριον τον Θεόν σου». Για τον άνθρωπο του Θεού πλέον ο κάθε άνθρωπος είναι καλός λίαν, όπως τον έπλασε ο δημιουργός Θεός. Δεν μπορεί να πει κακία η καρδιά αυτού του ανθρώπου, αφού η κακία είναι ανύπαρκτη γι’ αυτόν. Βέβαια, δεν είναι αφελής. Απλώς δεν αποδέχεται ότι το πλάσμα του Θεού, το οποίο πλάστηκε κατ’ εικόνα του καλού Θεού, είναι κακό, και ότι θέλει το κακό του. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο άνθρωπος του Θεού είναι ανόητος και αφελής και επειδή έχει τη βεβαιότητα ότι δεν κινδυνεύει από τίποτε, δεν έχει κακή σχέση με τους συνανθρώπους του.

Ο άνθρωπος του Θεού ο οποίος βεβαιώθηκε για την ύπαρξη του Θεού στην καρδία του δεν φοβάται τίποτε και κανένα. Αυτή η ειρήνη του Θεού έχει απίστευτες κοινωνικές προεκτάσεις. Όταν καταργηθεί ο φθόνος, η καχυποψία, ο φόβος τότε τί λόγος υπάρχει πλέον να μην είμαστε αγαπημένοι και ενωμένοι μέσα στην οικογένειά μας και στην καθημερινή μας ζωή; Όταν όμως δεν υπάρχει η ειρήνη του Θεού, τότε ζηλεύουμε και φοβόμαστε ο ένας τον άλλο και κινούμαστε σε ένα πνεύμα καχυποψίας και απώλειας της ειρήνης. Μας πιέζει η κακία που υπάρχει μέσα μας, γιατί δεν βγήκαμε με τη χάρη του Θεού πάνω από τα νέφη της κακίας του κόσμου τούτου. Δεν φοβόμαστε βέβαια μόνο τους αδελφούς μας και τους ανθρώπους αλλά και το περιβάλλον μας. Αισθανόμαστε απειλές από παντού. Πολλές φορές φοβόμαστε να μείνουμε μόνοι μας εκτεθειμένοι κάπου, γιατί δεν ξέρουμε τι συμβαίνει εκεί. Δεν αισθανόμαστε ειρήνη μέσα στην ψυχή μας. Αυτή η ειρήνη που πηγάζει από τον Θεό διαχέεται και στον περιβάλλοντα χώρο. Έτσι οι άνθρωποι του Θεού κατοικούν οπουδήποτε και γίνονται φίλοι και ειρηνικοί με την κτίση. Πολλοί Άγιοι έζησαν με άγρια θηρία. Ο Άγιος Γεράσιμος στον Ιορδάνη έζησε μαζί με ένα λιοντάρι, ο Γέροντας Παΐσιος ζούσε άνετα με άγρια ζώα, γιατί, όπως και κάθε Άγιος, έγινε ειρηνικός πλέον με τον Θεό. Ο Γέροντας Παΐσιος ζούσε μέσα σε μία χαράδρα, σ’ ένα τόπο φοβερό, όπως είναι και όλα τα ερημητήρια εκεί στο Άγιον Όρος. Εκεί δεν αισθανόταν κανένα φόβο, ήταν τόσο οικεία και ωραία γύρω του σαν να κατοικούσε στον πιο ωραίο τόπο του κόσμου. Σήμερα μπορεί να ζούμε μέσα σε μία πόλη με πολλούς ανθρώπους κι όμως φοβόμαστε, γιατί υπάρχει αυτή η απώλεια της ειρήνης του Θεού μέσα σ’ αυτό τον χώρο.
Αυτή λοιπόν η ειρήνη του Θεού η οποία δίνεται στον άνθρωπο με τη συγκεκριμένη μέθοδο έχει προεκτάσεις σε όλη τη ζωή του ανθρώπου και είναι συγκεκριμένη, ουσιαστική και απόλυτη. Αυτή τη δίνει η Εκκλησία μας. Πώς γίνεται όμως πρακτικά αυτό; Οι άνθρωποι που είναι μέσα στον κόσμο και ζουν την καθημερινή ζωή με όλα τα προβλήματα και τους κινδύνους μπορούν να βιώσουν την ειρήνη του Θεού και τα χαρίσματά Του ή είναι μόνο για μια κατηγορία ανθρώπων; Ο Χριστός κάλεσε όλους τους ανθρώπους κοντά Του και προσφέρεται σε όλους μέσα στην Εκκλησία.

Κυριακή Β. των νηστειών – η Ευαγγελική Περικοπή της Θ. λ., Αγ. Νικοδήμου του Αγιορείτου, περί του Αγ. Γρηγορίου του Παλαμά και της προσφοράς του στην εκκλησία.

Η Ευαγγελική περικοπή της Θείας Λειτουργίας.
Κατά Μάρκον Ευαγγέλιον: Β. 1 – 12.
Τω καιρώ εκείνω, εισήλθεν ο Ιησούς εις Καπερναούμ δι’ ημερών, και ηκούσθη ότι εις οίκόν εστί. Και ευθέως συνήχθησαν πολλοί, ώστε μηκέτι χωρείν μηδέ τα προς την θύραν, και ελάλει αυτοίς τον λόγον. Και έρχονται προς Αυτόν παραλυτικόν φέροντες, αιρόμενον υπό τεσσάρων. Και μή δυνάμενοι προσεγγίσαι αυτώ δια τον όχλον, απεστέγασαν την στέγην όπου ήν, και εξορύξαντες χαλώσι τον κράβαττον, εφ’ ώ ο παραλυτικός κατέκειτο. Ιδών δέ ο Ιησούς την πίστιν αυτών λέγει τω παραλυτικώ: «τέκνον, αφέωνταί σοι αι αμαρτίαι σου.” Ήσαν δέ τινές των γραμματέων εκεί καθήμενοι, και διαλογιζόμενοι εν ταις καρδίαις αυτών” τί ούτος ούτω λαλεί βλασφημίας? Τίς δύναται αφιέναι αμαρτίας, ει μή εις ο Θεός? Και ευθέως επιγνούς ο Ιησούς τω πνεύματι αυτού ότι ούτως αυτοί διαλογίζονται εν εαυτοίς, είπεν αυτοίς: «τί ταύτα διαλογίζεσθε εν ταις καρδίαις υμών? Τί εστιν ευκοπώτερον, ειπείν τω παραλυτικώ, αφέωνταί σου αι αμαρτίαι, ή ειπείν, έγειρε και άρον τον κράβαττόν σου και περιπάτει? Ίνα δέ ειδήτε ότι εξουσίαν έχει ο υιός του ανθρώπου αφιέναι επι της γής αμαρτίας, λέγει τω παραλυτικώ: «Σοί λέγω, έγειρε και άρον τον κράβαττόν σου και ύπαγε εις τον οίκόν σου”. Και ηγέρθη ευθέως, και άρας τον κράβαττον εξήλθεν εναντίον πάντων, ώστε εξίστασθαι πάντας και δοξάζειν τον Θεόν, λέγοντας ότι ουδέποτε ούτως είδομεν.
Απόδοση.
Εκείνο τον καιρό, μπήκε ο Ιησούς στην Καπερναούμ και διαδόθηκε ότι βρίσκεται σε κάποιο σπίτι. Αμέσως συγκεντρώθηκαν πολλοί, ώστε δεν υπήρχε χώρος ούτε κι έξω απ’ την πόρτα• και τους κήρυττε το μήνυμά του. Έρχονται τότε μερικοί προς αυτόν, φέρνοντας έναν παράλυτο, που τον βάσταζαν τέσσερα άτομα. Κι επειδή δεν μπορούσαν να τον φέρουν κοντά στον Ιησού εξαιτίας του πλήθους, έβγαλαν τη στέγη πάνω από ’κει που ήταν ο Ιησούς, έκαναν ένα άνοιγμα και κατέβασαν το κρεβάτι, πάνω στο οποίο ήταν ξαπλωμένος ο παράλυτος. Όταν είδε ο Ιησούς την πίστη τους, είπε στον παράλυτο: «Παιδί μου, σου συγχωρούνται οι αμαρτίες». Κάθονταν όμως εκεί μερικοί γραμματείς και συλλογίζονταν μέσα τους: «Μα πώς μιλάει αυτός έτσι, προσβάλλοντας το Θεό; Ποιος μπορεί να συγχωρεί αμαρτίες; Μόνον ένας, ο Θεός». Αμέσως κατάλαβε ο Ιησούς ότι αυτά σκέφτονται και τους λέει: «Γιατί κάνετε αυτές τις σκέψεις στο μυαλό σας; Τι είναι ευκολότερο να πω στον παράλυτο: ‘‘σου συγχωρούνται οι αμαρτίες’’ ή να του πω, ‘‘σήκω, πάρε το κρεβάτι σου και περπάτα’’; Για να μάθετε λοιπόν ότι ο Υιός του Ανθρώπου έχει την εξουσία να συγχωρεί πάνω στη γη αμαρτίες»- λέει στον παράλυτο: «Σ’ εσένα το λέω, σήκω, πάρε το κρεβάτι σου και πήγαινε στο σπίτι σου». Εκείνος σηκώθηκε αμέσως, πήρε το κρεβάτι του και μπροστά σ’ όλους βγήκε έξω, έτσι που όλοι θαύμαζαν και δόξαζαν το Θεό: «Τέτοια πράγματα», έλεγαν, «ποτέ μέχρι τώρα δεν έχουμε δει!».
Επιμέλεια κειμένου, Νικολέτα – Γεωργία Παπαρδάκη.
Ομιλία του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου περί του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά και της προσφοράς του στην Εκκλησία.
Αλλοίμονο στον καιρόν εκείνο που δεν σε αγαπούσα, λέγει κάπου προς τον Θεό, φλεγόμενος από έρωτα, ο άγιος Αυγουστίνος. Εγώ δε μεταβάλλοντας ελαφρώς τον λόγο, θα έλεγα αναλόγως: αλλοίμονο στον καιρόν εκείνο που δεν είχαν εκδοθή διά του τύπου τα πάνσοφα και Θαυμαστά και θεόβροντα συγγράμματα του μεγάλου φωστήρος της Θεσσαλονίκης Γρηγορίου. Ας χαθή ο φθόνος! Μάλλον δε ο πατήρ του φθόνου, ο οποίος άφησε τα συγγράμματα αυτά κάπου τέσσερις αιώνες και πλέον μέσα στο σκότος, παραπεταμένα σε μίαν άκρη, και μόλις να σωθούν από την φθοράν, αυτά που ήσαν όχι μόνον άξια αλλά και υπεράξια να ιδούν το φως της οικουμένης ολοκλήρου, για να μην ειπώ άξια και του ιδίου του ουρανού.
Μαζί με τα άλλα δεινά που περιβάλλουν το δυστυχές γένος μας, ήταν και αυτό το καλόν, να στερηθούν τόσοι αδελφοί από τον φθόνο που παρακολουθεί κάθε καλό. Και για την στέρησιν αυτή θρηνεί η ηθική, η οποία καθαίρει από τα πάθη, διότι εζημειώθη την ακριβεστάτη διάκριση και στάθμη των αρετών και των παθών. Θρηνεί η φυσική θεολογία, η οποία φωτίζει την ψυχή, καθώς και η Θεόπνευστος Γραφή, που αναζητούν τους τρανούς και αληθείς λόγους τους. Πρό παντός θρηνεί η θεολογική επιστήμη, η οποία οδηγεί στην τελειότητα, επειδή μένει ακόμη κάπως ατελής, και γι’ αυτό αναζητεί γοερώς την τελειότητά της.

«Διώξτε τον Βαρλαάμ από τον τόπο μας” Μητροπ. Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ιερεμίου.

Καταχωρήθηκε στις 8 Μαρτίου 2015 από τον/την admin

      ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ
ΓΟΡΤΥΝΟΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΕΩΣ
   ΔΗΜΗΤΣΑΝΑ-ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΙΣΔημητσάνα – Μεγαλόπολη, Κυριακή 8 Μαρτίου 2015
ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΟ ΕΓΚΥΚΛΙΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ
1. Η σημερινή Κυριακή, αδελφοί μου χριστιανοί, λέγεται Β´ Κυριακή των Νηστειών. Η Κυριακή αυτή θεωρείται ως συνέχεια της προηγούμενης Κυριακής, της Κυριακής της Ορθοδοξίας. Γι᾽ αυτό και η Εκκλησία μας την σημερινή Κυριακή εθέσπισε να εορτάζουμε τον άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, Αρχιεπίσκοπο Θεσσαλονίκης, επειδή η διδασκαλία του εκφράζει δυναμικά την Ορθόδοξη πίστη μας. Γι᾽ αυτόν τον άγιο θα ήθελα να σας πω λίγα λόγια σήμερα, αδελφοί, και παρακαλώ πολύ να τα προσέξετε.
Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, αγαπητοί μου, έγινε μοναχός και με μία μικρή ομάδα πνευματικών του τέκνων, έκανε μία μοναχική συνοδία. Ήταν ένα υπέροχο μοναστήριο η δική του συνοδία. Το έργο τους ήταν η προσευχή, η άσκηση και η μελέτη του λόγου του Θεού. Τέλειο μοναστήρι αυτό! Τόσο πολύ ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς έδινε σημασία στην προσευχή και στην μελέτη του λόγου του Θεού, ώστε, για να μην χάνουν τον χρόνο τους οι μοναχοί καταγινόμενοι με την διατροφή τους, παρακάλεσε την Υπεραγία Θεοτόκο, που την είχε προστάτιδα, να φροντίζει Αυτή για την διατροφή των μοναχών. Και πραγματικά με την προσευχή αυτή του αγίου, η Παναγία φρόντιζε και έστελνε συνέχεια πιστούς χριστιανούς και έφερναν τα αναγκαία για την διατροφή των μοναχών της συνοδίας του αγίου Γρηγορίου.
2. Η προσευχή του αγίου Γρηγορίου και των άλλων μοναχών ήταν το «Κύριε Ιησού Χριστέ, φώτισόν μου το σκότος». Ωραία αυτή η προσευχή, αδελφοί μου χριστιανοί, και να την λέμε κι εμείς. Η ψυχή μας, με τα αμαρτωλά πάθη που βασανίζεται, έχει σκοτάδι, χωρίς κανένα αστέρι. «Ζοφώδης τε και ασέληνος έρως της αμαρτίας». Μόνον ο Χριστός, που είπε «Εγώ ειμι το φως του κόσμου», μόνο Αυτός μπορεί να διαλύσει το πνευματικό μας σκοτάδι. Γι᾽ αυτό και ο άγιός μας έλεγε και πάλι έλεγε, «Κύριε Ιησού Χριστέ, φώτισόν μου το σκότος». Υπάρχει και η άλλη προσευχή, η γνωστή ως ευχή του Ιησού, το «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησέ με». Να την λέτε πολύ συχνά την προσευχή αυτή, χριστιανοί μου. Μάλιστα έχω να σας πω ότι για την προσευχή αυτή ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς είχε μία διαφορά με έναν ευσεβή κατά τα άλλα μοναχό, που λεγόταν Ιώβ.

"Κύριε Ιησού Χριστέ, φώτισόν μου το σκότος"

Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς προσευχόταν αδιάλειπτα λέγοντας:“Κύριε Ιησού Χριστέ,
φώτισόν μου το σκότος.
Υπεραγία Θεοτόκε,
φώτισόν μου το σκότος”.Παρακαλούσε να φωτισθεί ο νους, του και πραγματικά έφθασε στο φωτισμό και την θέωση. Γι’ αυτό και η θεολογία του είναι εμπειρική και όταν του δόθηκε η αφορμή την διετύπωσε.

Η θέωση τοῦ ἀνθρώπου κατά τή διδασκαλία τοῦ Ἁγ. Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ

τοῦ Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Λεμεσοῦ κ. Ἀθανασίου

Τῇ Β΄ Κυριακή τῶν νηστειῶν γιορτάζουμε τόν Ἅγιο Γρηγόριο τόν Παλαμᾶ, Ἀρχιεπίσκοπο Θεσσαλονίκης. Ἔζησε σέ μία ἐποχή μέ πολλές ἰδεολογικές συγχύσεις. Ξεκίνησε ἀπό τήν Κωνσταντινούπολη, μεγάλωσε στά ἀνάκτορα κοντά στόν αὐτοκράτορα, σπούδασε φιλοσοφία καί ἔμαθε καλά τήν ἔξωθεν σοφία, ἀλλά ἐπειδή ἦταν παιδί εὐλαβοῦς οἰκογένειας καί ἐπειδή ἀγαποῦσε τόν Θεό δέν ἤθελε νά παραμείνει μέσα στά ἀνάκτορα, παρά τίς πολλές πιέσεις, καί ἀσπάσθηκε τόν ἀσκητικό βίο καί τή μοναχική ὁδό.
Πῆγε στό Ἅγιο Ὄρος ὅπου ἔζησε σέ πολλά μέρη του. Στή μονή Βατοπαιδίου πῆρε τό μέγα σχῆμα τῶν μοναχῶν καί ἐν συνεχείᾳ λόγῳ τῶν περιπετειῶν τῆς ἐποχῆς ἐκείνης ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς χειροτονήθηκε ἐπίσκοπος Θεσσαλονίκης. Τότε φάνηκε μιά αἵρεση πού ἔλεγε ὅτι ἡ θέωση τοῦ ἀνθρώπου, δέν εἶναι μετοχή στή Θεία Χάρη ἀλλά μία πρόοδος φιλοσοφική καί ἀνθρωποκεντρική. Οἱ ἄνθρωποι πού ἦταν ἐναντίον τοῦ Ἁγ. Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ ἦταν κοσμικοί φιλόσοφοι οἱ ὁποῖοι θεωροῦσαν τήν τελείωση τοῦ ἀνθρώπου σάν ἕνα ἁπλό ἠθικό γεγονός μέσα ἀπό τή λογική καί τόν στοχασμό, δοσμένο ἀπό τόν Θεό χωρίς νά ἔχει ὁ ἄνθρωπος κάποια οὐσιαστική μετοχή μέσα σέ αὐτή τήν κατάσταση.
Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς μαζί μέ ὅλους τούς σύγχρονούς του ὀρθοδόξους Πατέρες ἀγωνίστηκε ἐναντίον αὐτῆς τῆς αἵρεσης. Εἶπε ὅτι ἡ θέωση τοῦ ἀνθρώπου εἶναι μετοχή στίς ἄκτιστφες ἐνέργειες τοῦ Θεοῦ καί ἔτσι ὁ ἄνθρωπος κατ’ ἀλήθεια θεώνεται καί ἁγιάζεται. Αὐτό δέν εἶναι ἕνα ἠθικό γεγονός πού ἐξαρτᾶται ἀπό τίς ἰδέες καί τή φιλοσοφία, ἀλλά ἕνα ὀντολογικό γεγονός πού ἀγκαλιάζει ὁλόκληρο τόν ἄνθρωπο.
Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας ἔβαλαν νά ἑορτάζεται ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου αὐτοῦ τή Β΄ Κυριακή τῶν νηστειῶν ὄχι τόσο γιά νά τιμήσουμε τόν Ἅγιο, ἀλλά γιά νά δοῦμε τή διδασκαλία τοῦ Ἁγίου, γιατί ἡ διδασκαλία του εἶναι ἡ διδασκαλία τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας μας καί εἶναι βασική προϋπόθεση νά γνωρίζει ὁ ἄνθρωπος τόν τρόπο μέ τόν ὁποῖο θεώνεται. Δίδασκε λοιπόν ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὅτι ἡ πορεία τοῦ ἀνθρώπου πρός τόν Θεό ἔχει ἕνα συγκεκριμένο ἀποτέλεσμα, ὅτι φτάνει ὁ ἄνθρωπος διά τῆς Θείας Χάριτος νά γίνει ἕνα μέ τόν Θεό. Ὄχι μέ τήν οὐσία τοῦ Θεοῦ βέβαια ἀλλά μέ τίς ἐνέργειές Του καί γίνεται πραγματικά φίλος τοῦ Θεοῦ καί τέκνο του καί ναός τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἔδινε λοιπόν ξεκάθαρο στόχο στόν πνευματικό ἀγώνα ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς.
Ἐπίσης, ἔλεγε ὅτι αὐτό τό τέρμα ἐξαρτᾶται ἀπό δυό παράγοντες: ἀπό τόν ἀνθρώπινο καί τόν Θεῖο παράγοντα. Δηλαδή, γιά νά μπορέσει ὁ ἄνθρωπος νά φτάσει στή Θέωση , τόν ἁγιασμό καί νά γίνει πραγματικά μέλος Χριστοῦ πρέπει ὁπωσδήποτε νά τό θελήσει ὁ ἄνθρωπος. Ἄν δέν θελήσει δέν μπορεῖ νά κάνει τίποτα. Πρέπει νά καταβάλει τό ἀνθρώπινο καί αὐτή τή θέληση νά τή θέσει σέ πρακτική ἐφαρμογή ἀγωνιζόμενος διά τῶν ἀσκητικῶν ἀγώνων καί μεθόδων πού μᾶς παρέδωσε ἡ Ἐκκλησία μας. Αὐτό εἶναι τό πρῶτο σκέλος.
Τό ἄλλο βασικό εἶναι ὅτι ἔστω κι ἄν ὁ ἄνθρωπος θέλει καί κάνει ὅ,τι ἐξαρτᾶται ἀπό αὐτόν εἶναι ἀπαραίτητο νά συνυπάρχει ἡ Θεία Χάρις. Ἀνθρώπινη προαίρεση καί ἐργασία μαζί μέ τή Θεία Χάρη ὁδηγοῦν τόν ἄνθρωπο στή θέωση. Τό πρόβλημα ἦταν, ὅπως ἴσως εἶναι καί σήμερα, τό νά ἐμφανίζεται ἡ Ἐκκλησία σάν ἕνας χῶρος ἰδεολογικός καί φιλοσοφικός καί νά παρουσιάζεται ἡ ἐν Χριστῷ ζωή σάν μία ἠθική τελείωση τοῦ ἀνθρώπου. Δηλαδή, νά γίνει ὁ ἄνθρωπος καλός ἄνθρωπος, νά μήν κάνει ἁμαρτίες, νά μήν εἶναι κακός καί νά εἶναι ἁπλά πάρα πολύ καλός. Αὐτό πολλές φορές ἀκουγόταν καί τό ἀκοῦμε καί μέσα στόν χῶρο τῆς Ἐκκλησίας. Διδάσκονταν τά παιδιά στό κατηχητικό καί στήν Ἐκκλησία ὅτι μέσα στόν χῶρο τῆς Ἐκκλησίας βρίσκονταν γιά νά γίνουν καλοί ἄνθρωποι, ὅπως τούς θέλει ἡ κοινωνία. Δέν γινόταν ποτέ λόγος γιά τόν ἁγιασμό καί τή θέωσή του. Οἱ ἄνθρωποι αὐτοί ἔβγαλαν ἀπό τό Εὐαγγέλιο τή Θεία Χάρη καί τό ἔκαναν ἕνα ἀνθρώπινο σύστημα καθαρά ἰδεολογικό, σάν νά εἶναι ἡ Θεία Χάρις κάτι τό ἀόριστο πού δέν ὑπάρχει καί ὑπάρχει μόνο ἡ διδασκαλία τοῦ Εὐαγγελίου καί ὅποιος τηρεῖ τή διδασκαλία τοῦ Εὐαγγελίου καί τίς ἀρχές του αὐτός μπορεῖ νά γίνει ἕνας καλός χριστιανός, ἕνας «καθώς πρέπει» ἄνθρωπος. Δέν κατανοοῦν τήν ὀρθόδοξο ἀσκητική μεθοδολογία τῆς Ἐκκλησίας μας, δέν κατανοοῦν γιά ποιό λόγο νηστεύουμε. Θεωροῦν ὅτι ἔτσι ἀποκτοῦμε χαλύβδινο χαρακτήρα ἤ κόβουμε μερικά κακά ἐλαττώματα. Δέν κατανοοῦν γιατί ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία ἔχει μεγάλες ἀκολουθίες, ἀγρυπνίες. Ἀρκοῦνται στό νά γίνει μία συνάντηση, νά πεῖ ὁ καθένας τίς ἰδέες του καί τίς ἀπόψεις του γύρω ἀπό ἕνα θέμα ἀλλά πουθενά λόγος περί ἀσκητικῆς ζωῆς. Ὑπάρχει ὅλη αὐτή ἡ νοοτροπία πού ἐμφανίζει τήν Ἐκκλησία σάν ἕνα σύστημα ἰδεῶν πού πρέπει νά εἶναι τό καλύτερο γιατί πρέπει νά ἀντιμετωπίσει τίς ἰδεολογίες τοῦ ἀθεϊσμοῦ, τοῦ ὑλισμοῦ κ.ἄ καί νά κάνει πολεμική καί ἀπολογητική ἐναντίον τῶν ἄλλων συστημάτων καί ἰδεολογιῶν. Ἔτσι πέσαμε σέ μία περιπέτεια πνευματική, γιατί δέν γνωρίζαμε τή διδασκαλία τῶν Πατέρων τῆς ἐκκλησίας μας. Εὐτυχῶς ἡ ὀρθόδοξη Ἐκκλησία παρέμεινε στή διδασκαλία τῶν Ἁγίων παρά τίς δοκιμασίες καί τά ἐρωτηματικά.